بلاتکلیفی یک هفته‌ای کالاهای اساسی در گمرک؛ قصور وزارت جهاد کشاورزی تأیید شد

وقتی محموله‌های اساسی و غذایی که باید «فوری» وارد چرخه توزیع شوند، یک هفته پشت درهای گمرک می‌مانند، یعنی یک جای کار به‌شدت می‌لنگد.

اخبار سبز کشاورزی؛ این بار ماجرا نه کمبود ارز است، نه اختلال در سیستم بانکی؛ بلاتکلیفی کالاهای اساسی در گمرک به‌دلیل قصور وزارت جهاد کشاورزی، طبق نامه رسمی گمرک ایران، حقیقتی است که حالا نمی‌توان پنهانش کرد.

چطور یک «فراموشی اداری» زنجیره تأمین کشور را معطل کرد؟

طبق اظهارات یکی از فعالان اقتصادی، محموله‌های اساسی شامل نهاده‌ها و کالاهای غذایی، به مدت یک هفته کامل در گمرک‌ها بلاتکلیف مانده‌اند.

دلیل؟ وزارت جهاد کشاورزی تمدید نامه ترخیص ۹۰-۱۰ را که اعتبارش تا اول آذر ۱۴۰۴ بود، انجام نداده و عملاً مجوز قانونی گمرک برای ترخیص سریع کالاهای اساسی منقضی شده است.

این مصوبه پیش‌تر به گمرک اجازه می‌داد:

• ۱۰۰ درصد کالاهای دولتی

• ۹۰ درصد کالاهای غیردولتی دارای اولویت ۱ و ۲

را بدون نیاز به کد رهگیری بانک ترخیص کند؛ اقدامی حیاتی برای جلوگیری از تعلل در تأمین بازار.

نامه رسمی گمرک چه می‌گوید؟

تصویر نامه منتشرشده، که به امضای محمدعلی بیگی، مدیرکل دفتر واردات گمرک رسیده، نشان می‌دهد:

گمرک ایران تا پایان مهلت قانونی ۱۴۰۴/۹/۱ مکلف بوده طبق فهرست ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی، کالاهای مشمول را با رعایت قوانین و مقررات ترخیص کند.

اما پس از پایان این مهلت، هیچ تمدید یا ابلاغ جدیدی از سوی وزارت جهاد ارسال نشده و به همین دلیل گمرک تأکید کرده که از تاریخ انقضا به بعد، «امکان ادامه ترخیص بدون اصلاح یا تمدید مصوبه وجود ندارد».

پیامدهای تعلل؛ از افزایش هزینه‌ها تا فشار روی بازار

این وقفه یک‌هفته‌ای می‌تواند زنجیره تأمین کالاهای اساسی را تحت اثر قرار دهد. پیامدهای احتمالی عبارت‌اند از:

• افزایش هزینه دموراژ و توقف کانتینرها

• خطر کمبود مقطعی در بازار

• فشار بر تأمین‌کنندگان نهاده‌های دامی و کشاورزی

• تأخیر در ورود کالاهای سریع‌الفساد

برای کشوری که بخش مهمی از امنیت غذایی‌اش به واردات وابسته است، چنین وقفه‌ای حتی در کوتاه‌مدت می‌تواند آسیب‌زا باشد.

چرا این اتفاق رخ داد و چه کسی پاسخ‌گوست؟

فعالان اقتصادی می‌گویند مشکل «بسیار ساده اما پرهزینه» بوده: وزارت جهاد کشاورزی تمدید مصوبه را فراموش کرده یا با تأخیر انجام داده است.

از نگاه آنان، چنین غفلتی در دستگاهی که مدیریت نهاده‌ها و امنیت غذایی را برعهده دارد، قابل چشم‌پوشی نیست. گمرک نیز در نامه رسمی خود اعلام کرده که بدون مصوبه معتبر نمی‌تواند رسماً ترخیص را ادامه دهد و این موضوع را به‌طور شفاف به واحدهای اجرایی خود ابلاغ کرده است.

تجربه‌ای که نباید تکرار شود

این حادثه یادآور یک نکته مهم است: هر بار که یک مصوبه یا مجوز حیاتی در زمان مقرر تمدید نشود، کل زنجیره تأمین کشور آسیب می‌بیند. از کالاهای اساسی تا نهاده‌های دامی، تأخیر در ترخیص به معنای افزایش هزینه‌ها و فشار بیشتر بر مصرف‌کننده نهایی است.