خاورمیانه در مسیر جنگ آب

عضو سابق شورای جهانی آب گفت: اکنون هرکس به هر میزان بخواهد از منابع آب‌های مرزی و مشترک استفاده می‌کند، چون معاهده‌ای هم وجود ندارد و اغلب کشورهای منطقه هم حتی ایران به کنوانسیون مهمی که در زمینه آب وجود دارد، نپیوسته‌اند.

به گزارش مزرعه سبز به نقل از ایلنا، عباسقلی جهانی درباره جنگ آب در خاورمیانه اظهار داشت: اصولا منطقه خاورمیانه کاملا خشک است و در برخی کشورها مثل امارات، کویت و یا قطر و عربستان اصلا منابع آب تجدیدشونده نداریم و منطقه فاقد ریزش طبیعی باران و منابع آب تجدیدشونده است. این مسئله موجب می‌شود با افزایش جمعیت و تقاضای آب و از سوی دیگر محدود و صفر بودن منابع آب تجدیدشونده مسائل پیچیده‌ای اتفاق بیفتد. مثلا در گذشته انتقال آب از ترکیه به کشورهای عربی مطرح بوده و حتی انتقال آب از طریق قطب جنوب و یخ‌های شناور به عربستان مطرح است، بنابراین می‌بینیم که موضوع آب در این منطقه تا چه حد مهم و دچار آسیب است.

وی تاکید کرد: اگر مباحث حفظ آب رعایت، دیدگاه‌های توسعه پایدار در نظر گرفته نشود و همکاری‌های لازم صورت نگیرد منطقه به طور بالقوه مستعد تنش منطقه‌ای به لحاظ آب است. اکنون کشورهای عربی با وجود سرمایه‌های بزرگ دلارهای نفتی در سطح جهان یکی از مناطقی هستند که بیشترین آب را برای تامین نیاز از دریا برداشت می‌کنند ولی همچنان افزایش جمعیت؛ منطقه را برای ایجاد تنش‌های بزرگ مستعد می‌کند.

عضو سابق شورای جهانی آب گفت: طبق پیش‌بینی‌هایی که در محافل بین‌المللی انجام شده کشورهای منا (خاورمیانه و شمال افریقا) به عنوان مناطق ایجاد تنش آبی مطرح هستند، از سوی دیگر کشورهایی که دارای منابع نسبی آب هم هستند برداشت‌هایی برای توسعه کشور خود انجام می‌دهند. همیشه تنش‌ها و جنبه‌های سیاسی در جهات مختلف بر گفت‌وگو غالب بوده و اکنون نیز جایی برای گفت‌وگو در منطقه باقی نمانده است.

معاهده‌ای هم وجود ندارد

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اکنون هرکس به هر میزان بخواهد از منابع آب‌های مرزی و مشترک استفاده می‌کند، چون معاهده‌ای هم وجود ندارد و اغلب کشورهای منطقه هم حتی ایران به کنوانسیون مهمی که در زمینه آب وجود دارد، نپیوسته‌اند. در حالی که اگر 50 کشور به این کنوانسیون ملحق شوند وجهه بین‌المللی پیدا می‌کند، بنابراین در زمینه آب مشترک هم چون گفتمانی وجود ندارد هر کشوری که امکان دارد از منابع آب مشترک استفاده و این خود مشکلاتی برای آینده فراهم می‌کند که نمونه‌هایی را در مورد مباحث با ترکیه می‌بینیم که چه میزان مسئله عمیق شده، آثار و تبعات زیادی بدنبال داشته و به شکل گسترده‌ای خود را بروز می‌دهد.

جهانی گفت: کشورهای منطقه بابت برداشت بیش از حد از آب رودهای دجله و فرات در شرایط فقدان دیپلماسی آب و سکوت در این زمینه سبب شده‌اند مناطقی که قبلا به صورت تالاب بوده خشک شوند و ریزگردها هم از آثار آن است.

وی یادآور شد: اکنون کشورها صرفنظر از وابستگی به منابع آب مشترک، به صورت بالقوه در تنش آبی قرار دارند، ضمن اینکه چون در استفاده از منابع آب مشترک گفتمانی وجود ندارد آثار و تبعات را در محیط‌زیست هم می‌بینیم.

این کارشناس حوزه آب بیان داشت: اکنون هیچ دریچه باز و چشم‌اندازی هم دیده نمی‌شود که عزم سیاسی برای حل موضوع باشد، همه در سخن می‌گویند که آب موضوع جنگ نیست و باید عاملی برای صلح باشد اما واقعیت اینکه نیازمند تفکر، تعامل و دکترین است تا موضوعی که بالقوه منطقه را تحت تنش قرار داده، مورد بحث قرار گیرد.