زلزله «دیپ سیک» در اقتصاد آمریکا / اژدهای زیرک در حال فتح جهان
چینی که دور خود دیوار کشیده بود امروز به فکر کشیدن جاده است و حالا مدلی از هوش مصنوعی با قیمت ارزان تولید کرده که جهان را به لرزه انداخته است
اخبار سبز کشاورزی؛ کارل مارکس در میانه قرن نوزدهم در دوران اولیه شکوفایی ناگهانی سرمایه‌داری در مشهورترین اثر خود یعنی مانیفست کمونیسم نوشت: «بورژوازی سلاحی بُرنده در دست دارد: بهای ارزان کالاها. این‌ها "توپخانه سنگینی" هستند که بورژوازی با آن حتی دیوار چین را فرو خواهد ریخت.»
اگر کارل مارکس امروز بود و می‌دید چین نه تنها سرمایه‌داری غربی را از توپ‌های سنگین خود یعنی کالاهای ارزان خلع سلاح کرده بلکه این سلاح سهمگین را به سوی غرب نشانه گرفته است، چگونه متن خود را بازنویسی می‌کرد؟
شاید مارکس می‌نوشت چین از فراز دیوارهایش جاده‌ای ابریشمی کشیده تا با توپخانه کالاهای ارزان جهان سرمایه‌داری را فتح کند. شبحی هم در کار نیست نه شبح کمونیسم نه شبح توتالیتاریسم بلکه این بازار برنامه‌ریزی شده به سبک چینی است که کره زمین را به سمت شرق می‌چرخاند.
همین نمونه هوش مصنوعی چینی که با هزینه بسیار ارزان غول‌های بزرگ آمریکایی را به لرزه درآورده و موجب ریزش شدید سهام در آمریکا شده نشان از یک چرخش جدی در نظم جهانی دارد.
ریشه‌های تاریخی این جهش چین را اما باید در نوع سیاست‌ورزی با برنامه به سبک سوسیالیسم چینی جست.
نبرد گارد قدیم و گارد جدید در آمریکا
روی کار آمدن ترامپ در آمریکا را می‌توان نوعی شورش گارد جدید سرمایه‌داری علیه سرمایه‌داری قدیمی دانست. اطرافیان ترامپ را ببینید. ایلان ماسک نمونه بارز آنهاست. گارد جدید سرمایه‌داری بعد از این‌که در اقتصاد سرمایه‌داران قدیمی را کنار زده به فکر این افتاده که در سیاست هم جای آنان را بگیرد.
البته نبرد بین گارد قدیم و گارد جدید در سیاست همواره وجود داشته و نتایج مختلفی هم در پی آن حادث شده و دست‌کم در دو تجربه بزرگ دو نتیجه متفاوت داشته است: در اتحاد شوروی بعد از استالین گارد جدید حکومت شوروی گام در راهی گذاشت که با خروشچف شروع شد انتهای آن به گورباچف و فروپاشی رسید. اما راهی که گارد قدیم حزبی چین بعد از مائو به رهبری دنگ شیائوپنگ پیموده اما چین امروز را ساخته است.
حال باید دید که در نبرد گارد قدیم و گارد جدید در سرمایه‌داری آمریکا ترامپ به گورباچف تبدیل می‌شود یا دنگ شیائوپنگ یا راه خود را می‌رود؟
گورباچف ابله، ترامپ دیوانه؛ مرد چینی زیرک
در اوج بحران فروپاشی اتحاد جمهوری های شوروی و اعتراضات هم‌زمان دانشجویی در میدان "تیان آن من" چین، گورباچف در سفر به چین و در دیدار با رهبر آن زمان چین از نحوه برخورد جدی دنگ شیائوپنگ با اعتراضات انتقاد می‌کند.
دنگ شیائوپنگ رهبر پیشین چین پس از دیدار با گورباچف در این مورد گفته بود: «این مرد ممکن است باهوش به نظر برسد اما در حقیقت یک ابله است.»
فارغ از آن واقعه تاریخ نشان داد راه دنگ شیائوپنگ بیشتر از راه گورباچف به نفع مردم شان تمام شد.
این روزها هم دونالد ترامپ در مورد خودش و چین گفته« رئیس جمهور "شی جین پینگ" به من احترام می‌گذارد و می‌داند که من دیوانه هستم!»
حال باید دید چینی که حرف آن گورباچف ابله را به درستی گوش نکرد، با این «دیوانه» آمریکایی چگونه تعامل می‌کند؟
اژدها در حال فتح جهان؟
به مارکس برگردیم و مانیفست او؛ مارکس خوش‌بینانه و شورانگیز نوشته بود شبحی در حال فتح اروپا است. شبح کمونیسم. اما تاریخ راه دیگری رفت. مادر تاریخ در بطن خود بالا و پایین زیاد دارد. اکنون چین به شکل جدیدی جهان را فتح می‌کند. چینی که دور خود دیوار کشیده بود، امروز به فکر کشیدن جاده است و حالا مدلی از هوش مصنوعی را هم تولید کرده که جهان را به لرزه انداخته است.
چین با یک صورت‌بندی جدید نظمی را ارائه داده که آن را همان توسعه با برنامه‌ریزی متمرکز می‌توان نامید. بازاری که در آن همه چیز را به دست پنهان نمی سپارند دست آشکار و قوی دولتی توسعه گرا و مقتدر شرایط را کنترل می‌کند.
با این اوصاف باید دید چینی‌ها آیا تن به مخاطره می دهند و در راهی که باقی امپراتوری های دوران مدرن پا گذاشتند پا می گذارند یا باز هم همان محافظه‌کاری سنت کنفسیوسی همراه با زیرکی چینی ها آنان را از زلزله‌های ژئوپلتیکی در امان می‌گذارد و صرفا با همین ریتم حرکت با آرامش به فتح جهان با صدور کالا ادامه می‌دهند./ عصر ایران
