در چه هوایی نفس می‌کشیم؟ / بخش چهارم:
پیامدهای بی‌توجهی به مردم‌سالاری در حیات اجتماعی و زیست‌محیطی
در این بخش از مجموعه تحلیلی «در چه هوایی نفس می‌کشیم؟»، مهندس عبدالله حاتمیان پیامدهای اجرای یا نادیده‌گرفتن اصول مردم‌سالاری را در اعتماد اجتماعی، مهاجرت نخبگان، محیط زیست و آرامش روانی جامعه بررسی می‌کند.
در سه نوشتار پیشین، از حکمرانی مطلوب گفتیم که ستون‌های ساختار جامعه را بنا می‌کند؛ از دموکراسی سخن گفتیم که ابزار انتخاب و نظارت را فراهم می‌آورد؛ و از مردم‌سالاری نوشتیم که روح زنده‌ی این بناست و هوایی تازه برای جامعه می‌سازد.
اخبار سبز کشاورزی؛ اکنون در ادامه، به نتایج اجرای اصول مردم‌سالاری و پیامدهای بی‌توجهی به آن می‌پردازیم؛ چرا که این اصول نه‌تنها سیاست، بلکه زندگی روزمره، مهاجرت، محیط زیست و حتی آرامش روانی جامعه را شکل می‌دهند.
نتایج اجرای اصول مردم‌سالاری:
1- اعتماد اجتماعی بالا: مردم احساس می‌کنند صدایشان شنیده می‌شود و به نهادها اعتماد می‌کنند.
2- کاهش فساد: شفافیت و پاسخگویی چرخه فساد را می‌شکند.
3- ثبات سیاسی: بحران‌ها به گفت‌وگو و سازش بدل می‌شوند.
4- رشد اقتصادی پایدار: سرمایه‌گذاران در فضای شفاف اعتماد بیشتری می‌کنند.
5- کاهش مهاجرت نخبگان: فرصت برابر، انگیزه ماندن را تقویت می‌کند.
6- بهبود کیفیت زندگی: خدمات عمومی کارآمدتر و عادلانه‌تر می‌شوند.
7- حفاظت از محیط زیست: جامعه مدنی فعال، دولت را پاسخگو می‌کند.
8- تقویت هویت ملی : احترام به تنوع فرهنگی، انسجام اجتماعی را افزایش می‌دهد.
9- نوآوری و خلاقیت اجتماعی : آزادی بیان بستر شکوفایی اندیشه‌های نو است.
10- عدالت اجتماعی و کاهش شکاف طبقاتی: سیاست‌های توزیعی فاصله طبقات را کم می‌کند.
11- آرامش روانی جامعه: مردم در فضایی آزاد کمتر دچار اضطراب می‌شوند.
12_ افزایش سرمایه اجتماعی جهانی — کشورها در روابط بین‌الملل اعتبار بیشتری می‌یابند.
13- پایداری جمعیت: نرخ مهاجرت کاهش و امید به آینده افزایش می‌یابد.
14- تقویت سرمایه انسانی: آموزش و پرورش با مشارکت عمومی شکوفا می‌شود.
15- گسترش مشارکت زنان و جوانان: حضور برابر گروه‌های اجتماعی در تصمیم‌سازی.
پیامدهای عدم رعایت اصول مردم‌سالاری:
1- بی‌اعتمادی عمومی: فاصله میان جامعه و دولت بیشتر می‌شود.
2- فساد سیستماتیک: نبود شفافیت فساد را نهادینه می‌کند.
3- بحران‌های سیاسی و اجتماعی: اعتراض‌ها به تنش و خشونت بدل می‌شوند.
4- رکود اقتصادی و فرار سرمایه: سرمایه‌گذاران از فضای غیرشفاف گریزان می‌شوند.
5- مهاجرت نخبگان و فرار مغزها: نبود فرصت برابر نخبگان را به ترک کشور وادار می‌کند.
6- کاهش کیفیت زندگی: خدمات عمومی ناکارآمد و شکاف طبقاتی بیشتر می‌شود.
7- تخریب محیط زیست: نبود نظارت مردمی پروژه‌های مخرب را بی‌پاسخ می‌گذارد.
8- تضعیف انسجام اجتماعی: اقلیت‌ها احساس حذف و بی‌عدالتی می‌کنند.
9- انسداد نوآوری: نبود آزادی بیان خلاقیت را سرکوب می‌کند.
10- افزایش اضطراب و ناامیدی اجتماعی: جامعه دچار فرسایش روانی می‌شود.
11- انزوای بین‌المللی: کشورها جایگاه جهانی خود را از دست می‌دهند.
12- افزایش مهاجرت جمعیت: جوانان و نخبگان به دنبال آینده‌ای روشن‌تر کشور را ترک می‌کنند.
13- تشدید نابرابری جنسیتی و نسلی: زنان و جوانان از مشارکت واقعی محروم می‌شوند.
14- تضعیف سرمایه انسانی: آموزش و پرورش بی‌کیفیت و ناکارآمد می‌شود.
15- فرسایش منابع طبیعی: نبود پاسخگویی، بهره‌برداری بی‌رویه از منابع را تشدید می‌کند.
جمع‌بندی:
مردم‌سالاری نه فقط یک شعار سیاسی، بلکه هوایی است که بر کیفیت زندگی، مهاجرت، محیط زیست و جایگاه جهانی کشورها اثر مستقیم دارد. اجرای اصول آن، جامعه را به سوی اعتماد، توسعه و آرامش می‌برد و بی‌توجهی به آن، جامعه را به سمت بی‌اعتمادی، مهاجرت، تخریب و انزوا می‌کشاند.
مهندس عبدالله حاتمیان
نماینده دوره دهم مجلس شورای اسلامی
دانش‌آموخته حقوق بین‌الملل و اقتصاد کشاورزی
بیشتر بخوانید: در چه هوایی نفس می‌کشیم؟/ قسمت سوم
