مرغداران بخوانند
روش‌های کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک در مرغداری‌ها
مصرف گسترده آنتی‌بیوتیک‌ها در مقادیر کم در جیره‌های غذایی و یا آب مرغداری‌ها موجب یک نگرانی جهانی در خلق سویه‌های مقاوم به دارو در باکتری‌ها شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ مقاومت در مقابل داروها توسط میکروب‌ها و باکتری‌ها موضوع جدیدی نیست، چرا که از سال‌ها قبل و در هنگام عرضه آنتی‌بیوتیک‌ها این واکنش‌ها مشاهده شد، اما در این‌جا مسئولیت‌هایی برای تولیدکنندگان موادغذایی، پرورش‌دهندگان دام‌ها، قانونگذاران حکومتی و صنایع داروسازی تعریف شده تا مراقب استفاده توجیه‌ناپذیر و خارج از حدود موثر از آنتی‌بیوتیک‌ها باشند.
مهم‌ترین نکته در رابطه با مرغداران این است که در جایگاه تولیدکننده اصلی می‌توانند روش‌هایی را به‌منظور مصرف کمتر از آنتی‌بیوتیک‌ها در دستور کار خود قرار دهند که در این‌جا به چند روش در مصرف کمتر آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره می‌شود:
خرید جوجه‌های سالم
انتقال بیماری از والدین به جوجه‌ها حتی در سایر جانوران، امری معمولی است که می‌باید برای اجتناب از عوامل بیماری‌زای نظیر سالمونلا، مایکوپلاسما و سایر موارد مشابه که می‌توانند به سهولت در جوجه‌کشی‌ها، جوجه‌های یکروزه را آلوده کنند، دقت کافی به عمل آورد. برای داشتن یک شروع پاک و سالم، باید تخم‌مرغ‌ها از مرغداری‌های سالم تهیه و مانع از انتقال بیماری‌ها شوند.
رعایت تراکم تعداد جوجه: دیده می‌شود که در برخی از مرغداری‌ها به‌خاطر کسب درآمد بیشتر، تعداد جوجه بیشتری نسبت به ظرفیت واقعی در سالن وارد می‌شود که همین مسئله موجب رقابت بین پرنده‌ها برای خوردن غذا و آب می‌گردد.
نتیجه چنین افزایش تراکمی بالا رفتن استرس و شیوع بیماری‌ها بین پرندگان می‌شود که لازمه آن مصرف بیشتر آنتی‌بیوتیک است.
رعایت سن پرندگان: در هر سالن پرورش مرغ، باید تمام پرندگان سن یکسانی داشته و در زمانی واحد منتقل شده باشند، چرا که تمامی تمهیدات نگهداری و پرورش آن‌ها و درنهایت خروج مرغ‌های پرورش‌یافته به صورت هماهنگ به اجرا در آید. تقسیم سالن و قرار دادن احتمالی دو گروه از جوجه‌ها با سن‌های متفاوت موجب بروز مشکلاتی خواهد شد که مشخص‌ترین آن‌ها مشکل واکسیناسیون و نظافت سالن است که برای حفظ سلامتی جوجه‌ها ناچار از استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های بیشتری می‌گردد.
پرورش گونه‌های مقاوم به بیماری: برخی از گونه‌های مرغ، به‌ویژه مرغ‌های تخمگذار، نسبت به پارهای از بیماری‌ها مقاوم بوده و نیاز زیادی به آنتی‌بیوتیک ندارند.
ارتقای سطح ایمنی زیستی: انجام آمادگی لازم بهداشتی به‌منظور جلوگیری از ورود عوامل بیماری‌زا به سالن‌های مرغداری در کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها بسیار موثر است.
ممانعت از ورود حشرات، جوندگان و افرادی که در خدمات‌رسانی به پرندگان مسئولیتی ندارند، مانع از انتقال عوامل بیماری‌زا می‌شود، علاوه‌بر آن که رعایت بهداشت و ضدعفونی روزانه در معابر ورودی، اهمیت بسیار دارد. کارکنان باید قبل از ورود به سالن نسبت به تعویض لباس‌ها، استحمام، ضدعفونی و نظافت کفش‌ها، الزامات را رعایت کنند.
اجرای مهارت‌های مدیریتی: مهارت‌های سرپرستی موجب واکنش‌های مثبت پرندگان با محیط اطراف آن‌ها می‌شود که در حواس آن‌ها اثرگذار است. یک سرپرست خوب به‌طور پیوسته مراقب تنظیم وضعیت مرغداری و آگاه بودن از محیط اطراف و ایجاد رفاه برای پرندگان است. تهیه غذای خوب و کافی، آب تمیز، محیط آرام، بستر مناسب، نور کافی و تهویه مستمر به رشد پرندگان کمک بسیار کرده و نیاز به آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش می‌دهد.
واکسیناسیون: تهیه لوازم واکسیناسیون به‌خاطر پیشگیری و یا ابتلای احتمالی پرندگان به بیماری‌ها موجب ایجاد فضای مطمئن در سلامت پرنده‌ها می‌شود. برنامه واکسیناسیون باید براساس نوع و منطقه جغرافیایی به اجرا گذاشته شود. البته می‌باید اجرای واکسیناسیون توسط افراد متخصص انجام گیرد.
مصرف آنتی‌بیوتیک بنابر نسخه: در صورت ظهور یک بیماری در گله، حضور دامپزشک ضرورت دارد و پس از تشخیص بیماری باید داروی مربوط تهیه و تجویز شود. امکان دارد که شناخت بیماری نیازمند تشخیص آزمایشگاهی باشد که باید سریع انجام شود. آنتی‌بیوتیک‌ها نباید به‌عنوان محرک‌های رشد و یا جلوگیری‌کننده برخی از بیماری‌های احتمالی مورد استفاده قرار گیرند.
نظافت و ضدعفونی
پس از خروج مرغ‌ها از سالن و تخلیه آن از پرندگان باید نسبت به جمع‌آوری بستر و ضدعفونی کامل سالن اقدام نمود، باید با آب فراوان و پاک‌کننده کافی، تمام سطوح سالن نظافت شود. همچنین، براساس توصیه و دستورالعمل‌ها، قبل از ورود جوجه‌های بعدی از ضدعفونی کردن سالن اطمینان کامل داشت.
استفاده از آب سالم
آب یکی از عوامل اصلی در تامین غذای مرغ‌ها است که می‌تواند منبع موثری در انتقال آلودگی‌ها و بیماری‌ها باشد. مراقبت در تهیه آب سالم ارتباط نزدیکی با عملکرد گله مرغ‌ها دارد. pH آب مرغداری باید بین 3/5 تا 4 باشد تا باکتری‌ها و عوامل بیماری‌زای کمتری وارد سیستم گوارش مرغ‌ها گردد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۲-دی ۱۴۰۲
