زیتون‌کاران خودشان کاری کنند
دلالی بلای جان تولیدکنندگان شده است؛ نه فقط در محصولات صنعتی که در محصولات غذایی و کشاورزی هم دلالی مشکل بزرگی است
دلالی بلای جان تولیدکنندگان شده است؛ نه فقط در محصولات صنعتی که در محصولات غذایی و کشاورزی هم دلالی مشکل بزرگی است که هم برای کشاورزان و تولیدکنندگان ابتدایی و هم برای مصرف‌کنندگان نهایی آثاری منفی و خسارت‌بار دارد؛ از این رو، اگرچه بسیاری از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان محصولات کشاورزی به روشنی درباره ضرورت حذف دلالان از میدان و چرخه تولید محصولات کشاورزی سخن گفته و از آن دفاع می‌کنند، اما معمولاً این دفاع هیچ گاه عملی نمی‌شود و دلالان در صحنه باقی می‌مانند.
زیرا مهم‌ترین عامل جلوگیری از حذف دلالان نبود سیستم مناسب جایگزین دلالی (عدم حمایت دولت) و ایجاد زنجیره‌هاست که فرهنگ آن در کشور به صورت کامل جا نیفتاده است. البته دلالان فقط در کشور ما فعال نیستند، بلکه در کشورهای بزرگ و صنعتی نیز دلالی منفعت و عایدی فراوانی دارد؛ با این تفاوت که چون در کشورهای صنعتی عرضه محصول چه تولید داخل و چه وارداتی آزاد و رقابتی است، و امور پس از برداشت مانند درجه بندی، بسته‌بندی، عملیات فراوری و صنایع فراوری، سردخانه و نگهداری فعال است، عملا کارتل‌ها و تراست‌ها نمی‌توانند مبادرت به انحصار کالا کنند و به همین دلیل قیمت خرید از کشاورزان و قیمت فروش به مصرف‌کننده نهایی نمی‌تواند بازیچه دست دلالان و واسطه‌ها باشد.
دلالان بلای جان بازار زیتون
همین مسأله هم اکنون در مورد زیتون مشاهد می‌شود، فصل برداشت زیتون در حالی شروع شده که دلالان وارد بازار شده و به خرید زیتون چیده نشده پرداخته‌اند؛ زیرا به دلیل کاشت وارتیه‌هایی که مناسب برداشت ماشینی نیستند، برداشت زیتون بسیار سخت و هزینه‌بر و غیرایمن است. واقعاً برای دلالان چه فرقی می‌کند که زیتون را در فصل مناسب خریداری کنند یا محصول و کالایی دیگر را بخرند. اکنون گفته می‌شود که 40 درصد از محصول 100 هزار هکتاری باغات زیتون کشور به مصرف خوراکی می‌رسد و 60 درصد آن صرف تولید روغن زیتون می‌شود که تفاله و پسماند زیتون‌های روغن‌گیری شده به مصرف دام می‌رسد. کشاورزان هر سال در این ایام از این که هنوز زنجیره تولید زیتون تکمیل نشده و محصول‌های متعدد از زیتون خام حاصل نمی‌شود، گلایه می‌کنند.
هنوز زیتون ایران یک برند شناخته شده بین‌المللی ندارد
همین کشاورزان درباره اینکه برند زیتون ایران جهانی نشده و تاثیر منفی آن بر بازارهای صادراتی این محصول ابراز ناراحتی می‌کنند و می‌گویند چرا پس از گذشت بیش از 70 سال از تولید زیتون در ایران و تولید محصولاتی مانند زیتون پرورده، کنسرو زیتون، زیتون شور، روغن، مواد آرایشی و بهداشتی و… از زیتون خام، هنوز زیتون ایران یک برند شناخته شده بین‌المللی ندارد؟ کشاورزان و زیتون‌کاران همچنین می‌پرسند، چرا صنف ما (زیتون‌کاران) هنوز یک تشکل قوی و کشوری ندارد که بتواند در سطح ملی از منافع این صنف دفاع کند.
دغدغه‌های بسیار زیتون‌کاران ایرانی
نمی‌توان انکار کرد که این دغدغه‌ها برای مجموعه زیتون‌کاران ایرانی، دغدغه‌هایی مهم و قابل توجه است که تاکنون پاسخ مناسبی نگرفته است. شورای ملی زیتون هم که سال‌هاست فعالیت می‌کند دست‌کم در صحنه زیتون کاری کشور اقدام مهمی که زیتون‌کاران را خرسند کرده باشد، انجام نداده و اگرچه این نهاد در شورای بین‌المللی زیتون که مقر آن در اسپانیاست عضو شده؛ اما بسیاری از فعالان عرضه تولید و عرضه زیتون ترجیح می‌دهند به‌طور مستقل و خارج از سیطره شورای ملی زیتون فعالیت کنند. در عین حال تشکل‌های منطقه‌ای که در استان‌های محل کشت زیتون فعالیت می‌کنند باید به کمک زیتون‌کاران بشتابند، زیرا از تشکل‌های ملی و سراسری تأثیرگذارتر و مفیدتر خواهند بود، به‌ویژه آن که این تشکل‌های منطقه‌ای از میان زیتون‌کاران همان مناطق و شهرها انتخاب می‌شوند و از این بابت ارتباط بهتری با زیتون‌کاران محلی می‌گیرند.
علاوه بر موارد ذکر شده در انتظار کسی ماندن برای آن که از خارج از مجموعه فعالان، کاری برای زیتون‌کاران انجام دهد، انتظار عاقلانه و ثمربخشی نیست، چه اگر قرار بود افراد خارج از صنف کاری برای زیتون‌کاران انجام دهند و این کار ثمربخش و مفید باشد، اکنون خلأهای موجود حس نمی‌شد و اوضاع بدین‌گونه نبود.
نادر کریمی‌جونی
