طبیعت را دریابیم

سیزدهمین روز نوروز و روز طبیعت

آه ای مادر ای زمین چه جفاها که بر تو نرفته

اخبار سبز کشاورزی : تاریخ را مرور کنیم. ببینیم این جغرافیایی که در آن زیست می کنیم این کره خاکی که تنها ما آدمیان دو پا ساکنان آن نیستیم از ریزترین موجودات و حشرات و پلانگتون‌ها تا فیل‌ها و بوفالوها در این کره خاکی سهمی دارند. چه جانوران که بر اثر بی‌توجهی همین جانور دو پا «انسان» نسلشان از روی زمین برچیده شده و چه جانورانی که رو به نابودی اند.

گیاهان گوناگون و گل‌های زیبا و هر آنچه از زمین برای خوراک ما و سایر جانوران می‌روید در یک زنجیره زیستی به هم پیوسته است. می‌بایست بیش از این اندیشه کنیم. اگر می‌خواهیم زندگی در زمین ادامه پیدا کند.

کمی به چند دهه گذشته نگاه کنیم، ببینیم وضعیت جنگل‌ها و پوشش گیاهی در کشورمان چگونه بوده است و اکنون در چه حالی ست؟

علی رغم اینکه سالانه میلیون‌ها بودجه برای جلوگیری از گسترش بیابان‌ها و توسعه منابع طبیعی و جنگل‌ها هزینه می‌شود؛ متاسفانه هر سال سطح جنگل‌ها و مراتع کشور کاسته می‌شود و سطح بیابان‌ها و ویلاها و شهرها فزونی می‌گیرد.

تنها در سال ۸۹ بیش از 40هزار هکتار از جنگل‌های کشور در آتش سوخت. سال‌هاست که صدای اره برقی مرگ جنگل‌ها را فریاد می‌زند و به بشر هشدار می‌دهد که با دست خودتان خودکشی می کنید.

اردیبهشت ۹۳، عباس محمدی در گزارشی چنین می‌آورد که از اواخر دهه پنجاه تاکنون بیش از دوسوم جنگل‌های اطراف تنکابن و دره‌های اطراف ارتفاعات دوهزار تخریب و نابود شده است. متاسفانه این روند روز به روز سرعت بیشتری می‌گیرد و سرعت تخریب بیش از آبادی است و هر چه زودتر می‌بایست برای آن چاره‌ای اندیشید.

رسانه‌ها و به ویژه صدا و سیما به طور جدی می‌بایست این موضوع را در دستور کار خود قرار دهند. در خانواده‌ها و در مدارس نیز می‌بایست به طور جدی در این زمینه تلاش کرد.

هرچه دلسوزان فریاد می کنند گویی گوشی برای شنیدن نیست. همین مقدار درختی که به اسم جنگل مانده عقیم است و باز تولید یا باز کاشت نمی‌شود و جنگل‌خواران و زمین‌خواران و آنها که منافعشان را از این راه به دست می آورند، با اعمال نفوذ و انواع شیوه‌ها از قانون می‌گریزند و کار خود را در جهت نابودی جنگل‌ها پیش می‌برند.

دولتمردان و برنامه‌ریزان می‌بایست عزمی جدی همراه با عزمی ملی داشته باشند تا از این پدیده تخریب و نابودی جنگل‌ها و مراتع کشور پیش گیری کنند.

مردم می‌بایست درک درستی از تاثیر زندگی بخش منابع خدادادی و طبیعت داشته باشند و حافظ این منابع و منافع ملی خود باشند.

امروز سیزده بدر است و مردم از خانه و شهر بیرون می‌روند تا حال و هوایی عوض کنند و گشتی در طبیعت بزنند. هرچند بنا به نظر پژوهشگران دیرینه‌ای چندان دراز برای سیزده بدر در منابع وجود ندارد و همچون چهارشنبه سوری تنها براساس برداشت‌هایی از برخی شواهد که به این موضوع نسبت می‌دهند چنانچه دکتر سجاد آیدینلو در پژوهشی باعنوان سابقه و سبب برگزاری سیزده بدر در سنت‌های ایرانی این بیت از شاهنامه را می‌آورد که در داستان باربد وخسرو پرویز آمده:

بدان باغ رفتی به نوروز شاه

دوهفته ببودی بدان جشن‌گاه

و ابیاتی در منظومه ویس ورامین. اما هیچ‌کدام به سیزده بدر اشارتی ندارند و حتی در تواریخ و منابع ادبی و در سفرنامه‌های دیگر کشورها نیز که به مراسم وآداب مردم و دربارها پرداخته‌اند اثری از سیزده بدر دیده نمی‌شود و تنها ازدوره فتحعلی شاه قاجار این آیین دیده شده، آن هم برای تفرج در طبیعت و دورشدن از بلای احتمالی و رفع نحوست سیزده که نحوست عدد سیزده خود درمیان سایر ملل نیز به اشکال گوناگون دیده می‌شود.

اما به هر روی این رسم در زمره جشن‌ها و آداب نوروز وارد شده و مردمان به کوه و دشت و صحرا می‌روند. همین خود فرصتی است تا به فرزندانمان بیاموزیم که از تخریب و دستکاری طبیعت بپرهیزند.
این روز به نام روز طبیعت نامگذاری شده، پس به بهانه این نام طبیعت را ارج بگذاریم و به حریمش تجاوز نکنیم.

حواسمان باشد که ما همه خورد و خوراکمان را از همین زمین و طبیعت می‌گیریم. هرگاه که سفره‌ای می‌گسترانیم همه از فراورده‌های بر آمده از طبیعت است.

پس پاس بداریمش و آلوده‌اش نکنیم و این طبیعت زیبا را به فضایی کثیف و زشت تبدیل نکنیم و زباله ها را در طبیعت رها نکنیم؛ زیرا برخی از آنها تا هزار سال هم از بین نمی رود.

گرامی باد سیزدهمین روز از نوروز و روز طبیعت

عبدالحسین علوی