اصلاح ساختار وزارتخانه جهاد کشاورزی

اخبار سبز کشاورزی؛ بررسی ساختار 25ساله وزارتخانه جهادکشاورزی که در نتیجه ادغام وزارتخانه جهادسازندگی(ایجاد شده پس از انقلاب، براساس ضرورت کمک به محرومان در مناطق روستایی) با وزارتخانه کشاورزی(بدون توجه به مخالفت متخصصان حوزه کشاورزی، با هدف کاهش تعداد وزارتخانه‌ها و حجم دولت) انجام گردید بسیاری از کارشناسان و حتی مسئولان را به این نتیجه رسانده که ساختار فعلی وزارتخانه جهادکشاورزی در شرایط حاضر، پاسخگوی نیاز کشور در تحقق امنیت‌ غذایی با حفظ منابع آب و خاک کشور نبوده و ضروری است نسبت به اصلاح ساختار این وزارت مهم اقدام اساسی انجام گیرد.

خوشبختانه وزیر جهادکشاورزی که در مدت 8 سال حضور در کمیسیون کشاورزی مجلس، بر ضرورت انجام این مهم اِشراف کامل پیدا نمود، در سومین هفته حضور خویش در وزارتخانه جهادکشاورزی بر لزوم تغییر ساختار وزارتخانه تاکید داشت.

جای بسی خوشحالی و احساس غرور است که حدود 2700 متخصص حوزه کشاورزی در گروه هم‌اندیشی و اطلاع‌رسانی کشاورزی (سُهاک) با احساس تعهد به حل مشکلات کشاورزی بدون تحمیل هیچ‌گونه هزینه‌ای قبل از اعلام وزیر جهادکشاورزی نسبت به تبادل‌نظر درخصوص اصلاح ساختار وزارتخانه اقدام نمودند.

گزارش یاد شده با لحاظ تمامی پیشنهادهای متخصصان حوزه کشاورزی مشارکت‌کننده، در مدت دو روز هم‌اندیشی و پس از موضوع‌بندی به شرح ذیل تهیه و تقدیم وزیر جهادکشاورزی، معاونان مربوطه، کمیسیون کشاورزی مجلس، مرکز پژوهش‌های مجلس، سازمان برنامه و بودجه، کارشناسان حوزه کشاورزی، جامعه کشاورزی کشور و مدیران محترم می‌گردد.

براساس آسیب‌شناسی ساختار فعلی وزارت جهادکشاورزی توسط متخصصان حوزه کشاورزی مشخص شد؛ علاوه‌بر تاثیر مدیریت‌های ضعیف و انجام نشدن ماموریت‌های پیش‌بینی شده در ناکارآمدی وزارتخانه جهادکشاورزی، ساختار 25 ساله فعلی در موفق نبودن وزارتخانه مذکور در تامین امنیت غذایی و حفظ منابع آب و خاک کشور نقش به‌سزایی ایفا نموده است.

نداشتن فهم مبانی و مفاهیم حوزه کشاورزی، روزمرگی و خروج بخش کشاورزی از کارکردهای عملگرایانه و انجام ندادن ماموریت اصلی و دخالت در اموری که نباید وزارتخانه جهادکشاورزی در آنها ورود و دخالت نماید؛ مانند قیمت‌گذاری دستوری تا خرید و فروش و انبار کردن، ذخیره‌سازی، توزیع نهاده و ...،

تصدی‌گری و انجام نشدن برون‌سپاری وظایف غیرحاکمیتی به بخش خصوصی واقعی، شامل تشکل‌های مردمی و نداشتن نقش موثر نظام مهندسی کشاورزی و منابع‌طبیعی؛ از مهم‌ترین دلایل ناکارآمدی وزارتخانه جهادکشاورزی معرفی شد.

کارشناسان و مدیران حوزه کشاورزی الزامات اصلاح ساختار وزارتخانه کشاورزی را رعایت موارد علمی و عملیاتی اسناد بالادستی به‌ویژه برنامه هفتم توسعه، تعیین اهداف و چشم‌اندازها و سپس ماموریت وزارت جهادکشاورزی، برون‌سپاری وظایف غیرحاکمیتی وزارتخانه جهادکشاورزی و ... را به‌عنوان شروط موفقیت ساختار مطلوب این وزارتخانه عنوان نمودند.

همچنین، اجرای مدل‌های «زنجیره ارزش کار و استفاده از فناوری‌های جدید و هوشمندسازی کشاورزی ایران، همراه با اجرای طرح شهر کشاورزی» و «نظام مدیریتی پیشرفته PMBOK مبتنی‌بر مهندسی سیستم برنامه‌ریزی استراتژیک؛ اجرای طرح‌های توسعه‌ای با مدلِ تخصص‌گرایی(ادهوکراسی)؛ نظریه جهانی «مینتزبرگ» و «مدیریت دو کوهانی به همراه الگوی مدیریتی هشت‌پا» و «معماری سازمانی سکویی یا پلتفرمی» را برای تدوین ساختار کارآمد وزارت جهادکشاورزی پیشنهاد نمودند.

در صورت موافقت مقام‌عالی وزارت برای استفاده از دیدگاه‌ها و پیشنهادهای مدون‌شده اعضای گروه هم‌اندیشی و اطلاع‌رسانی کشاورزی(سهاک)، متخصصان پیشنهادکننده مدل‌های مذکور با برگزاری جلساتی نسبت به انتخاب مناسب‌ترین مدل یا تلفیقی از مدل‌های مذکور، به‌منظور تهیه ساختار جدید وزارتخانه کشاورزی، اقدام خواهند نمود.

امید است در کوتاه‌ترین زمان ممکن امکان تبادل‌نظر متخصصان منتخب گروه هم‌اندیشی و اطلاع‌رسانی کشاورزی(سهاک) با وزیر محترم جهادکشاورزی برای همکاری در تدوین ساختار مطلوب وزارتخانه جهادکشاورزی فراهم گردد.

دکتر مهدی معصوم‌زاده

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۹-مرداد ۱۴۰۳