میانجیگری روسیه آیا ایران را به آمریکا نزدیک می‌کند؟
خبر بدون منبع خبرگزاری بلومبرگ هرچند که براساس قرائن موجود قابل اعتنا به نظر می‌رسد، اما ابهام‌های زیادی قابل قبول بودن آن را به چالش می‌کشد.
اخبار سبز کشاورزی؛ این خبرگزاری خبری را صبح سه‌شنبه منتشر کرد که بلافاصله به تیتر نخست رسانه‌ها تبدیل شد و ادعا کرد که ولادیمیر پوتین برای جلب همکاری ایران حاضر شده بین دونالد ترامپ و ایران میانجیگری کند.
در این باره بلومبرگ نوشت: پوتین برای کمک به دولت ترامپ برای برقراری ارتباط با ایران در موضوعاتی از جمله برنامه هسته‌ای این کشور اعلام آمادگی کرد.
این خبرگزاری افزود: افراد مطلع به این موضوع در مسکو گفتند که ترامپ در تماسی تلفنی در ماه فوریه مستقیماً به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه این موضوع را منتقل کرد و مقامات ارشد دولت وی چند روز بعد در مذاکرات در عربستان سعودی این موضوع را با همتایان روسی خود در میان گذاشتند.
با اینکه این خبر از سوی سه طرف درگیر یعنی ایران، ایالات متحده و روسیه مورد تائید قرار نگرفته و حتی برخی مقامات روس چنین اراده و برنامه همگرایانه برای تهران – واشنگتن رد می‌کنند، اما برخی مقامات در کاخ کرملین، اظهاراتی بیان شد که امیدواری برای میانجیگری روسیه را افزایش داد و مثلا دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت: روسیه معتقد است که ایالات متحده و ایران باید همه مشکلات را از طریق مذاکره حل کنند و مسکو آماده انجام هر کاری برای دستیابی به این هدف است، اما همین سخنگو در مورد ادعای میانجیگری روسیه درباره توافق هسته‌ای ایران گفت: "من نمی‌توانم این را تایید کنم".
البته طی هفته گذشته، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در دیدار از کشورمان، با مقامات مختلف ایرانی ملاقات کرد. همان موقع برخی رسانه‌ها تصریح کردند که لاورف پیامی را از سوی ایالات متحده آمریکا برای ایرانیان آورده است.
اما مقامات ایرانی حامل پیام بودن وی را تکذیب کردند و از جمله سیدعباس عراقچی در مقابل خبرنگاران تاکید کرد که هیچ پیامی توسط لاوروف به ایران آورده نشده است.
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که در رفتار روس‌ها در مقابل ایران، دست‌کم در هفته های اخیر، هیچ تحول محسوسی به چشم نمی‌خورد و روس‌ها، همان رفتار حمایتگرانه خود در قبال ایران را دنبال می‌کنند؛ چنانکه یک مقام روسیه دیروز ابراز عقیده کرد که اروپا نباید ایران را به دلیل ناتوانی خود در مذاکره تنبیه کند.
در این باره میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، اعلام کرد که اروپا نباید ایران را به دلیل ناتوانی خود در مذاکره تنبیه کند.
وی تأکید کرد که تهدیدات برای استفاده از مکانیزم ماشه غیرمسئولانه و غیرقانونی است. تا اینجا مشاهده می‌شود که همان روالی که تاکنون در میان تهران و روسیه وجود داشته، تکرار شده و تداوم یافته است. بنابراین تا جایی که به ایران مربوط می‌شود، جایی برای نگرانی نیست.
اما این همه ماجرا نیست؛ همزمان با برپایی نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، بیانیه اتحادیه اروپا علیه اقدامات اتمی ایران منتشر شد.
در این بیانیه تاکید شده است: پیشرفت‌های هسته‌ای ایران در پنج سال گذشته بسیار نگران‌کننده و ایران به شدت از تعهدات خود در برجام خارج شده است.
این بیانیه اعلام می‌کند: به صراحت از ایران می‌خواهیم که بدون تاخیر بیشتر با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعامل مؤثری داشته باشد.
برخی ناظران در این باره اظهار می‌کنند که این بیانیه در واقع نخستین گام برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه در شورای امنیت است. اما فعال سازی مکانیزم ماشه در شرایط حاضر ممکن است با وتو و مخالفت روسیه و چین مواجه شود. در این صورت ترامپ به روسیه و چین نزدیک شده تا ضمن ترغیب آنها به قطع حمایت از ایران، بهای چنین خدمتی را با دادن امتیازهای اقتصادی به این دو کشور، پرداخت کند.
به هر صورت به طور رسمی تمایل میانجیگری روسیه، میان ایران و ایالات متحده اظهار نشده است. این نکته نیز مهم است که کرملین همچنان می‌خواهند ایران در اردوگاه شان باقی بماند و از این بابت احتمالا تمایلی به ایفای نقش موثر در برطرف کردن منازعه تهران – واشنگتن را ندارند. اگر چنین ارزیابی درست باشد، آن گاه شاید نتوان به این گونه میانجی‌گری‌ها اعتنا کرد.
