آلودگی هوا در تهران، مشکلی است که همواره در سال‌های اخیر گریبان‌گیر کلانشهرها بوده است.
آلودگی هوا در تهران، مشکلی است که همواره در سال‌های اخیر گریبان‌گیر کلانشهرها بوده است. عوامل زیادی در این سال‌ها موجب تشدید این مشکل و راه‌حل‌های زیادی نیز برای مقابله با آن مطرح شده است. معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به دوراهی همیشگی میان معیشت و آلودگی هوا، از راهکارهای مقابله با معضل آلودگی هوا می‌گوید.
داریوش گل علیزاده، معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاکید بر اهمیت طرح‌های زیرساختی و هزینه‌بر در کشور خاطرنشان کرد: اثربخش‌ترین تکالیف برای کاهش آلودگی هوا، تکالیف هزینه‌ای هستند یعنی بیشتر آن‌ها مانند نوسازی، حمل و نقل عمومی و توسعه نیروگاه‌ها یا انرژی تجدیدپذیر نیاز به تخصیص اعتبار دارند. این تکالیف به دلایلی مانند اعمال تحریم‌ها و افزایش هزینه‌ها محقق نشده‌اند. دستگاه‌های نظارتی نیز عملکرد دستگاه‌های مکلف را بر اساس قانون هوای پاک زیر نظر گرفتند و گزارش خود را به مراجع بالاتر ارائه دادند. اگر توجیهات دستگاه‌ها قابل پذیرش نباشد، تحت عنوان ترک فعل مراجع قضایی اقدام خواهند کرد.
وی درباره میزان نظارت سازمان محیط زیست بر صنایع و گفته رییس سابق این سازمان مبنی بر اینکه «زورمان به خودروسازان نمی‌رسد»، گفت: نه!چرا زورمان نمی‌رسد؟ در واقع دوگانگی میان آلودگی هوا و معیشت وجود داشته است. سعی کردیم که اگر یک واحد آلودگی تولید می‌کند، تا حد امکان فعالیتش متوقف نشود و راهکارهای دیگری برای مقابله با مشکل آلودگی آن در دستور کار قرار گیرد. روش‌هایی مانند جریمه واحد مربوطه و قرار دادن آن در فهرست صنایع آلاینده کارهایی بود که ما برای مجاب کردن واحد صنعتی به نصب سیستم‌های کنترلی انجام دادیم. علیرغم همه این تلاش‌ها هنوز این دوراهی میان معیشت و آلودگی هوا وجود دارد و در زمینه جلوگیری از تردد خودروهای دودزا هم همین مشکل را داریم.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست درباره صدور مجوز از طرف این سازمان برای شماره‌گذاری تاکسی‌های یورو۴ برخلاف قانون هوای پاک در سال گذشته و فقدان توان لازم برای مقاومت در برابر خودروسازان اظهارکرد: استاندارد خودرو در هیئت وزیران تصویب می‌شود. هیئت وزیران بر اساس دستور العمل، درصورتی که خط تولید یک خودرو در شرف اتمام باشد و تعداد کمی از خودروهای موجود باقی مانده باشد، اجازه شماره‌گذاری آن‌ها را می‌دهد البته در موضوع کاهش آلودگی تفاوت زیادی میان یورو ۴ و یورو ۵ وجود ندارد و نکته مهم تداوم شرایط استاندارد خودرو پس از وارد شدن به چرخه مصرف است. مشکل ما این است که قطعات مربوط به آلایندگی در خودرو پس از چهار یا پنج سال معیوب می‌شوند اما تعویض نمی‌شوند.
استفاده از خودروهای کم‌مصرف
وی راهکار مقابله با این مشکل را استفاده از خودروهای کم‌مصرف و برقی و سوخت‌های تجدیدپذیر و پاک ذکر و اظهارکرد: با توجه به اینکه کشور ما جزو کشورهای اول در زمینه ظرفیت انرژی‌های خورشیدی است می‌توان علاوه بر تامین انرژی کشور حتی به صادرات برق اندیشید علاوه بر این استفاده از سوخت‌های پاک در حوزه مدیریت بحران نیز تاثیرات مثبتی دارد و از خطر انفجار مخازن گاز در شرایط بحرانی مانند زلزله می‌کاهد.
توسعه حمل و نقل عمومی
گل علیزاده با اشاره به چالش‌های پیش رو برای استفاده از خودروها و موتورسیکلت‌های برقی گفت: یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها برای برقی کردن وسایل نقلیه، هزینه بالای آن‌هاست. بیش از ۴۰ درصد قیمت موتورهای برقی را باتری آن‌ها تشکیل می‌دهد. در این شرایط زیرساخت برای تسهیل تعویض باتری در وسایل نقلیه برقی باید ایجاد شود. با توجه به اینکه موتور در کشور ما بیشتر به عنوان وسیله معیشت شناخته و از آن برای جابجایی بارنیز استفاده می‌شود، قشری که از این وسیله استفاده می‌کنند، جزو اقشار کم درآمد جامعه محسوب می‌شود. لذا نمی‌توان انتظار خرید موتورسیکلت‌های برقی را از سوی آنان داشت.
وی با تاکید بر لزوم توسعه حمل و نقل عمومی اظهارکرد: سیاستگذاری ما باید به‌گونه‌ای باشد که روی توسعه حمل و نقل عمومی تلفیقی سرمایه‌گذاری کنیم. حمل و نقل عمومی تلفیقی باید همراه با توسعه خودروهای برقی و دارای سوخت پاک باشد و به موازات آن، توسعه شبکه مترو نیز در دستور کار قرار گیرد. استفاده از اتوبوس‌های هیبریدی و یا استفاده از سوخت یورو ۶، از اقدامات مثبتی است که می‌تواند در این جهت انجام شود.
دوراهی آلودگی هوا و معیشت
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: ما باید تلاش کنیم تا حد امکان میزان انتشار آلاینده‌ها را کاهش دهیم. هر چه قدر میزان انتشار بالاتر باشد، آلودگی هوا به علت وارونگی دما بیشتر است. متاسفانه برخلاف دیگر نقاط دنیا که برای بارگذاری صنعتی ابتدا قدرت باد و توانایی آن برای رقیق کردن هوا سنجیده می‌شود، در کشور ما این فرایند اتفاق نمی‌افتد. ما به‌صورت پیاپی از صنایع مختلف بهره‌برداری می‌کنیم. کلیه موتورخانه‌ها و سامانه‌های گرمایشی در بخش تجاری و خانگی و صنایع از گاز استفاده می‌کنند و گاز هم نوعی سوخت فسیلی محسوب می‌شود و ناکس و منواکسیدکربن تولید می‌کند. بر اساس ماده ۱۷ قانون هوای پاک تکلیف شده که باید موتورخانه‌ها معاینه فنی شوند. اگر مشعل‌های موتورخانه‌ها تنظیم نباشد، گاز بیشتری مصرف می‌کنند و باید پول بیشتری پرداخت کنند
وی با تاکید بر اینکه آلودگی هوا به عنوان معضلی که همه اقشار جامعه درگیر آن‌ها هستند، گفت: آلودگی هوا در کنار همه چالش‌هایی که دارد سبب آسیب جدی به سلامت مردم می‌شود و مشکلات زیادی به‌خصوص برای سیستم تنفسی فرد ایجاد می‌کند. این آسیب‌ها هزینه‌های درمانی بر مردم تحمیل می‌کند و در برخی موارد موجب بروز معضلات جدی و غیرقابل درمان برای سلامتی مردم می‌شود.
معاون مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست افزود: براساس آمار وزارت بهداشت در شهرهای آلوده میانگین عمر افراد پنج سال کمتر و این نشان‌دهنده تاثیراتی است که مشکلات شهرهای صنعتی روی زندگی و سلامت مردم می‌گذارد. بر اساس این آمار۳۰ میلیارد دلار هزینه اقتصادی آسایش از دست رفته ناشی از آلودگی هوا در سال ۹۹ بوده است این در حالیست که با تامین اعتبارات نوسازی حمل و نقل عمومی و … می‌توان بخش اعظمی از آلودگی‌ها را کاهش داد.
همه ما در شهر تهران در معرض این آلودگی هستیم و هر کدام از ما به عنوان یک شهروند، وظیفه داریم مسئولیت اجتماعی خود را برای مدیریت این مشکل انجام دهیم. همه ما در یک کشتی هستیم و باید به این موضوع توجه کنیم که تک تک افراد جامعه درگیر این چالش هستند.
