به استقبال روز جهانی خاک ۲۰۲۵؛ خاکهای سالم برای شهرهای سالم
تحلیلی از نقش حیاتی خاک در حفظ سلامت شهرها، مدیریت پایدار منابع، مقابله با آلودگی و تغییر اقلیم، به قلم پژوهشگر بینالمللی آب و خاک، محمد اسماعیل اسدی
روز جهانی خاک در سال ۲۰۲۵ با شعار «خاکهای سالم برای شهرهای سالم» فرصتی است برای یادآوری این حقیقت بنیادین که حیات پایدار جوامع انسانی، چه در شهر و چه در روستا، در گرو سلامت خاک است. خاک نهتنها بستر رویش گیاه و تولید غذاست، بلکه نقشی کلیدی در پالایش آب، ذخیره کربن و تنظیم چرخههای زیستی ایفا میکند.
اخبار سبز کشاورزی؛ سلامت شهرها، بهویژه در دوران شتابان شهرنشینی و صنعتیشدن، وابسته به خاکهایی است که در پیرامون آنها قرار دارند.

آلودگی خاک در اثر دفن پسماندهای شهری، فاضلابهای صنعتی، نشت سوختها و استفاده بیرویه از سموم و کودهای شیمیایی، بهتدریج منابع آب زیرزمینی و محصولات کشاورزی را آلوده میسازد. این آلودگیها در نهایت به زنجیره غذایی و بدن انسان راه یافته و سلامت عمومی را تهدید میکنند.
بیشتر بخوانید: رونمایی از کتاب «خاک حیات پنهان زیرپای ما» ویژه کودکان و نوجوانان+ ویدئو

از سوی دیگر، خاکهای سالم و پویا میتوانند به کاهش اثرات تغییر اقلیم، جذب دیاکسیدکربن، افزایش نفوذ آب در زمین و کاهش خطر سیلابها کمک کنند.
بنابراین، حفاظت از خاک تنها یک مسئله کشاورزی نیست؛ بلکه ضرورتی اجتماعی، زیستمحیطی و بهداشتی برای همه شهروندان است.
برای تحقق شهرهای سالم، باید به مدیریت پایدار خاک در اطراف و درون شهرها توجه ویژه داشت. توسعه فضاهای سبز شهری، احیای باغهای محلی و بامهای سبز، استفاده از کمپوست شهری به جای کودهای شیمیایی و ارتقای آگاهی عمومی درباره اهمیت خاک، از جمله اقداماتی است که میتواند در بهبود وضعیت خاکهای شهری مؤثر باشد.

خاک، میراثی خاموش اما حیاتی است؛ عنصری که سلامت آب، غذا و هوای ما را تضمین میکند. بیتردید، شهر سالم بدون خاک سالم ممکن نیست.
در روز جهانی خاک، بیایید تعهد خود را به حفاظت از این سرمایه بیبدیل زمین تجدید کنیم تا آیندگان نیز از نعمات آن بهرهمند باشند.