آموزش کشت ذرت: راهنمای جامع از انتخاب بذر تا برداشت محصول پربار

به دنبال آموزش کشت ذرت هستید؟ این مقاله راهنمای شماست! با اهمیت زمان کاشت، عمق مناسب، تغذیه و سایر نکات کلیدی آشنا شوید تا در 28 روز سرنوشت‌ساز اول، موفق عمل کرده و محصولی بی‌نظیر برداشت کنید.

ذرت: دانه‌ای طلایی و استراتژیک؛ چرا آموزش کشت ذرت برای شما حیاتی است؟

اخبار سبز کشاورزی؛ ذرت؛ دانه‌ای طلایی و حیاتی در سفره غذایی انسان و دام. این محصول استراتژیک، نقشی انکارناپذیر در امنیت غذایی و اقتصاد جهان دارد. سالانه حجم عظیمی از نهاده‌های دامی کشور، حدود 8 تا 9 میلیون تن از 14 میلیون تن کل واردات، به این محصول اختصاص دارد.

این وابستگی بالا، اهمیت حمایت از کشاورزان و تشویق به کشت ذرت در داخل کشور را دوچندان می‌کند؛ این در حالی است که با حمایت از کشاورزان و تشویق به کشت ذرت در داخل کشور، می‌توان بخشی از وابستگی به واردات را کاهش داد و به سمت خودکفایی گام برداشت.

ذرت، پس از گندم و برنج، سومین غله پرمصرف در جهان است و به جز در مناطق قطبی کره زمین، در سایر حوزه‌های جغرافیایی قابلیت کشت دارد و سالیانه میلیون‌ها هکتار از اراضی کشاورزی، زیر کشت این محصول می‌روند.

گیاه ذرت و محصول آن به‌علت کاربردهای چندگانه «غذای انسانی، غذای دامی، علوفه، سوخت وسایل نقلیه» تأثیر انکارناپذیری در امنیت غذایی و اقتصاد جهان دارد. میزان تولید جهانی ذرت دانه‌ای در سال گذشته معادل یک میلیارد و 225 میلیون تن بود؛ که انتظار می‌رود در سال آینده با افزایش همراه باشد.

با در نظر گرفتن اهمیت گیاه ذرت در امنیت غذایی و نقش اقتصادی آن در تثبیت درآمد کشاورزان، آگاهی کامل داشتن از چگونگی کشت آن برای به دست آوردن یک محصول خوب از اهمیت زیادی برخوردار است. کسب دانش و مهارت در زمینه آموزش کشت ذرت، سرمایه‌گذاری اصلی شما برای برداشت موفق است.

از سوی دیگر به دلیل امکان انتخاب در واریته‌های زودرس، میان‌رس و دیررس، فرصت چندانی برای اشتباه کردن در روند کشت آن وجود ندارد. دقت در زمان کشت به دلیل لزوم گرم بودن خاک (که نقش مهمی در جوانه زدن بذور دارد) و همچنین آماده‌سازی مناسب بستر بذر و آبیاری کافی، عواملی تعیین‌کننده در موفقیت کشت ذرت هستند. بیست و هشت روز اول، در موضوع استقرار یک مزرعه ذرت قابل‌قبول بسیار حیاتی است؛ چرا که جوانه‌زنی آهسته‌تر دانه‌ها یعنی محصول کمتر، که امر ثابت شده‌ای است. بنابراین پیشنهاد می‌شود نسبت به این روزهای سرنوشت‌ساز توجه کافی به‌عمل آید.

گام اول در آموزش کشت ذرت: زمان‌بندی دقیق کاشت

ذرت در زمره گیاهان روز بلند و گرما دوست است، حال چنانچه یک کشاورز زودتر از موعد مقرر اقدام به کشت نماید؛ امکان دارد که بذور با خطر سرمای شبانه و یا رطوبت زیاد در خاک رو به رو شوند که جوانه‌زدن آن‌ را به تأخیر می‌اندازد و همانطور که گفتیم، تأخیر در جوانه‌زنی یعنی کاهش محصول نهایی.

کشاورزان زمان چندانی برای ارتکاب به اشتباه ندارند؛ بنابراین باید با توجه به جزئیات، مرتکب خطا نشوند و زمان‌بندی را جدی بگیرند. برای کاهش احتمال خسارت در کشت زودتر از موعد ذرت، کشاورزان باید به مجموعه نیاز حرارتی گیاه برای جوانه‌زدن توجه داشته باشند. این نیاز حرارتی معادل 120 درجه (GDU*) است.

چنانکه یک ذرت‌کار در حال سبک و سنگین کردن شرایط برای کشت بذر باشد؛ لازم است که به مجموع حرارتی آخرین 3 روز گذشته و 3 روز آینده نگاه کرده و چنانچه این مجموع حرارتی به 120 درجه نرسد باید از کشت بذر صرف‌نظر کرده و آن را به تأخیر انداخت. محاسبه GDU به شما کمک می‌کند تا علمی‌ترین زمان را برای کاشت انتخاب کنید.

*GDU: Growing Degree Units، واحدی برای اندازه‌گیری نیاز حرارتی گیاهان.

گام دوم در آموزش کشت ذرت: رعایت عمق مناسب کاشت بذر

هر بذر گیاه متناسب با اندازه آن باید در عمق مناسبی قرار داده شود؛ که بذور ذرت نیز از این قاعده مستثنی نیستند. رعایت عمق درست کاشت یکی از ارکان آموزش کشت ذرت است. عمق کشت نباید زیاد عمیق و یا کم‌عمق باشد. عمق نامناسب می‌تواند در جوانه‌زنی و استقرار اولیه بوته مشکل ایجاد کند.

روش نتیجه‌گیری از چگونگی قرار دادن بذور در خاک به روش مشاهده فاصله زمانی بین اولین و آخرین ظهور جوانه‌ است و می‌تواند ناهماهنگی در کشت را آشکار نماید. این ناهماهنگی، نشان‌دهنده مشکلی در عمق کاشت یا بذرکار است. کشاورزان هزینه‌های زیادی برای اجاره بذرکارها پرداخت می‌کنند؛ بنابراین بذور باید در عمق تعیین‌شده قرار گیرند تا بیشترین بازدهی حاصل شود.

ناهماهنگی در کشت توسط بذرکار را زمانی می‌توان مشاهده نمود که با گردشی در مزرعه، شاهد یکنواخت نبودن در ظهور جوانه‌ باشیم. اگرچه تکنولوژی بذرکارها پیشرفت زیادی کرده است؛ اما رعایت عمق درست قرار دادن بذر نباید نادیده گرفته شود. چرا که عمق واقعی موجب دسترسی بذر به حرارت و رطوبت کافی می‌شود که برای جوانه‌زنی یکنواخت ضروری هستند. اندکی عمق بیشتر معمولاً مشکلی به‌وجود نمی‌آورد.

آنچه می‌تواند مشکل‌ساز باشد؛ قرار گرفتن بذر در عمق کم است؛ چرا که بذر در معرض نوسانات شدید دمایی و خشکی قرار می‌گیرد. عمق 6 تا 5/7 سانتی‌متری موجب تثبیت حرارتی در خاک می‌شود و بهترین شرایط را برای جوانه‌زنی فراهم می‌کند.

گام سوم در آموزش کشت ذرت: اطمینان از خشکی خاک در زمان کاشت

یکی از نکات بسیار مهم در آموزش کشت ذرت که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اطمینان از خشک‌بودن کامل خاک در زمان کاشت است. زیرا خاک‌ مرطوب موجب چسبندگی کامل خاک به بذر نمی‌شوند و تماس بذر با خاک به خوبی برقرار نمی‌گردد. ضمن آن که در جذب اکسیژن توسط بذر اختلال ایجاد می‌کند. میزان اندک اکسیژن، شرایط غیرهوازی ایجاد کرده و منتهی به ضرورت واکاری می‌شود؛ که این موضوع خود مشکلات ویژه‌ای در پی دارد؛ از جمله هزینه اضافی و ناهماهنگی در رشد مزرعه.

شرایط غیرهوازی به‌همراه خاک سرد و نمناک می‌تواند عامل بروز بیماری‌هایی خطرناکی از قبیل: فیتوفتورا و ریزکتونیا شود که می‌توانند به سرعت ریشه گیاهچه را از بین ببرند. برای اطمینان از شرایط جوانه‌زنی و سلامت ریشه‌ها، کافی است که با خارج کردن چند جوانه از گوشه و کنار مزرعه، دامنه ریشه‌دهی آن‌ها را بررسی نمود. ریشه‌ها باید ترد و شکننده، سفید و تمیز باشند که نشان‌دهنده سلامت آن‌هاست. در غیر این صورت، اگر ریشه‌ها نرم، قهوه‌ای یا بدشکل باشند، مشکلی در مزرعه وجود دارد که باید ریشه‌یابی شود.

گام چهارم در آموزش کشت ذرت: تغذیه صحیح بوته‌ها در مراحل اولیه

ظهور سریع یک مزرعه یک‌دست موضوعی حیاتی است که حفظ این یکنواختی تا مرحله 6 برگی بسیار اهمیت دارد. در این مرحله، گیاهچه ذرت به سرعت در حال رشد است و به شدت نیازمند مواد غذایی کافی است. کشاورزان باید نسبت به وجود عناصر غذایی کافی در تمام مراحل رشد ذرت دقت کافی داشته باشند؛ چرا که بلال‌ها به‌تدریج در اطراف ساقه‌ها ظاهر خواهند شد و تغذیه کافی در ابتدا، تعداد و کیفیت بلال‌ها را تضمین می‌کند.

بسیاری از کشاورزان موفق در 28 روز اول شروع به خاک‌دهی در پای بوته‌ها، شخم‌زدن در جوی‌ها و دادن کود به شیوه نواری در پای بوته‌ها (Side-dressing) می‌کنند که یک روش مؤثر برای دسترسی گیاه به مواد غذایی مورد نیاز است. این اقدام نه تنها یک پیروزی برای کشاورز (افزایش محصول) است، بلکه به نوعی پیروزی برای محیط‌زیست نیز هست (استفاده بهینه از کود). تغذیه درست موجب رشد و نمو سریع و سالم گیاه می‌شود.

ظهور یک مزرعه یکنواخت و تغذیه درست بوته‌ها در 28 روز اول، اقدامی مهم برای برداشت یک محصول خوب در پایان فصل است. در این مقطع زمانی حساس، وجود عناصر غذایی پرمصرف و کم‌مصرف کلیدی مانند ازت، فسفر، روی، پتاسیم و گوگرد اهمیت زیادی در رشد اولیه و قوی شدن گیاه دارند. به کشاورزان توصیه می‌شود که مستمر مواظب مزارع ذرت خود باشند و علائم کمبود یا بیماری را به سرعت شناسایی و رفع کنند.

 آموزش کشت ذرت بهاره و تابستانه: فرصتی برای کشت دوم در مناطق خاص

استان خوزستان و بعضی از مناطق جنوبی کشور و استان فارس از معدود نقاطی هستند که به دلیل شرایط اقلیمی مناسب، می‌توان دو نوبت در آن ذرت کشت نمود. این یک فرصت عالی برای افزایش بهره‌وری زمین است. کشت بهاره ذرت در خوزستان می‌تواند از نیمه دوم اسفند و با آغاز گرما انجام شود. همانطور که پیش‌تر اشاره شد، گرم شدن خاک عنصر مهمی در جوانه‌زنی ذرت است و این مناطق به سرعت به دمای مورد نیاز می‌رسند.

معمولا تا اواخر اسفند امکان کشت بهاره ذرت برای برداشت علوفه وجود دارد و پس از این تاریخ به علت آغاز دوره گرمایی باید به درجه حرارت شبانه‌روز در منطقه توجه کرد و در صورت مناسب بودن شرایط، اقدام به کشت کرد. این دسته از کشت ذرت (کشت بهاره) عمدتاً برای برداشت علوفه مناسب است و پس از برداشت آن، در صورت مهیا بودن شرایط، می‌توان برای کشت تابستانه اقدام نمود که هدف اصلی از آن، برداشت بذر (دانه) ذرت است. آشنایی با زمان‌بندی و اهداف هر نوع کشت، بخشی از آموزش کشت ذرت در مناطق دو کشته است.

با رعایت این نکات کلیدی و به‌کارگیری دانش روز در آموزش کشت ذرت، می‌توانید چالش‌های این کار را پشت سر گذاشته و به سوی برداشت محصولی پربار و باکیفیت گام بردارید. موفقیت شما در گرو توجه به همین جزئیات کوچک، به ویژه در همان 28 روز سرنوشت‌ساز اول است!