صنعت غذا در جدال با تغییرات اقلیمی

موضوع تامین غذا در سال‌های اخیر و به ویژه در سال 2020 تبدیل به چالشی اساسی برای ساکنان کره زمین شده است. ایجاد اختلال و گسستگی از ابتدا تا انتهای تهیه زنجیره غذایی، به دست آوردن غذا را برای بسیاری از توده‌های انسانی با مشکل مواجه کرده است.

علاوه بر این، پاندمی Covid-19 انسان‌ها را در مقابل پرسشی قرار داد که چه بر سر زنجیره غذایی خواهد آمد.

روش‌هایی برای اطمینان‌بخشی به این موضوع که دسترسی به غذا در شرایط عادی بحران‌آفرین نخواهد بود، به وجود آمده، اما همانطور که رشد جمعیت اتفاق می‌افتد، زنجیره تولید غذا ممکن است دچار پارگی و قطع شدن در برخی نقاط گردد.

تغییرات اقلیمی یکی از آن موارد جدی است که می‌تواند بر پایداری زنجیره غذایی و نوشیدنی‌ها اثراتی تهدیدکننده داشته باشد.

زمانی که انسان‌ها در مورد تغییرات اقلیمی فکر می‌کنند، تنها چیزی که به ذهن آنها می‌رسد رخدادهای آب و هوایی و

گرم شدن دنیا است، اما چنانچه با دقت بیشتری به این موضوع نگریسته شود، باید به موضوعات دیگری نیز توجه شود.

گرم شدن زمین، گازهای گلخانه‌ای، آلاینده‌های کربنی، دگرگونی‌های معمولی زمین و رفتارهای مصرف انسان‌‎ها از آن جمله‌اند. بسیاری در مورد محدود کردن گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های کربنی صحبت می‌کنند، اما آیا چنین خواهد شد؟

تقریبا به‌طور روزانه، بسیاری از نمایندگان حکومت‌ها یا شرکت‌های صنعتی راهکارهایی برای آینده اعلام می‌کنند.

مثلا یکی می‌گوید که تا سال 2035 یک طرح پایدار کامل برای این موضوع اعلام می‌کنند، اما منظور از طرح پایدار چیست؟ برنامه‌های دیگری نیز در دستور کار قرار دارد. پرسش آن است که آیا این برنامه‌ها می‌توانند مرهمی بر این زخم باشند؟

گزینه اتومبیل‌های برقی ممکن است بر تغییرات آب و هوایی اثر بگذارد، اما این موضوع قطعه کوچکی از مجموعه راه‌حل‌های حذف آلاینده‌ها است. مصرف آب در امور غیرکشاورزی، به دلیل تغییرات اقلیمی، مشکل خواهد شد. زمین در حال فرسایش و اراضی کشاورزی هر چه بیشتر رو به کاهش‌اند. پروسه‌های توسعه دامپروری هر چه بیشتر پیچیده و پرهزینه و گزینه‌های جایگزینی کشت گیاهان جذاب‌تر می‌شود. اما پرسش آن است که اگر ما از برنامه‌های کشاورزی سنتی دست برداریم، چنین راه‌حل‌های درازمدتی قابلیت اجرا دارند؟

گرم شدن در حال شتاب دادن به تغییرات اقلیمی و به وجودآورنده مشکلاتی جدی است. قطب‌های زمین در حال گرم شدن، جنگل‌ها در شرایط نابودی، یخچال‌ها در حال ذوب‌شدن و اقیانوس‌ها در حال بالا آمدن و روش‌های آبیاری سنتی موجب فرسایش خاک‌ها می‌شوند. درجه حرارت بالاتر از اندازه معمول بر رشد گیاهان و تولید محصولات اثرات منفی می‌گذارد. مناطق کشاورزی جهان، محیط‌زیست و اکوسیستم جهانی از این تغییر اقلیم آسیب می‌بینند. در چنین شرایطی، تولیدکنندگان مواد غذایی و صنایع‌کشاورزی به این نتیجه رسیده‌اند که برای مقابله با این تغییرات به روش‌های جدیدی نیاز دارند. اما پیش‌زمینه‌های پایداری، متضمن عملکردهایی است که بتواند موجب حفظ خاک و بهبود و سلامت آن باشد.

دو راهکار برای کسب این پایداری وجود دارد: اول کشاورزی مولد و دوم کشاورزی دقیق که انجام این دو به‌صورت ترکیب و مرتبط با یکدیگر می‌تواند راه حلی درازمدت توسط دانش و تکنولوژی‌های کشاورزی به وجود آورد.

کشاورزی مولد، فراتر از حفاظت از خاک است، چرا که به تغییر جهت اثرات منفی تغییرات اقلیمی توجه دارد. کشاورزی مولد بر دوره‌هایی چون بازسازی سلامت خاک، حل مشکلات آّب، برگرداندن چرخه کربن و خلق مکان‌های رشد برای محیط‌زیست تمرکز دارد.

کشاورزی دقیق نیز بر افزایش کاربری زمین برای کشاورزان و افزایش بهره‌وری آن توجه دارد. امروزه، هر جنبه‌ای از کشاورزی از کاشت تا برداشت، می‌تواند از مزایای تکنولوژی‌های پیشرفته کنونی بهره‌مند شود. به‌عنوان مثال جمع‌آوری اطلاعات در مورد رطوبت خاک می‌تواند به یک کامپیوتر منتقل و سپس مورد استفاده قرار گیرند. این تکنولوژی‌های پیشرفته راه خود را به صنایع‌غذایی، آشامیدنی و کشاورزی باز کرده‌اند و جایگزین روش‌های کشاورزی سنتی با روش‌های هوشمند آب و هوایی شده‌اند. مناطق حاشیه‌ای نیز می‌توانند زنجیره تهیه و تولید و بهینه‌سازی زمینه‌های«پایداری» را توسط روش‌های جدید کشاورزی مهیا نمایند. روش‌های جدید کشاورزی هوشمند، در حال تغییر و تحول در کشاورزی سراسر جهان هستند.

بدون هر گونه پرسشی، کشاورزی مولد و دقیق، امروزه برای مقابله با اثرات تغییرات اقلیمی به کمک صنایع‌غذایی آمده‌اند. مزایای این روش‌‎ها برای فرآوری‌کنندگان موادغذایی و تولیدکنندگان، موجب دسترسی به اطلاعات و توانا کردن آن‌ها به ایجاد رابطه بهتر در زنجیره تهیه و تولید در سرتاسر مراحل توزیع خواهند شد.

مهندس مهدی رجول دزفولی