کشاورزی حفاظتی؛ رویکردی برای حراست از آب و خاک

کارگاه آموزشی بین‌المللی تحت عنوان «کشاورزی حفاظتی، یافته‌ها و رویکردهای نوین» به صورت مجازی و آنلاین در تاریخ 2 و 3 اسفندماه 1400 با میزبانی موسسه تحقیقات خاک و آب کشور و با سازماندهی آقای دکتر محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر برجسته و بین ‏المللی مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان، در کرج برگزار شد.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی، دکتر اسدی در این زمینه اظهار داشت: با توجه به ضرورت استفاده از دانش روز جهانی و انتقال دانش و یافته‌های تحقیقات دانشمندان بین‌المللی به کشور عزیزمان ایران درصدد برگزاری این کارگاه با اهمیت و علمی برآمدیم و توانستیم با استفاده از ارتباطات علمی خود هفت تن از بهترین پژوهشگران و اساتید برجسته جهانی از سازمان های بین‌المللی، همچون فائو، سیمیت و دانشگاه‌های اروپایی و خاورمیانه و آسیای میانه را برای ارائه آخرین یافته‌های علمی در زمینه سامانه پایدار کشاورزی حفاظتی گردهم آوریم و از تجارب مفید آنها برای ترویج کشاورزی حفاظتی در کشور استفاده کنیم.

در این کارگاه که به زبان انگلیسی و به وصورت وبیناری برگزار شد 7 نفر از صاحب‌نظران بین المللی شامل پروفسور امیر کسام، اهل انگلستان؛ پروفسور حافیظ مومنوف، اهل تاجیکستان و پروفسور عزیز نوربکوف، اهل ازبکستان از سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد (فائو)، پروفسور امیلیو گونزالس، اهل اسپانیا و پروفسور گاتلیب باش اهل پرتغال از فدراسیون کشاورزی حفاظتی اروپا (ECAF) و دکتر حاتم محمد از کشور تونس و مهندس کاسم جونی از کشور لبنان و 5 نفر از پژوهشگران و اساتید داخلی (دکتر فرهاد مشیری از موسسه تحقیقات خاک و آب، دکتر سید وحید اسلامی از دانشگاه بیرجند و دکتر محمد اسماعیل اسدی از مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان‌گلستان ، دکتر صادق افضلی نیا از استان فارس و همچنین دکتر ایرج یاوری از موسسه تحقیقات دیم کشور) در موسسه تحقیقات خاک و آب برگزار شد.

در این کارگاه آنلاین 170 نفر از کشاورزان، دانشجویان، کارشناسان، اساتید، پژوهشگران و علاقه‌مندان به توسعه سامانه‌های کشاورزی حفاظتی کشور شامل دانشگاه‌ها، مراکز و موسسات تحقیقاتی کشور و مدیریت‌های جهاد کشاورزی کشور و همچنین تعدادی مخاطب از کشورهای خارجی شرکت داشتند.

پروفسور امیر کسام، استاد کشاورزی حفاظتی در فائو در سخنرانی کلیدی خود اظهار داشت: از سال میلادی 2008ـ 2009 سطح اراضی زیرکشت حفاظتی‌ (CA) در جهان با نرخ سالانه بیش از 10 میلیون هکتار رشد داشته است. در سال 2016-2015 ، کل اراضی زیر کشت حفاظتی در جهان به 180 میلیون هکتار و در سال 2019-2018 به 205 میلیون هکتار رسید که معادل 7/ 14‌ درصد از اراضی زراعی جهان است.

گسترش CA در سال های اخیر در آسیا، آفریقا و اروپا در حال گسترش است زیرا کشاورزان در همکاری با یکدیگر و شبکه سازی سازماندهی بهتری پیدا کرده اند.

در سطح جهانی، گسترش CA عمدتاً کشاورز محور است و به یک جنبش چند ذی‌نفعی تبدیل شده است که شبکه‌های رسمی و غیررسمی CA را در سطوح ملی و بین‌المللی شامل افراد و مؤسسات در بخش‌های عمومی، خصوصی و مدنی تشکیل می‌دهد.

همچنین در ادامه‌ این کارگاه آخرین یافته های پژوهشی و تجربیات جهانی در خصوص توسعه کشاورزی حفاظتی در روند رو به رشد آن به اشتراک گذاشته شد.

این تجربیات نشان داد که کشاورزی حفاظتی برای غلبه بر چالش‌های پیش‌رو از جمله کمبود منابع آبی، افزایش هزینه های تولیدات کشاورزی، فرسایش خاک، کاهش کربن آلی خاک، فشردگی خاک، خشکی و شوری خاک و تغییرات اقلیمی می‌تواند عنوان یک گزینه موثر عملی مطرح باشد.

الزامات توسعه کشاورزی حفاظتی تشویق کشاورزان پیشرو برای ادامه کار در تشویق کشاورزان دیگر برای پذیرش کشاورزی حفاظتی، تشکیل انجمن ها و گروههای ذی نفع در توسعه کشاورزی حفاظتی شامل بهره‌برداران، صنعت‌گران، کارشناسان و پژوهشگران در هر منطقه و در سطح ملی بوده که می‌بایست سر لوحه برنامه‌های و سیاستگذاری قرار گیرد.

کشاورزی حفاظتی یک سامانه کشاورزی با اثرات چندگانه بر استمرار پایداری تولید محصول با نگاه اکولوژیک و حفظ محیط زیست از سطح مزرعه، منطقه تا حوضه آبخیز می باشد که امیدواری زیادی برای گسترش آن در سطح جهانی وجود دارد.

بدین منظور لازم است چالش‌های موجود در مسیر گسترش کشاورزی حفاظتی همچون روش‌های مبارزه با علف‌های هرز، معرفی ماشین های مناسب برای هر منطقه با توجه به شرایط اقتصادی، اجتماعی و خصوصیات خاک رفع شود.