مزیت‌های پرورش حیوانات خاص

حیوانات خاص

بخش اول- الاغ / تمساح

اهلی کردن برخی از حیوانات از هزاران سال قبل توسط انسان‌ها، بر اساس ضرورت‌های تغییرات تمدنی و یکجا نشینی، کشاورز شدن آن‌ها و نیاز به نیروی کار قوی‌تر از توان انسان‌ها به دلیل رشد جمعیت، ظهور حالت و شرایط تهاجمی در آن‌ها به منظور حفظ اراضی و دارایی‌ها موجب ایجاد رابطه‌ای ناگسستنی بین انسان و دام گردید و بسته به وجود انواعی از دام‌ها در یک حوزه جغرافیایی، شکلی پایدار یافت.

اخبار سبز کشاورزی : اغلب سم‌داران چون گوسفند، بز، گاو، اسب، الاغ و حیوانات دیگری چون شتر، سگ و گربه و پرندگانی چون مرغ و خروس، اردک، غاز و… طی دوره‌ای چند هزار ساله در خدمت انسان درآمدند و در سفر و حضر، جنگ‌ها، تامین خوراک و پوشاک، نیروی کار، نگهبانی و مراقبت و… به کار گرفته شدند.

با پی بردن انسان به فواید خاص هر حیوان و نیز تسلط بر حیات وحش و در اختیار گرفتن یا در واقع تجاوز به حوزه‌های زندگی آن‌ها و به اسارت درآوردن انواعی از جانوران، به تدریج روش‌هایی در بهره‌برداری از آنها در چرخه زندگی انسان‌ها ایجاد و به صورت بخشی از زندگی و حیات آن‌ها درآمد.

امروزه میلیاردها راس گاو و گوسفند و بز و نیز صدها میلیارد قطعه مرغ و خروس به عنوان ماده اولیه و زیربنای ساز و کار تامین غذا و صنایع وابسته به آن‌ها درآمده، اگر چه به موازات چنین روندی، جانوران دیگری، بسته به مزیت‌ها و خصوصیات ویژه آنها توسط انسان پرورش و مورد منفعت طلبی قرار می‌گیرند.

امکان دارد در وهله اول این دسته از جانوران به طور عمومی مورد استفاده قرار نگیرند، اما به هر حال مشتریان خاص خود را داشته و قابلیت‌های ایجاد ارزش افزوده و سودآوری را دارند. از آن‌جایی که امکان دارد افرادی انگیزه و علاقه پرورش چنین حیواناتی را داشته باشند به اختصار به معرفی تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم و بنا بر اولویت‌ها و امکانات به معرفی آن‌ها اقدام می‌شود.

پرورش الاغ

الاغ از جمله دام‌هایی است که هزاران سال است به اشکال گوناگون در خدمت انسان‌ها بوده و تا قبل از اختراع ماشین‌های کشاورزی تعداد زیادی از آن‌ها در روستاها و مناطق کشاورزی استفاده‌هایی چندگانه داشته و همراه همیشگی کشاورزان بوده و هستند، چرا که هنوز تقریبا در تمام مناطق روستایی و عشایری بخشی از نیروی کار به حساب می‌آیند. نکته ظریف‌تر آن که این روزها به دلیل گران شدن گوشت گوسفند و گاو از گوشت آن«اگر چه با مهر مکروه)، کباب و خورشت قیمه تهیه می‌شود.

اما آنچه الاغ‌ها را در این ایام واجد ارزش‌های والا نموده«شیر» آن است. هر چند در بیان عوام‌الناس به فردی که دیر فهم و کند ذهن است، گفته می‌شود«انگار شیر خر خورده است»، اما پنیر به دست آمده از شیر الاغ، گران‌ترین پنیر در جهان است.

بر همین اساس و به علت مقدار اندک شیر تولید شده و نیز قیمت بالای آن، عده‌ای در صدد پرورش این حیوان نجیب و سر به زیر افتادند و در برخی از نقاط کشور، افرادی اقدام به برپایی تاسیسات و امکانات پرورش الاغ نموده‌اند. فرآورده‌های جانبی به دست آمده از الاغ علاوه بر شیر آن، شامل پنیر، چربی، ژلاتین، کرم پوست، عنبرنسارا (پشکل الاغ ماده)، مو و چرم است.

شیر الاغ، طبق آنچه در طب سنتی آمده، ضد باکتری و برای بیماری‌های تنفسی و گوارشی مفید است. در حال حاضر پرورش دهندگان الاغ اگر چه تعدادشان اندک است، اما در انتظار حمایت مسئولان و به ویژه وزارت جهادکشاورزی و معاونت دامپروری هستند. اگر چه افرادی می‌گفتند «اقتصاد مال خر است»، اما در حال حاضر «خر» می‌تواند ویژگی‌های اقتصادی خوبی داشته باشد.

پرورش تمساح

تمساح یا کروکودیل، جانور دوزیستی است که حوزه‌های جغرافیایی زندگی آن به گستره جهان است و به همین دلیل تقریبا تمام مردم دنیا با آن آشنایی دارند. اکثرا این جانور را در شرایط تهاجمی در طبیعت می‌شناسند، اما مزیت‌ها و ارزش‌های آن فراتر از این دیدگاه است و می‌تواند در جایگاه یک سرمایه‌گذاری سودآور برای علاقمندان مورد توجه باشد.

پرورش این حیوان در فضای محدود و بسته، نیازمند دانش و تخصص ویژه است که موجب سودآوری آن می‌شود. این جانور به دلیل دوزیست بودن اوقات زیادی را باید در آب زندگی کند، ضمن آن که حرارت محیط نیز باید در حدود 30 درجه باشد که چنین شرایطی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور وجود دارد. در حال حاضر پرورش تمساح در ملایر، قشم، سیستان و بلوچستان و برخی از نقاط دیگر به اجرا درآمده و با صدور مجوز از سوی سازمان شیلات به افرادی که دارای دانش لازم و کافی در زمینه پرورش چنین حیواناتی هستند، این کار به اجرا درآمده است.

پوست، خون، گوشت و استخوان این حیوان مشتریان زیادی دارد و سالانه میلیاردها دلار از تجارت پرورش تمساح در جهان کسب درآمد می‌شود.

در گزارش‌های آینده در این زمینه، بیشتر خواهیم گفت.

مهدی رجول دزفولی