گردوغبار در خوزستان بیش از هزار نفر را راهی بیمارستان کرد
بازگشت گردوغبار به آسمان ایران
اردیبهشت هم از خوزستان هوای بهاری‌اش را دریغ کرد و هوای سه شهر این استان در روزهای اخیر در وضعیت خطرناک قرار گرفت.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ روز گذشته یعنی دوشنبه، ۱۰ اردیبهشت، تمام مقاطع تحصیلی اعم از پیش‌دبستانی، دبستان، راهنمایی، دبیرستان و دانشگاه‌ها در نوبت صبح شهرستان‌های اهواز، کارون، باوی و حمیدیه غیرحضوری شدند و ساعت شروع به‌کار تمامی دستگاه‌های اجرایی از ساعت ۹ صبح اعلام شد. دلیل این وضعیت هم بنا‌به گفته دبیر کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان، جریان همرفتی و طوفان ناگهانی در شهر نجف عراق اعلام شد.
این درحالی‌است که دو روز قبل مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز از آغاز اقدامات عملیاتی و میدانی مشترک ایران و عراق برای تثبیت خاک در کانون‌های گردوغبار کشور همسایه با سفر رئیس سازمان منابع‌طبیعی و هیئت همراه او به این کشور خبر داده بود.
سفری که هنوز نتایج عملی آن مشخص نیست و بعد از نشست‌ها و سفرهای بسیار سازمان حفاظت محیط‌زیست به کشورهای اطراف، حالا باید دید سازمان منابع‌طبیعی آیا موفق خواهد بود؟ آن‌هم در شرایطی که علاوه‌بر خوزستان، استان‌های دیگری هم درگیر این وضعیت هستند.
خوزستان تنها استانی نبود که در روزهای اخیر غبار را به‌خود دید، هرچند وضعیت این استان با استان‌های دیگر قابل قیاس نیست. تعطیلی مدارس از سویی و از سوی دیگر بالا بودن بیش‌از‌اندازه شاخص آلایندگی این استان را متمایز کرده است.
براساس اعلام سامانه پایش کیفی هوای کشور ذرات معلق با اندازه ۲.۵ میکرون، وضعیت هوا در ایستگاه‌های حفاری، نیوساید و پادادشهر اهواز به ترتیب با شاخص‌های ۵۰۰، ۳۴۰ و ۳۶۳ و شوش و کارون ۵۰۰ میکروگرم بر مترمکعب در وضعیت خطرناک قرار دارند.
وضعیت هوای ایستگاه‌های استانداری و پست برق شماره سه کلانشهر اهواز با شاخص‌های ۲۹۹ و ۲۹۶ هوای بسیار ناسالم را نشان می‌دهد و شهر اندیمشک با شاخص ۱۵۳ و خرمشهر با شاخص ۱۵۲ در وضعیت قرمز هستند و هوای شهرهای شوشتر با شاخص ۱۳۹ و هندیجان با شاخص ۱۲۹ برای گروه‌های حساس ناسالم اعلام شده است.
مساحت تمام کانون‌های گردوغبار در داخل کشورمان حدود ۱۴ میلیون هکتار است، اما ریزگردهای برخاسته از نزدیک ۲۷۰ میلیون هکتار از کانون‌های سایر کشورها، نقاط مختلف ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند
«میثم معزی»، معاون درمان دانشگاه علوم‌پزشکی جندی‌شاپور اهواز، نیز خبر از بستری تعداد زیادی از افراد داد و گفت: «یک هزار و ۶۹ نفر در خوزستان به‌دنبال مشکل تنفسی ناشی از گردوغبار راهی بیمارستان شدند.»
در کنار این وضعیت، مدیرکل منابع‌طبیعی استان قم، دو روز قبل یعنی در روز یکشنبه گفته بود: «یکی از علل اصلی پدیده گردوغبار در قم وجود بیابان‌هاست که تبدیل به کانون‌های ایجاد ریزگردها شده است و اگر زود برطرف نشود، فراتر از قم رفته و پایتخت را هم در بر می‌گیرد.»
وضعیت در شهرهای غربی هم مناسب نبود و ورود سامانه ناپایدار و یک توده گردوغبار به آسمان قصرشیرین باعث کاهش دید افقی این شهرستان طی روز گذشته به دو هزار و ۶۰۰ متر شد. مهاباد هم در روزهای گذشته، گردوغبار گسترده‌ای را تجربه کرد.
این درحالی‌است که نگرانی از هجوم گردوغبار از سوی ترکمنستان هم وجود دارد، صحرای قره‌قوم ترکمنستان چشمه بحرانی گردوغباری است که به‌دلیل جهت باد به‌سمت ایران، در بهار و تابستان، شهر‌ها و استان‌های شمالی و شمال‌شرقی ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
سال گذشته بود که گردوغبار صحرای قره‌قوم ترکمنستان چندروزی آسمان شهرهای شمالی و شمال‌شرق را تیره کرد. بر این اساس، احتمال تکرار این رویداد در روز‌ها و ماه‌های پیش رو وجود دارد.
امید به مهار غبار با طرح منابع‌طبیعی
برنامه‌های عملیاتی و میدانی تثبیت خاک در کانون‌های گردوغبار، آن‌طورکه «حمید نوری»، مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز، به ایلنا گفته است از ۶ اردیبهشت و همزمان با سفر رئیس سازمان منابع‌طبیعی به عراق شروع شد.
به‌گفته نوری، مساحت تمام کانون‌های گردوغبار در داخل کشورمان حدود ۱۴ میلیون هکتار است، اما ریزگردهای برخاسته از نزدیک ۲۷۰ میلیون هکتار از کانون‌های سایر کشورها، نقاط مختلف ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند «پژوهش‌های کارشناسی متعددی نشان می‌دهد که حتی اگر در تمام کانون‌های خیزش ریزگردها در محدوده سرزمینی ایران، اقدامات بیولوژیک و بیومکانیک لازم را برای تثبیت خاک انجام دهیم، با توجه به اینکه بخش اصلی ریزگردها از خارج کشور وارد سرزمین ما می‌شوند، همچنان مشکل حل نخواهد شد و اگر می‌خواهیم این مسئله را در داخل کشورمان حل کنیم، باید ضمن تعامل با کشورهای منطقه به‌خصوص کشورهای همسایه که کانون‌های گردوغبار آنها بیش از سایر کشورها ایران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، اقدامات عملیاتی مقابله با ریزگردها را در این کشورها نیز اجرایی کنیم.»
کشورهای همسایه و همجوار نظیر عراق، سوریه و عربستان و همچنین سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و برخی کشورهای آسیای میانه نظیر ترکمنستان و ازبکستان، همگی دارای کانون‌های وسیع خیزش گردوغبار هستند که در سال‌های اخیر میزان ریزگردهای برخاسته از آنها در پاره‌ای از مواقع سال به‌شدت افزایش پیدا کرده
مدیر مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز اضافه کرد: «کشورهای همسایه و همجوار نظیر عراق، سوریه و عربستان و همچنین سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و برخی کشورهای آسیای میانه نظیر ترکمنستان و ازبکستان، همگی دارای کانون‌های وسیع خیزش گردوغبار هستند که در سال‌های اخیر میزان ریزگردهای برخاسته از آنها در پاره‌ای از مواقع سال به‌شدت افزایش پیدا کرده و بیش‌ازپیش مناطق مختلف کشورمان را تحت‌تأثیر قرار داده است؛ طبیعی است که اگر با این کشورها در زمینه انجام اقدامات موردنیاز برای مقابله با بیابان‌زایی همکاری نکنیم، قطعاً نخواهیم توانست که مشکل ریزگردها را در داخل کشورمان حل کنیم. بنابراین، چه از جنبه همکاری‌های پژوهشی و تبادل دانش و تجربیات و چه از جنبه انجام اقدامات عملیاتی مشترک، حتماً باید با زمینه مقابله با ریزگردها با این کشورها همکاری داشته باشیم.»
نوری در ادامه تأکید کرد که پیش‌ازاین در سفر رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و سایر مسئولان ارشد کشورمان به عراق، تفاهمنامه‌هایی برای انجام اقدامات عملیاتی مشترک در کانون‌های خیزش ریزگردها در این کشور به دست آمده بود، اما تا امروز این تفاهمنامه‌ها وارد فاز اجرایی نشده بود.
سازمان محیط‌زیست در سال‌های اخیر جلسات و نشست‌های مختلفی با حضور مسیولان ارشد کشورهای همسایه برگزار کرد، اما همه آنها تاکنون در حد امضای تفاهمنامه باقی‌مانده‌اند.
بااین‌حال، چند روز قبل «علی‌محمد طهماسبی بیرگانی»، دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گردوغبار درباره پیگیری‌ها و اقدامات مشترک ایران و عراق درباره مدیریت گردوغبار کانون‌های بحرانی غرب کشور به همشهری آنلاین گفت: «به‌دنبال تفاهمنامه‌ای که سال قبل با معاون وزیر جهادکشاورزی عراق به امضا رساندیم، ۲۳ تا ۲۵ اردیبهشت گروهی متشکل از مدیران و کارشناسان عراقی برای پیگیری و انجام عملیات مشترک در این تفاهمنامه به ایران سفر می‌کنند. همچنین، هدف از این سفر این است که طرف عراقی اعلام کند در راستای تفاهمنامه چه اقداماتی را به نتیجه رسانده است؛ چراکه ما پایلوت‌هایی که تعیین کردیم را با همکاری برنامه توسعه ملل متحد، پیش بردیم و مطالعاتی هم برای تعیین اقداماتی که باید در مناطق پایلوت تعیین شده است، در دست تهیه است و تا تیرماه به پایان می‌رسد. با پایان این مطالعات می‌توانیم اقدامات عملیاتی را در دو منطقه پایلوت کشور انجام دهیم.»/پیام ما
