سالی بر مزاج مار

اخبار سبز کشاورزی؛ چنانکه بر حکمت حکمای ایغور و قبچاق باشد، گذر عمر بر دوازده می‌گردد و این گردش و چرخش دوازدهه، هر یک به نام جانوری است که آغازین آن موش است و خوک آخرین. بر سبیل این دوران سنوات، سال آتی به نام ششمین جانور ایغوری یعنی «مار» نامیده شد و بر مزاج این موجود خزنده همی‌گردد.

هر چند در سال پیشین که همانا از آن نهنگ بود، وعده بر ارزانی و فراوانی حبوبات و غلات داده شد، اما این ‌نگردید، لکن بر وفق آن سال، کثرت دروغ و اراجیف بر جامعه مستولی و آب از چشمه‌ها برون نزایید.

حال بنا بر گفتار اعاظم و اکابر سرزمین ترکستان، سال آتی بر مزاج ئیلان‌ئیل باشد و طبع و خوی آن بر جامعه جاری همی‌گردد. در این ایام عداوت و دشمنی افزون و ظلم و خون‌ریزی بسیار و آشوب و خطر فراوان شود. باز هم‌چون سال نهنگ، دروغ و اراجیف کثرت یابد. اگر چه ارکان بلاد ایران بر دروغ و دغل و خدعه و نیرنگ برنهاده شده است.

در سال مار، میوه کمتر باشد،

چه اگر در صورت فراوانی نیز

اکثر نفوس را یاری ابتیاع آن نباشد؛

که بهای آن چون قیمت جان باشد

و هر چند شیرین، چون زهر بر زبان نشیند.

در سال مار، حشرات و حیوانات موذی از انواع دو پا، چهار پا و شش پا، زیادت یابند و زراعت و باغات را آفت بسیار رسد، سزاوار باشد تا حارثان نباتات در دوایر و عمارات، به هوش بوده

و ساعات و ایام را به بطالت و کتابت سپری ننموده گذری بر مزروعات و محصولات داشته که هم فال است و هم تماشا.

بر مزاج مار، بیماری‌ها بسیار گردد که در این غوغای نایابی حبوب و اشربه و ضماد و پماد و چون شیر، گنجشک شدن ادوات و اسباب سلامت، امیدی بر استمرار حیات نبوده، جمله مریضان و معلولان و سرطانیان دل به قضا و کرامت باریتعالی داده تا مگر نفسی که فرو می‌دهند؛ باز آرند. این بسیار، جملگی بر تغافل و تجاهل متصدیان و امرای صحت عامه، بنا نهاده شده و مسبب رنج و تعب بیماران مستمند گردیده است.

حوادث بسیار بر اطفال و مشایخ وارد و بیماری‌های فصلی کثیر شود.

بعضی از دول بیگانه سعی و کوشش بر رفاه رعیت خود کرده

که مستندا چنین جد و جهدی از حکومتیان بلاد عجم بعید در نظر آید.

چرا که بنا، بر توسعه فقر و مذلت مردمان نهاده شده؛

و اندیشه بر آن است چون شکم رعیت سیر شود زیاده طلب گردند؛

پس همان بهتر که فقر بر آنان مستولی و در عسرت بمانند.

حکمای ایغور را عقیده بر آن است که در سال مار، جنگ و کشتار حادث شود و بعضی از ملوک بر تهاجم کوشش نمایند. حال بر چنین اوصاف و احوالی، سال مار نه میمون و مبارک که بر مدار خسران و ذلالت باشد.

سائرالنجوم