آخرین خبرها:
شناسه خبر: 5236

جلبک‌ها بخشی از امنیت غذایی

هنوز بدون وجود دریاها و اقیانوس‌ها، زندگی برای انسان‌ها غیرممکن است.

جلبک‌ها بخشی از امنیت غذایی
اعتقاد کلی در مورد پیدایش حیات روی کره زمین، نشات گرفتن آن از دریاها است و اولین ارگانیسمی که مادر تمام موجودات روی زمین بوده در دریا تشکیل شده است.
هنوز بدون وجود دریاها و اقیانوس‌ها، زندگی برای انسان‌ها غیرممکن است. محصولات به دست آمده از دریاها فقط آبزیانی که گوشت آنها به مصرف تغذیه می‌رسد نیستند، بلکه موجودات دیگری با منشاء گیاهی نیز وجود دارند که اگر چه چندان توجهی جدی به آنها نشده، اما در برخی از کشورها نظیر ژاپن و سایر ممالک شرق آسیا به‌اندازه کافی از آنها بهره‌برداری می‌شود.
در شرق آسیا، از حدود دو هزار سال قبل جلبک‌های دریایی به‌عنوان موادی که قابلیت استفاده در تامین غذا و همچنین کاربری پزشکی، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم داشته‌اند، به کار برده و هنوز این روند ادامه دارد. کشورهایی چون ژاپن، اندونزی، مالزی، چین و کره‌جنوبی چندین دهه است که کشت جلبک‌های دریایی را در دستور کار خود قرار داده‌اند تا علاوه‌بر تامین نیازهای داخلی خود، اقدام به صادرات آن نیز بنمایند.
اگر چه افزون‌بر 40 تا 50 نوع محصول با زمینه‌های کاربری متفاوت ازقبیل، آرایشی و بهداشتی، دارویی، مکمل‌های غذایی دام، شیلات، کشاورزی و … از این جلبک‌ها به‌دست می‌آید، اما مهم‌ترین ارزش آنها تامین غذای انسانی و دامی است که می‌تواند برای بخش دامپروری به‌منزله تامین علوفه مورد استفاده قرار گیرد.
جلبک‌ها تنوع و ساختار زیستی بسیار متفاوتی دارند و از انواع تک‌سلولی تا ماکروجلبک‌ها به اشکال مختلف دیده می‌شوند و تنوع آنها به هزاران گونه می‌رسد. به رنگ‌های سبز، قرمز، قهوه‌ای و سبز آبی وجود دارند. آب‌های خلیج‌فارس مجموعه بسیار متنوعی از جلبک‌ها است که علی‌رغم امکان بهره‌برداری بسیار و اشتغالزایی در این حوزه، اما نسبت به مزایای آن بی‌توجهی شده است.
سواحل خلیج‌فارس و به‌ویژه در محدوده‌های هرمزگان تا چابهار، برای کشت و پرورش انواعی از جلبک‌ها مناسب است، اما متاسفانه در مقیاسی اندک و تحقیقاتی، باقی مانده است. جا دارد برای تولید انبوه و صنعتی شدن تغییر مسیر دهد. جلبک‌ها رشد بسیار سریعی دارند و از جنبه اقتصادی سودآور هستند. جلبک‌ها اگرچه در زمره گیاهان محسوب نمی‌شوند اما قادر به فتوسنتز بوده و هر جا که نور و آب کافی(شور یا شیرین) وجود داشته باشد، قادر به رشد هستند. اندام‌های آنها دارای مواد پروتئینی، اسیدهای آمینه، مواد معدنی و انواعی از ساکاریدها هستند که می‌توانند به‌عنوان بخشی از غذای انسان، مکمل‌های غذایی دام و طیور و آبزیان، تهیه مواد بهداشتی و آرایشی و دارویی مورد استفاده قرار گیرند.
گونه‌هایی ازقبیل؛ گراسیلاریاپرسیکا، سارگاسوم و … قابلیت کاشت در سواحل خلیج‌فارس را دارند که متاسفانه اقداماتی جدی از سوی دولت‌ها در تشویق و حمایت از بخش خصوصی برای تولید انبوه آن‌ها نشده است.
براساس مطالعات و اقدامات عملی گروه‌های تحقیقاتی در کشت جلبک‌ها، از هر 4 کیلوگرم جلبک خیس، یک کیلوگرم جلبک خشک و از هر 10 کیلوگرم جلبک خیس یک کیلوگرم «آگار» به دست می‌آید که هر کیلوگرم از آن بین 200 تا 400 هزار تومان به فروش می‌رسد.
آگار از مواد اولیه‌ای است که در صنایع داروسازی، بهداشتی، آرایشی و آزمایشگاهی مصارف بسیار زیاد داشته و سالانه مقادیر قابل‌توجهی به کشور وارد می‌شود، بنابراین جا دارد که برای تامین نیازهای داخلی به کشت جلبک‌ها توجه شود.
می‌توان در صورت دسترسی نداشتن به امکانات دریایی، حتی در کانال‌های آبرسانی حوضچه‌های پرورش میگو آن را کشت و تا 20 تن در هکتار از آن برداشت کرد که رقم قابل‌توجهی است. از 326 گونه انواع جلبک در سواحل استان هرمزگان، 50 گونه با صرفه اقتصادی شناسایی گردیده که جا دارد به این امر توجه کافی مبذول گردد. همچنین می‌توان به ضرورت احداث ایستگاه‌های نشاجلبک، برای متقاضیان کشت آن اشاره کرد.

این نشاها با قرار دادن و تثبیت روی طناب یا اسکلت‌هایی واقع در سواحل با عمق کافی به سرعت رشد کرده و در دوره‌های 50 روزه قابل برداشت می‌باشند که از هر هکتار بین 60 تا 90 تن جلبک به‌دست می‌آید. جلبک‌هایی ازقبیل نوری(Nori)، جلبک کومبو(Kombo)، آرامه و …
در کشورهای شرقی آسیا به‌عنوان بخشی از غذای روزانه مصرف می‌شوند، ضمن آن که برخی دیگر از جلبک‌ها به‌عنوان غذای دام مورد استفاده قرار می‌گیرند.
وزارت جهادکشاورزی در جایگاه مسئول تولید غذا برای افراد جامعه و دام‌ها می‌تواند در راه توسعه کشت و تولید انواعی ازجلبک‌ها اقداماتی به عمل آورد. و ضمن اشتغال‌زایی در استان‌های کم‌درآمد حاشیه خلیج‌فارس نیازهای داخلی به محصولات به دست آمده از این جلبک‌ها را تامین نماید.

مهندس مهدی رجول دزفولی

دیدگاه تان را بنویسید

چندرسانه‌ای