«دانش‌بنیان» بودیم زمانی که دانش‌بنیانی مُد نبود
اسم‌ها و عنوانها نباید ما را فریب دهد؛ درست است که هر کاری برای سر و سامان دادن نظارت به یک متولی نیاز دارد.
اخبار سبز کشاورزی: اسم‌ها و عنوان ها نباید ما را فریب دهد؛ درست است که هر کاری برای سر و سامان دادن نظارت به یک متولی نیاز دارد و در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان نیز این موضوع صدق می‌کند.
اما هستند شرکت هایی که عملا بر اساس اصول دانش‌بنیان بنا نهاده شده و کالا و خدماتشان در طول سالیان، این موضوع را به اثبات رسانده اما هیچ‌وقت به اسم، دانش‌بنیان نبوده‌اند.
شرکت‌های «تکنوژن» و «فراکشت پارسیان» با مدیریت مهندس شهاب جانسپار از همین شرکت‌های خوشنام و شناخته‌شده هستند که اسم دانش‌بنیانی را یدک نمی‌کشند؛ اما به شیوه دانش‌بنیانی عمل می کنند.
دانش‌بنیانی فقط به مجوز نیست
مهندس شهاب جانسپار، مدیرعامل شرکت‌های تکنوژن و فراکشت پارسیان که در زمینه تامین نهاده‌های دامی، گلخانه و کشاورزی فعالیت می‌کند، در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان به خبرنگار ما می‌گوید: می‌دانیم که در کشاورزی نیاز به تکنولوژی وجود دارد اما در مورد شرکت‌های دانش بنیان باید به این نکته توجه داشت که قبل از این که نام شرکت‌های دانش بنیان مطرح شود، شرکت‌هایی وجود داشته‌اند که با همین تعاریفی که از شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود، ماهیت آنها اساسا دانش‌بنیان بوده است؛ اما شاید هنوز هم در عنوان این شرکت‌ها، کلمه دانش‌بنیان ثبت نشده و ما باید مواظب باشیم که از نام شرکت‌های دانش‌بنیان سوءاستفاده نشود.
وی به یک آسیب دیگر نیز اشاره کرد و گفت: متاسفانه ممکن است در برخی موارد شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان سدی در برابر چنین شرکت‌ها عمل کنند که در خلاف جهت منافع کشور است.
دانش‌بنیان بودن به عمل است؛ نه‌فقط ثبت و اساسنامه
جانسپار توضیح داد: فرض کنید ممکن است شرکت‌هایی در حوزه ژنتیک و اصلاح‌نژاد دام فعالیت داشته و از توانمندی‌هایی نیز برخوردار باشند، اما ممکن است برخی شرکت‌های دانش‌بنیان نیز تولیداتی در این زمینه‌ها داشته باشند و به‌صِرف این تولیدات انتظار داشته باشند که واردات مواد ژنتیکی متوقف شود که این اقدام به اسم حمایت از تولیدات داخلی و دانش‌بنیان است.
در صورتی که این موضوع منطقی نبوده و لازم است که ارتباط ژنتیکی کشور با دنیا برقرار باشد. در این بین امکان دارد شرکت‌هایی وجود داشته باشند که در طول سال‌ها، ارتباطاتی با شرکت‌های مطرح جهانی داشته و خدمت‌هایی برای پیشرفت تکنولوژی انجام داده باشند که این‌گونه و به یکباره با چالش‌هایی مواجه می‌شوند. البته این مسئله در مورد دیگر زیربخش‌های کشاورزی نیز صدق می‌کند.
این فعال خوشنام عرصه کشاورزی و دام گفت: شرکت فراکشت پارسیان تکنولوژی‌هایی را برای کشت‌های گلخانه‌ای وارد و اجرا نموده که بسیار پیشرفته و براساس تکنولوژی روز دنیا است و حتی در شرکت تکنوژن نیز خدمات زیادی از این دست را ارائه داده است اما عملا نام دانش‌بنیان را هم یدک نمی کشد.
جانسپار افزود: به ما پیشنهاد شده که شرکت‌هایمان را به‌عنوان دانش‌بنیان ثبت کنیم اما به هر دلیلی ما تمایلی به این کار نداریم. در حالی که بسیاری از کالاها و خدمات ما دانش‌بنیان هستند لازم است جایگاه چنین شرکت‌هایی در نظر گرفته شود.
هر شرکتی که باعث تغییر مثبت شود؛ دانش‌بنیان است
دکتر محمدرضا منصوریان، مدیرعامل شرکت تکنوژن نیز عنوان کرد: اصطلاح دانش‌بنیانی در چند سال اخیر و با اتفاقات و پیشرفت‌های سریع و چشمگیر تکنولوژی رایج شده است؛ اما در عمل هر شرکتی که بتواند به‌صورت علمی فعالیت کند و تغییرات مثبتی در تکنولوژی داشته باشد و در مرزهای علم و تکنولوژی گام بردارد، دانش‌بنیان است.
شرکت تکنوژن که در زمینه خدمات‌دهی به دامداران فعالیت دارد، بسیاری محصولات و خدمات را به دامداران ارائه داده است که در نوع خود تکنولوژی‌های روز دنیا بوده‌و هنوز نیز هستند که در ایران برای اولین‌بار ارائه می‌شوند اما به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان هم ثبت نشده‌ایم. منظور این است که اعتقاد داریم «دانش‌بنیان» بودن یک فرهنگ در علم و تکنولوژی است که باید در بین همه وجود داشته باشد و نه‌فقط مختص به برخی شرکت‌ها باشد که عنوان «دانش‌بنیان» را دارند.
در مباحث ژنتیکی در بین گاوداری‌های ما از 30 سال قبل تاکنون، رکورد تولید شیر تا چند برابر افزایش پیدا کرده و این‌ها حاصل تلاش‌های شرکت‌هایی است که نامشان دانش‌بنیان نبوده و هنوز هم به‌عنوان رسمی شرکت دانش‌بنیان شناخته نمی‌شوند؛ اما فعالیت‌های آنها کاملا دانش‌بنیان است و انتظاری می‌رود که در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها این مسائل دیده شود و به‌طور احساسی عمل نکنیم.
حسین کاظمی ـ روزنامه نگار و کارشناس کشاورزی
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۶۳-اردیبهشت ۱۴۰۱
