بازگشت به عقب؛ خطای راهبردی وزارت جهاد کشاورزی

سیاست حمایت و تمرکز بر تولید داخلی محصولات کشاورزی یکی از سیاست‌های راهبردی کشورهای مختلف (توسعه یافته و کمتر توسعه یافته) است که به اشکال مختلف در میدان کشاورزی عملیاتی می‌شود اما هیچ کشوری بدون برنامه نه سیاست تقویت تولید داخل را در دستور کار قرار می‌دهد و نه بدون توجه راهبردی به آینده تولید محصولات کشاورزی و حمایت از تولیدکنندگان داخلی اقدام به واردات کالا می‌کند.

اخبار سبز کشاورزی ؛ دکتر محمد قربانی ، استاد دانشگاه فردوسی مشهد | بنابراین با نگاه راهبردی به ارتقای تولید داخل و حفظ رقابت‌پذیری و حتی در دوره گذار با نگاه صرفاً حمایتی، به واردات کالاها در حد تأمین نیازهای ضروری اقدام می‌نمایند اما این واردات هرگز در فرایند تولید داخل اختلالی ایجاد نخواهد کرد.

در ایران در دو سال گذشته به دلیل رخداد خشکسالی، تغییر قیمت نهاده‌ها (طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها) و عدم تأمین به‌هنگام نهاده‌های دامی، بسیاری از دام‌ها با قیمت پایین وارد فرایند کشتار شده و در نتیجه، به دلیل‌ کمبود عرضه دام د سال جاری، قیمت گوشت قرمز افزایش بالایی داشت.

در چنین شرایطی هم برای ایجاد فرصت تنفس زیستی- تولیدی به تولید و بازسازی دام داخلی و نیز با هدف تنظیم بازار، واردات دام در دستور کار قرار گرفت تا جبران کمبود عرضه دام داخلی صورت گیرد.

در فرایند واردات دام دو نکته ظریف وجود دارد: اول حد تعدیل قیمت برانگیزاننده تولید داخل باید به‌طور دقیق مشخص شود تا فرایند تولید و عرضه دام داخلی دچار اختلال نشود.

به بیان دیگر، دامداران به دلیل اقتصادی نبودن تولید (نبود سود قابل قبول) از فرایند تولید خارج شوند و عملاً واردات پاشنه آشیل و مسئله جدید و جدی برای دولت شود. درواقع با واردات تنظیم بازاری، تولید دام داخلی باید قدرت رقابت با واردات گوشت و دام داشته باشد.

دوم، واردات تنظیم بازاری در حد محدود باشد و نباید به تأمین بالای گوشت منجر شود به‌گونه‌ای که به گفته برخی مسئولین وزارت جهادکشاورزی، قیمت گوشت قرمز به قیمت سال گذشته بازگردد. چنین رویکردی فاجعه جدی را در بازار تولید دام داخلی رقم خواهد زد و عملا تولید داخل متوقف خواهد شد و بازسازی تولید داخل بسیار زمان‌بر و به لحاظ اقتصادی و اجتماعی پرهزینه خواهد شد.

بازار نیز به دلیل مداخله غیرمنطقی وعدم لحاظ ابعاد اقتصادی تولید داخل، دیگر کارکردهای مثبت خود را نخواهد داشت و به ابزاری بی‌اثر تبدیل خواهد شد.

با توجه به نکات پیش‌گفته به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی باید از دوگان مدیریتی موجود (حمایت از تولید داخل و تشدید واردات)، فاصله‌گیری لازم را داشته باشد.

همچنین از خطای راهبردی بازگشت قیمت به عقب به‌طور کامل صرف‌نظر و عقب‌نشینی ذاشته باشد زیرا مسائل حوزه تولید دام و تأمین سلامت دام‌های موجود بسیار پیچیده و به ابرچالش جدیدی تبدیل خواهد شد.

به همین دلیل لازم است وزارت جهادکشاورزی در تعامل با اتحادیه‌ها و انجمن‌های دام، هم میزان واردات و هم حد تعدیل قیمت گوشت در بازار با نگاه تقویت تولید داخل مشخص نمایند تا در "تله واردات" گرفتار نشوند و تولید داخل را نابود نسازند.

تقویت قدرت خرید مصرف‌کننده به‌طور مستقیم و یا پرداخت یارانه برای جلوگیری از کاهش رفاه، مؤلفه جداگانه‌ای است که از دایره وظایف وزارت جهادکشاورزی خارج است و در این خصوص، دولت باید چاره‌اندیشی لازم را داشته باشد.