شفاف‌سازی مالی فعالیت‌های انتخـاباتی مطالبه مغفول‌مانده
کافی است در این روزها نگاهی به خیابان‌ها بیندازیـد و ساختمان‌ها و مغازه‌هایی را ببینید که به ستادهای تبلیغاتی نامزدها تـبدیل شده‌اند.
اخبار سبز کشاورزی؛ گـاهی ساختمان‌هایی چند طبقه با ارزشی چـند صد میلیاردی به‌صورت کامل در اختیار یک ستاد قرار گرفته‌اند. هر روز غذای گرم برای فـعالان در ستاد توزیع می‌شود و هزاران پوستـر و بنر برای آنها چاپ می‌شوند.
افراد زیـادی در ایـن سـتادها شبانه‌روز کار می‌کنند که برخی داوطلب و برخی غیرداوطلب هستـند و بـرای حـضور خـود در این ستادها حق‌الزحـمه دریافت می‌کنند.
سفرهای متعدد کاندیداهـا یا نـمایندگانـشان به اقصی نقاط کشور هم جزئی از همین فعالیت‌هاست. اینها فعالیت‌های عادی هر ستاد انتخاباتی است و طبیعی است که تمام آنها هزینه دارند.
معمولا بخش عمده این هزینه‌ها نیز توسط حامیان مالی کاندیداها که متشکل از کـارتل‌های اقتــصادی، شـرکت‌ها، گروه‌های صنفی و افراد حقیـقی هستند، تأمین می‌شوند. در بسـیاری مواقع، حامیان مالی پس از پیروزی کاندیدای مورد نظرشان، مطالباتی از رئیس‌جمهوری جدید یا نماینده راه‌یافته به مجلس دارند. این مطالبه می‌تواند شامل رانت اطلاعاتی، داشتن کرسی در بدنه تصمیم‌گیری، تسهیل برخی امور به نفع حامیان مالی یا مطالباتی دیگر باشد.
در کشورهای توسعه‌یافته، معمولا قوانینی محکم برای شفافیت کمک‌های مالی به کارزارهای انتخاباتی وجود دارد. حامیان مالی باید به‌طور مشخص و با ارائه سند، میزان کمک‌های خود به کارزارها را اعلام کنند. تمـامی شهروندان نیز حق دارند تا گزارش‌هـای مالی کاندیداها را بررسی و پیگیری کنند.
در روزهای پیش از انتخابات ریاست جمهوری، معمـولا فعالان محیط زیست سیاهه‌ای از مـطالبات در حوزه محیط زیست را منتشـر می‌کنند و از کاندیداها می‌خواهند تا بـرنامـه‌های خود را در این حوزه ارائه دهند. با ایـن‌حال، آنچه همواره مغفول می‌ماند پرسـش درباره حامیان مالی کاندیداهاست؛ پرسشی که پاسخ به آن می‌تواند تا حدودی رویکرد کاندیدای مورد نظر درباره حوزه محیط زیست را در آینده و درصورت پیروزی احتمالی‌اش نشان دهد.
ناگفته پیداست که در کشور ما، بخشی از سرمایه انباشته در اختیار صنایعی است که فعالیت اقتصادی آنها با اصول پایداری در تناقض است. حضور این صنایع و صاحـبان ثروت در مـیان حامیان مالی کاندیداها می‌تواند با شائبه‌های فراوانی درباره فعالیت‌های آینده کاندیدای پیروز همراه باشد. کاندیداها و صاحبان سرمایه نیز در نبـود قانون صفت و سخت برای شفاف‌سـازی و اعـلام حامیان مالی و میزان مشارکتشان، با فراغ بال می‌توانند به فعالیت انتخاباتی و سهم‌خواهی‌های آینده ادامه دهند.
به‌نظر مـی‌رسد دستـکم در حوزه محیط زیست، یک مطالبه مهم می‌تواند درخواست شفاف‌سازی مالی فعالیت‌های انتخـاباتی خـصـوصا انتخـابات ریاست جمـهوری و انتخابات مجـلس شورای اسلامـی باشد. تجربـه نشـان داده کــه برنامه‌های محیط زیستی ارائه‌شده توسط کاندیداها کمتر پس از پـیرـوزی‌شـان دنبـال مـی‌شـود امــا شفاف‌سازی فهرست حامیان مالی‌شان بهتر می‌تواند رویکرد محیط‌زیستی آنها را نشان دهد./ پیام ما
