ناوگان فرسوده و زیانبار کمباین غلات

جایگزینی کمباین با کمباین

اگر چه مشکلات بخش کشاورزی یکی و دو تا نیست، اما برخی از این موضوعات به شکلی آزاردهنده، بهره‌برداران را تحت‌تاثیر قرار داده و در بسیاری از موارد دچار آسیب و خسارت کرده است. یکی از مهم‌ترین این موارد کمبود کمباین‌های برداشت غلات است که تقریبا مبدل به ناوگانی فرسوده و زیان‌بار شده است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ بنابر آمار آرشیو سازمان توسعه مکانیزاسیون، در حال حاضر نوزده هزار و 951 دستگاه کمباین غلات در کشور وجود دارد که قطعا تعداد زیادی از آنها عمرشان به سر آمده و حتی سال‌های پس از دوره استهلاک کامل خود را می‌گذرانند و با وصله و پینه‌کردن‌های مستمر، توانایی حرکت در مزارع را پیدا می‌کنند.

نکته دیگر ضایعاتی است که این دسته از کمباین‌ها از خود به‌جا می‌گذارند و بنابر اظهارات دست‌اندرکاران این قسمت، بین 10 تا 30درصد از محصول غلات در هنگام برداشت، به صورت ضایعات از رده خارج می‌شود.

این میزان از ضایعات به هر مقداری که باشد، برای تولیدکننده، مصرف‌کننده و منافع ملی خسارت‌زا است، چرا که اجباراً باید کمبودهای ناشی از آن را به صورت واردات تامین نمود که خود مباحث دیگری را در پی دارد. در دی ماه سال 1388 دولت وقت برای «جایگزین کردن ماشین‌های فرسوده در ناوگان بخش کشاورزی» پیشنهادی را تصویب کرد تا طبق ضوابطی این عارضه ناهنجار از بخش‌کشاورزی و به‌ویژه تولید غلات زدوده شود، اما این گونه نشد، چرا که «ابر و باد و مه خورشید و فلک» با مسئولان کشور دست در دست یکدیگر، کاری کردند تا این امر مهم به سرانجام نرسد و سالیانه میلیون‌ها تن گندم با دلارهایی که هر برگه آن می‌توانست گره‌گشای مشکلی دیگر باشد، به کشور وارد شود تا نان مردم تامین گردد.

اما یک کمباین 350 میلیون تومانی تا 20 برابر قیمت افزایش یافته و دیگر کمتر کمباین‌داری توان خرید یک دستگاه جدید و جایگزین کردن آن با کمباین فرسوده قدیمی را دارد.

قابلیت تبدیل کمباین برداشت برنج به کمباین گندم

از سوی دیگر رویکرد نگاه به شرق حاکمیت، موجب شده تا تعدادی کمباین‌های چینی و کره‌ای برداشت برنج به کشور وارد شود که براساس آمارهای موجود تعداد سیزده هزار و 216 دستگاه از این نوع کمباین در کشور وجود دارد. حال به‌دلیل شدت ضرورت و نیاز به کمباین به‌منظور برداشت غلات، به‌ویژه گندم و جو در فصول بهار و تابستان، می‌توان با تغییراتی در پلتفرم کمباین‌های برداشت برنج، از آنها به‌طور موقت در عرصه‌های مزارع گندم نیز استفاده کرد.

اساسا ساختار نیروی محرکه کمباین‌های برنج برای اراضی مرطوب برنج‌زارها طراحی گردیده و باید برای به حرکت در آوردن آنها در مزارع خشک گندم و جو، اندک تغییراتی در آنها به وجود آید که این امر توسط کارشناسان و خبرگان داخلی قابل اجرا است.

نکته دیگری که باید به آن توجه نمود، بدون استفاده ماندن این کمباین‌ها در نیمی از سال است در حالی که این دوره زمانی 6 ماهه مصادف با آغاز برداشت غلات از جنوبی‌ترین نقاط کشور است که در پایان این دوره، برداشت برنج شروع می‌شود و چندان تداخلی از نظر زمان‌بندی با یکدیگر ندارند.

مهم‌تر از این موضوع راکد ماندن سرمایه و مستهلک شدن آن‌ها در گوشه انبار یا مکانی سرپوشیده است، در حالی که با در نظر گرفتن قیمت بالای این کمباین‌ها و ضرورت برگشت سرمایه خریداران، باید این ماشین‌ها به میزان توان خود به کار گرفته شوند تا علاوه بر رفع مشکل کمبود کمباین برداشت غلات، بخشی از سرمایه خریداران نیز عودت داده شود.

کمباین‌های برنج در استان‌های مجاور به کار برداشت گندم بپردازند

در این‌جا وظیفه آن‌هایی که ناتوان از تامین کمباین‌های مورد نیاز برداشت غلات به هر دلیل و علت بوده‌اند، باز تعریف می‌شود، به این صورت که اجبارا باید به سراغ امکانات موجود در کشور بروند و با تدوین دستورالعمل‌ها، ساز و کارها، بازنگری در دیدگاه‌ها و هر آنچه که می‌تواند حداقل تغییری در شرایط کنونی ایجاد نماید، کمباین‌های برنج را حتی در استان‌های همجوار مناطق برنجکاری به‌کار گیرند.

افرادی که تاکنون بنا بر سلیقه فردی به صورت پراکنده به این کار اقدام نموده‌اند، نشان‌دهنده ممکن بودن استفاده از کمباین‌های برنج با اندکی تغییرات است.

علاوه بر آن که افرادی از صاحبان فن و تکنولوژی، آمادگی خود را برای اجرای این تغییرات اعلام کرده‌اند. بنابراین می‌توان در این شرایط سخت، کمباین‌ها را با یکدیگر جایگزین نمود، به شرط آن که اراده‌ای در انجام این امر مهم باشد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۷۶-تیر ۱۴۰۲