تکنولوژیهای هوشمند مزایا و چالش‌ها
با بسط و شکل‌گیری کشاورزی مدرن، تکنولوژی به روش فزاینده‌ای نقشی مهم در آینده آن را به عهده گرفته است.
اخبار سبز کشاورزی؛ کشاورزی به جهانی پای گذاشته که سرشار از هوشمندی، انواع تکنولوژی، دانش و بسیاری امور دیگر برای کاربران است.
کشاورزی هوشمند بخشی از موج نوآوری‌ها است که از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب دنیا را در می‌نوردد که با مزیت‌های بسیاری مانند محصول بیشتر، کاهش هزینه‌ها، پایداری در تولید، صرفه‌جویی در زمان و ارتقای دانش کشاورزان همراه است. هم‌زمان با چنین مزیت‌هایی، کشاورزی هوشمند با چالش‌هایی نیز مواجه است که باید به آن‌ها نیز توجه داشت.
تکنولوژیهای هوشمند
در حالی که امکان دارد عده‌ای، کشاورزی هوشمند را به‌دلیل عملکرد عقلانی و فکری آن موضوعی مجرد و جداگانه تصور کنند، اما شکل‌گیری آن در برگیرنده چگونگی‌های رشد و توسعه در عرصه‌های کشاورزی است. کشاورزی هوشمند نوعی از تکنولوژیهای عرصه کشاورزی است که در ارتباط با مفهوم مدیریتی و تلفیق مجموعه‌ای از تکنولوژیهای ارتباطی است. دارندگان موبایل یا تبلت را می‌توان استفاده‌کننده از تکنولوژی هوشمند دانست. امروزه کنترل محل کار یا فضای داخلی خانه از راه‌دور و با استفاده از اپلیکیشن، به امری عادی تبدیل شده که به‌اصطلاح آن را(IoT) یا اینترنت اشیاء می‌گویند. حال چنین شرایطی را می‌توان در تمام عرصه‌های کشاورزی نیز مورد استفاده قرار داد.
زمانی که وسایل و ابزار، قادر به ایجاد ارتباط با یکدیگر باشند و بتوانند اطلاعات مهم و حیاتی را با هم رد و بدل نمایند هر کشاورز قادر خواهد شد تا در مورد شرایط لحظه‌ای مزرعه زیرکشت، دامداری در حال فعالیت، ماشین‌ها و هر آنچه را که در رابطه با کمیت و کیفیت تولیدات کشاورزی لازم دارد، به‌دست آورد.
حتی مزرعه و دامداری کوچک، باغ، انگورستان، مرغداری و ... می‌توانند به روش‌های مختلف از این تکنولوژی استفاده کنند. این امکانات می‌توانند از دستیابی به اطلاعات هواشناسی تا ابزار پیشرفته‌ای چون حسگرها، روباتیک‌ها، ادوات اتوماتیک و تکنولوژی مکان‌یاب(GPS) را در برگیرد. به‌عنوان مثال کاربرد GPS در پیگیری دام‌ها در مراتع و چراگاه‌ها برای حفظ امنیت آن‌ها، اهمیت زیادی دارد. ایستگاه‌های هواشناسی می‌توانند اطلاعات کافی از میزان رطوبت و حرارت و یا خطرات یخ‌زدگی را به باغداران ارائه کنند. هم‌اکنون برخی از تراکتورهای خودران، بدون نیاز به راننده و با در اختیار داشتن مجموعه‌ای از داده‌ها، امور محوله در مزرعه را به شکل مستقل انجام می‌دهند.
مزایای کشاورزی هوشمند
حرکت به سمت کشاورزی هوشمند مزایای بسیاری برای مزارع، باغ‌ها، دامداری‌ها و ...، و همچنین محیط‌زیست و درنهایت مصرف‌کنندگان دارد. این مزایا را می‌توان این‌گونه دسته‌بندی کرد:
کاهش هزینههای اجرایی: به‌کارگیری تکنولوژیهای هوشمند می‌تواند موجب کاهش بخش عظیمی از هزینه‌ها گردد. کارآمدتر کردن ماشین‌ها نظیر علف‌چین‌ها، موجب ارتقای بهره‌وری و حفظ تراکتور می‌شود. چنین کاربردی باعث می‌شود که به جای استفاده از علف‌کش‌ها، اقدام به چیدن علف‌ها نمود.
نکته دیگر آن است که کاربران می‌توانند در زمان واحد، چند تراکتور را به‌کار گیرند و در هزینههای کارگری صرفه‌جویی نمایند.
افزایش محصول: با تنظیم و متعادل نمودن استفاده از هوش‌مصنوعی(AI و IOT)، کشاورزان می‌توانند براساس داده‌ها از زمان واقعی، تصمیم‌گیری نمایند، که همین امر، آن‌ها را در مراقبت هر چه بیشتر از محصول و سلامت آن، توانمند می‌کند.
پیش‌بینی نیازهای مالی: تکنولوژیهای کشاورزی هوشمند می‌توانند موجب جمع‌آوری و تحلیل حجم وسیعی از داده‌ها شوند که به کشاورزان امکان پیش‌بینی دیدگاه‌های مفید در عملکردهای آینده آن‌ها بدهد. به‌روز بودن در امور اجرایی، طراحی، رکوردهای مشاهده‌ای و انتظار از نتیجه محصول، به کشاورز اجازه می‌دهد تا روزانه، هفتگی، ماهانه و درنهایت سالانه درباره نیازهای مالی خود برنامه‌ریزی نماید. این اطلاعات دقیق به پیش‌بینی‌های بهتر مالی منتهی می‌شود.
پایداری: بهره‌برداران در بخش کشاورزی نگرانی فزاینده‌ای در مورد پایداری مشاغل کشاورزی دارند و خواهان شفافیت بیشتر در انتخاب تکنولوژیهای هوشمند استراتژیک هستند تا به آن‌ها اجازه دهد که بتوانند تقاضاهای خود را برآورده نمایند. این تکنولوژی‌ها استفاده مفید از منابع را میسر و موجب کاهش آلاینده‌های ناشی از فعالیت‌های کشاورزی می‌شود.
نگرانی‌ها و تکنولوژیهای هوشمند کشاورزی
برخلاف برخی از مزایای این تکنولوژی‌ها، امکان دارد که کشاورزان در مورد گذار به استفاده از این‌ها به طور کامل و یا با تلفیق آن‌ها مشکلاتی داشته باشند که برخی از آن‌ها عبارتنداز:
مهارت تکنیکی: یادگیری استفاده از تکنولوژیهای جدید، احساسات اضطراب‌آوری به کشاورزان می‌دهد، بنابراین در دسترس بودن حمایت‌های تکنیکی و منابع آموزشی امری حیاتی است. طبیعی است که در تکنولوژیهای جدید باید کشاورزان، از آموزش در مورد تنظیمات برخوردار شوند و خود را با آن تطبیق دهند.
توانایی خرید تکنولوژیهای جدید: اگرچه تکنولوژیهای هوشمند کشاورزی دارای مزیت در صرفه‌جویی‌های درازمدت هستند، اما سرمایه‌گذاری اولیه از اهمیت بالایی برخوردار است که همین موضوع می‌تواند مانعی برای کشاورزان فقیر و خرده‌پا به وجود آورد.
کشاورزان علاقه‌مند می‌توانند از برخی از مشوق‌های مالی نظیر اعتبارات مالیاتی، تخفیف و پرداخت به روش حواله یا ژتون، بهره‌مند شوند. چون چنین تخفیف‌هایی شامل ماشین‌ها و ادوات برقی می‌شود، کشاورزان می‌توانند تراکتورهای برقی خریداری نمایند.
تلفیق تکنولوژیهای جدید: وابستگی و اتکا به ادوات، تلفیق تکنولوژیهای جدید به سیستم‌های کشاورزی کنونی به‌کارگیری آن‌ها می‌تواند به موضوعی پیچیده و زمان‌بر تبدیل نماید و رقابت با سیستم‌های دیرپای کشاورزی می‌تواند به یک مانع مبدل شود.
نگرانی در مورد اطلاعات و امنیت خصوصی: همانند هر نوع تکنولوژی که متکی‌بر داده‌های اطلاعاتی و انتقال آن‌ها است، پاره‌ای نگرانی‌ها به‌جا و درست در مورد اطلاعات و امنیت برای کاربران این‌گونه از تکنولوژی‌ها وجود دارد. بنابراین، سازندگان و عرضه‌کنندگان این نوع تکنولوژی‌ها باید به کشاورزان اطمینان دهند که اطلاعات فردی آن‌ها براساس تمامی قواعد و استانداردهای مربوطه حفظ می‌شود و در صورت هرگونه شک و شبهه می‌توانند با کارخانه‌های سازنده و یا فروشندگان تماس گرفته و ضمانت‌های لازم را کسب کنند.
کشاورزان به دلیل داشتن یک فضای کوچک اطلاعاتی، فرصت اندکی برای هرگونه خطا دارند و این در حالی است که تکنولوژیهای جدید می‌توانند در پیشبرد اهداف مفید و سودآور، مدیریت آسان‌تر و کاهش دامنه آسیب‌ها و خطرات، به آن‌ها کمک کنند.
تاثیر نوآوری‌ها درارتقای امور
در حالی که روند تکنولوژی رو به گسترش و توسعه است، برخی از پیشرفت‌ها، انجام امور در تمام زیربخش‌های کشاورزی را ساده‌تر می‌کنند. برخی از این نوآوری‌ها عبارتنداز:
تکنولوژی در دامداری: تکنولوژیهای کنونی ازقبیل ثبت احوالات سلامتی و بیماری‌های دام‌ها، مواظبت و توجه به آن‌ها در چراگاه‌ها، مراقبت از دام‌ها در هنگام بارداری، همگی می‌توانند دگرگونی‌های قابل‌توجهی در دامداری ایجاد کنند.
حسگرها قادر به کنترل سلامت دام، محل استقرار آن و نشان دادن رفتار آن‌ها در هر موقعیت زمانی و مکانی هستند و به کشاورز اجازه می‌دهند که شخصا بهترین روش‌ها و تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را به اجرا بگذارند.
نوآوری در گلخانه: تکنولوژیهای پیشرفته گلخانه‌ای همانند به‌کارگیری سلول‌های خورشیدی در پوشش‌های شیشه‌ای گلخانه‌ها موجب افزایش بهره‌وری و کنترل محیط‌زیست در کشاورزی می‌شود.
اتوماسیون و سیستم‌های استفاده از هوش‌مصنوعی موجب مدیریت عواملی چون رطوبت، حرارت، نور، ارتقای بهره‌وری و کاهش هزینه می‌گردد.
حمل و نقل کشاورزی: حتی مزارع کوچک، به دلیل در اختیار داشتن مساحت زیادی از اراضی با مشکلاتی دائمی مواجه هستند. استفاده از تکنولوژی GPS و حمل‌ونقل اتوماتیک و ضروری در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت موجب کاهش هزینههای ناخواسته و حرکت غیرضروری در مزارع می‌شود.
اتوماسیون در مزارع: چندین دهه است که انواعی از اتوماسیون در مزارع و دامداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که به‌عنوان مثال شیردوش‌های روباتیک را می‌توان نام برد. هم‌اکنون به‌کارگیری اتوماسیون در تراکتورهای خودران که نیازی به راننده ندارند؛ وارد عرصه‌های مزارع شده‌اند. اگرچه چنین تراکتورهایی را می‌توان توسط راننده نیز مورد استفاده قرار داد. همه‌ساله انواع جدیدی از نوآوری‌ها در عرصه‌های اتوماسیون وارد بازار می‌شوند که می‌توانند کمک‌های قابل‌توجهی به کشاورزان و تولید موادغذایی بنمایند.
تلفیق کشاورزی هوشمند
برخلاف چالش‌های موجود در به‌کارگیری این تکنولوژی‌ها، مزایایی مانند کاهش هزینههای عملیاتی، افزایش محصول، دقت در اجرای کارها، حذف نیروی کار اضافی، ارتقای پایداری و جمع‌آوری اطلاعات مفید، دلایلی کافی برای گذر از کشاورزی سنتی به‌سوی کشاورزی هوشمند است.
آینده کشاورزی متکی‌بر تلفیق موفقیت‌آمیز تکنولوژیهای جدید با روش‌های کشاورزی سنتی است. این تکنولوژی‌ها به کشاورزان کوچک و متوسط کمک می‌نماید که با داشتن تراکتورهای هوشمند و خودران وارد عرصه جدیدی بشوند. این امر به سود کشاورزان، مصرف‌کنندگان و سیاره زمین خواهد بود.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۸-تیر ۱۴۰۳
