در چه هوایی نفس می‌کشیم؟ / قیمت سوم
مردم‌سالاری؛ روح زنده حکمرانی خوب
مردم‌سالاری، روح زنده حکمرانی خوب است؛ از انتخابات آزاد تا عدالت اجتماعی. عبدالله حاتمیان با ۱۰ معیار، کیفیت حضور واقعی مردم در قدرت را بررسی می‌کند
در جهانی که کیفیت هوای فکری و سیاسی، سلامت جامعه را تعیین می‌کند، مردم‌سالاری همان اکسیژن حیاتی حکمرانی خوب است. اما آیا ما واقعاً در هوای سالم نفس می‌کشیم؟
اخبار سبز کشاورزی؛ در دو نوشتار پیشین، از حکمرانی مطلوب و دموکراسی گفتیم؛ از ستون‌هایی که ساختار را بنا می‌کنند و از روحی که به آن جان می‌بخشد. نشان دادیم چگونه شفافیت، پاسخگویی و آزادی بیان می‌توانند هوای تازه‌ای برای جامعه بسازند. اکنون، در ادامه این مسیر، به مردم‌سالاری می‌پردازیم؛ به معیارهایی که میزان حضور واقعی مردم در قدرت و تصمیم‌سازی را روشن می‌سازند.
مردم‌سالاری؛ روح زنده حکمرانی خوب و دموکراسی
مردم‌سالاری تنها یک واژه نیست؛ هوایی است که جامعه در آن نفس می‌کشد. اگر حکمرانی خوب ستون‌های ساختار را بنا کند و دموکراسی ابزارهای انتخاب و نظارت را فراهم آورد، مردم‌سالاری همان روحی است که این بنا را زنده نگه می‌دارد.
مردم‌سالاری یعنی چه؟
- قدرت از مردم سرچشمه می‌گیرد و به مردم بازمی‌گردد.
- هر فرد، فارغ از جایگاه و هویت، سهمی در تصمیم‌سازی دارد.
- قانون و نهادها در خدمت انسان‌اند، نه بالعکس.
- فرهنگ گفت‌وگو و مدارا جایگزین حذف و انکار می‌شود.
ده معیار برای سنجش مردم‌سالاری
- انتخابات آزاد و رقابتی: رقابت واقعی میان نامزدها با نظارت مستقل.
- آزادی بیان و رسانه: امکان نقد آزاد قدرت و دسترسی همگانی به اطلاعات.
- تفکیک قوا و استقلال نهادها: تعادل میان قوای سه‌گانه و استقلال قضایی.
- حقوق اقلیت‌ها و تنوع فرهنگی: احترام به تفاوت‌های قومی، مذهبی و زبانی.
- جامعه مدنی فعال: امکان فعالیت آزاد انجمن‌ها و نهادهای مردمی.
- شفافیت و دسترسی به اطلاعات: انتشار بودجه‌ها، قراردادها و آمارهای ملی.
- کنترل فساد و پاسخگویی: ایجاد نهادهای مستقل برای شناسایی و مجازات فساد.
- آزادی تجمع و اعتراض: امکان اعتراض مسالمت‌آمیز و تشکیل اجتماعات.
- آموزش مدنی و آگاهی عمومی: تربیت شهروندان آگاه در مدارس و رسانه‌ها.
- عدالت اجتماعی و برابری فرصت‌ها: ایجاد فرصت برابر برای همه اقشار جامعه.
مردم‌سالاری؛ فراتر از صندوق رأی
صندوق رأی آغاز راه است، نه پایان آن. مردم‌سالاری یعنی حضور مداوم مردم در عرصه عمومی: در شوراهای محلی، انجمن‌های مدنی، رسانه‌ها و گفت‌وگوهای اجتماعی. دموکراسی بدون مردم‌سالاری پوسته‌ای بی‌جان است و مردم‌سالاری بدون حکمرانی خوب، به هرج‌ومرج بدل می‌شود.
پیام پایانی
مردم‌سالاری نه مقصد، بلکه مسیری است که هر نسل باید دوباره بسازد و پاسداری کند. هر پرسش، هر نقد و هر مشارکت، در حقیقت جان تازه‌ای به مردم‌سالاری می‌بخشد و آینده‌ای سالم‌تر برای جامعه فراهم می‌کند.
مهندس عبدالله حاتمیان
نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی
دانش‌آموخته حقوق بین‌الملل و اقتصاد کشاورزی
بیشتر بخوانید: در چه هوایی نفس می کشیم؟/ قسمت دوم
