کاهش قیمت مرغ به بهای نابودی تولیدکننده
درحالی‌که قیمت مرغ در بازار کاهش یافته و برخی از رسانه‌ها از آرامش و کنترل بازار صحبت می‌کنند، به نظر می‌رسد پشت پرده این کاهش قیمت چیزی به جز نبود.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایمنا ، با اجرای طرح حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، قیمت نهاده‌های دامی واقعی شد تا از رانت و فساد در واردات نهاده‌های دام و طیور جلوگیری و کمبود نهاده دولتی نیز رفع شود.
پس از اجرای این طرح، برخلاف آنچه در مدیریت یارانه نان انجام شد تا یارانه به دست حلقه آخر مصرف برسد و قیمت نان افزایش نیافت، در تولید مرغ گوشتی حمایت‌های لازم از تولیدکنندگان انجام نشد و هزینه‌های تولید افزایش قابل توجهی یافت.
در ادامه دولت تاکنون در دو نوبت قیمت مرغ را افزایش داده است اما همچنان مرغداران از هزینه‌های تولید گلایه دارند. در این مدت چند نوبت با افزایش عرضه مرغ، قیمت آن در بازار کاهش یافته که هر بار مسئولان از آن به عنوان یکی از موفقیت‌های حذف ارز ترجیحی یاد کرده‌اند.
واقعیت آن است که با وجود هزینه‌های فعلی تولید، کاهش قیمت مرغ به قیمت کمتر از ۷۰ هزارتومان برای تولیدکنندگان به قدری ضرر ایجاد می‌کند که حتی در مواقعی کاهش تولید نیز مطرح شده است.
با توجه به اینکه برای تولید مرغ از ماه‌ها قبل برنامه جوجه‌ریزی اجرایی می‌شود، برای کنترل و مدیریت بازار از پیش باید تصمیم‌گیری کرد اما به نظر می‌رسد این اتفاق نیفتاده به نحوی که اکنون عرضه مرغ بسیار زیاد شده و با کاهش قیمت مواجهیم و در پشت پرده تولید، به علت کاهش قیمت جوجه یک‌روزه تمایل به تولید در ماه‌های آینده کاهش یافته که حتماً بازار را با کمبود مواجه خواهد کرد.
در پاسخ به این پرسش که چرا وضعیت فعلی بازار مرغ آشفته شده است، حسین ایراندوست، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان می‌گوید: به دلیل افزایش قابل توجه جوجه‌ریزی در کل کشور، با عرضه مرغ بیش از تقاضای بازار مواجه هستیم و همین موضوع منجر به افت قابل توجه قیمت مرغ گرم در بازار هستیم.
وی با اشاره به اینکه قیمت مصوب مرغ زنده ۴۴ هزارتومان است، اضافه می‌کند: در بازار بین ۲۵ تا ۳۸ هزارتومان به فروش می‌رسد. همچنین گوشت مرغ اکنون ۵۶ هزار و ۷۵۰ تومان در بازار خریداری می‌شود.
وی اضافه می‌کند: در مهر و آبان وضعیت جوجه‌ریزی مناسب بود به نحوی که در مهرماه ۵.۵ میلیون جوجه‌ریزی داشتیم و این رقم در آبان ماه به ۷.۵ میلیون رسید. این میزان جوجه‌ریزی نسبت به مصرف بسیار بالاست در هفته‌های آینده بازار را با مازاد عرضه گوشت مرغ مواجه می‌کند. در آذرماه نیز تاکنون بیش از پنج میلیون جوجه‌ریزی انجام شده است. این اتفاق دو پیامد مثبت و منفی دارد. با این میزان تولید، در آینده کوتاه مدت نگرانی چندانی برای تأمین نیاز بازار نداریم.
راهکار دولت چیست؟
به گفته معاون جهاد کشاورزی استان اصفهان، باید توجه داشت که اگر این مرغ جذب نشود و مرغداران متضرر شوند، جوجه‌ریزی را کاهش می‌دهند و و این موضوع، عرضه مرغ را در روزهای پایان سال با مشکل مواجه می‌کند.
اکنون که با عرضه مازاد و کاهش قیمت مرغ مواجه شده‌ایم دولت برای مدیریت بازار چندین راه را در دستور کار خود قرار داده است. از مردم و مصرف‌کنندگان درخواست داریم که از مرغ عرضه شده در بازار استقبال کنند تا مرغداران نیز متضرر نشوند و انگیزه جوجه‌ریزی را برای پایان سال داشته باشند.
ایراندوست اضافه می‌کند: ذخایر استراتژیک دولت کاملاً پر است و تاجایی‌که ظرفیت داشته، برای پشتیبانی از تولیدکنندگان، مرغ مازاد را خریداری کرده است.
همچنین برنامه‌ریزی شده تا کشتارگاه‌ها و بخش خصوصی بتوانند مرغ را خریداری و خودشان آن را منجمد کنند، در شرایطی که نیاز است آن را در سطح قیمت مصوب مرغ گرم به بازار عرضه کنند. علاوه بر این از افرادی که توان صادراتی دارند دعوت شده تا برای صادرات مرغ مازاد ذخایر دولت و مرغداری‌های سطح کشور اقدام کنند.
اتحادیه‌ها بازار را تنظیم کنند
وی تصریح می‌کند: وزارت جهاد کشاورزی مدیریت بازار مرغ را به اتحادیه‌های مرکزی مرغداران گوشتی و تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه واگذار کرده و از آن‌ها خواسته است در تولید و جوجه‌ریزی با یکدیگر تعامل داشته باشند.
درواقع انتظار می‌رود با هماهنگی اتحادیه‌های ذکرشده به نحوی عمل شود که در ادوار مختلف با استقبال شدید و جوجه‌ریزی بیش از نیاز و پس از آن کاهش قیمت‌ها و تولید مواجه نشویم. در این بین هر دو گروه تولیدکننده‌ها متضرر می‌شوند و دولت نیز بنا دارد تاجایی‌که ممکن است این امور را به اتحادیه‌ها واگذار کند تا با تعامل، بازار را تنظیم کنند.
معاون جهاد کشاورزی استان اصفهان خاطرنشان می‌کند: دولت می‌تواند به صورت متمرکز وارد بازار شود و امور را در دست بگیرد اما به دنبال آن است که از تصمیم‌سازی‌های مستقیم فاصله گرفته و نقش نظارتی ایفا کند. امید است اتحادیه‌های مرغداران بتوانند با یکدیگر تعامل کنند تا با چنین شرایطی مواجه نشویم.
از آنجا که به گفته مسئولان، مسئولیت تنظیم بازار به عهده اتحادیه‌های مربوطه گذاشته شده است، به سراغ یکی از این مقامات صنفی رفتیم.
نمی‌توان به طور ناگهانی تولید را افزایش یا کاهش داد
محمدرضا صدیق‌پور، دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه، در این خصوص می‌گوید: قیمت جوجه یک‌روزه در یک هفته اخیر به سه تا هشت هزارتومان رسیده، درحالی‌که اگر قیمت جوجه کمتر از ۱۵ هزارتومان باشد، ادامه تولید امکان‌پذیر نیست.
هر گله مادر ۶ ماه پرورش می‌یابد، بنابراین برنامه‌ریزی تولیدی که امروز به بازار رسیده، ۶ ماه قبل انجام شده است. در آن زمان دولت مایل به تولید حداقل ۱۲۰ میلیون جوجه بود. برای تولید در گله‌های مادر از قبل برنامه‌ریزی می‌شود و نمی‌توان به طور ناگهانی تولید را افزایش یا کاهش داد.
وی اضافه می‌کند: برای مدیریت بازار اکنون دولت اقداماتی همچون واگذاری تصمیمات به تشکل‌ها را انجام داده و قرار است این اتحادیه‌ها با کمک یکدیگر مازاد تولید را کنترل کنند.
تولیدکنندگان باید بتوانند محصولات خود را به قیمت واقعی بفروشند
به گفته دبیر انجمن تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه، اگر دولت اجازه دهد که تشکل‌ها برنامه‌ریزی کنند و میزان مرغ مورد نیاز دولت نیز به آن‌ها اعلام شود، میزان جوجه یک روزه و تعداد مرغ‌های گوشتی کاملاً مشخص خواهد شد.
البته این ارقام باید کاملاً به اندازه مصرف باشد و حتی اگر درصدی بالاتر از نیاز مصرف تولید شود، همان میزان منجر به برهم خوردن نظام بازار می‌شود، به نحوی که شاهدیم مرغ ۱۵ هزارتومان زیر قیمت به فروش می‌رود و قیمت جوجه ۱۵ هزارتومانی نیز به سه هزارتومان رسیده است.
صدیق پور اضافه می‌کند: اگر دولت بخواهد پویایی تولید را حفظ کند، همه تولیدکنندگان باید بتوانند محصولات خود را به قیمت واقعی بفروشند. اکنون دولت قیمت مصوب مرغ را ۶۳ هزارتومان اعلام کرده درحالی‌که این قیمت باید ۷۰ هزارتومان باشد؛ این در حالی است که مرغ در بازار در قیمت‌های حدود ۴۵ هزارتومان به فروش می‌رسد و با چنین وضعیتی، امکان ادامه تولید فراهم نیست.
وی تصریح می‌کند: منشأ مازاد تولید، باید از جوجه‌ریزی کنترل شود. اکنون دولت صادرات مرغ را تسهیل کرده که امیدواریم بتواند مشکل مرغ مازاد را رفع کند تا در ماه‌های آینده که مصرف مرغ افزایش می‌یابد با کمبود مواجه نشویم.
مسائل فعلی ناشی از مدیریت ناصحیح بازار است
عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی نیز در این خصوص می‌گوید: محصولات اعم از کشاورزی، زراعی، باغی، دامی و شیلات فصلی است که فصل کاشت و برداشت دارد؛ مرغ نیز از این قاعده پیروی می‌کند. مدیریت بازار اقتضا می‌کند که اهرم‌های ذخیره‌سازی در اختیار عوامل تنظیم‌کننده بازار قرار گیرد.
وی اضافه می‌کند: در مواقعی که مازاد تولید وجود دارد، می‌توانند به مقدار معقولی مرغ صادر کنند به‌طوری‌که به بازار هم لطمه وارد نشود. البته اولویت همیشه باید تأمین تقاضا از تولید داخلی باشد و مازاد تولید با یک برنامه حساب‌شده و منظم صادر شود. باید برای همه محصولات اساسی الگوی نظام تولید، توزیع و ذخیره‌سازی تعریف کرد و یک برنامه میان‌مدت و بلندمدت برای تنظیم بازار طراحی و پیاده‌سازی شود.
به گفته این کارشناس اقتصادی، مسائل فعلی ناشی از مدیریت ناصحیح بازار است. راهکار مدیریت شرایط فعلی، ورود شرکت پشتیبانی امور دام به بازار است. جای برنامه‌ریزی در تنظیم بازار مرغ خالی است و مدیریت خوبی در این زمینه اعمال نمی‌شود؛ بازار برای زمان‌های اضطراری مهیا نیست و با تکانه‌های تیزی همچون شرایط فعلی مواجه می‌شود که حجم زیادی از محصول در بازار عرضه شده است اما تقاضا برای آن وجود ندارد.
به نظر می‌رسد برای مدیریت بازار مرغ همچنان تصمیم چاره‌سازی گرفته نشده و این کار به احتمالات سپرده شده است. آنچه در خصوص سایر محصولات اجرایی شده توانسته بازار این محصولات را تنظیم کند اما در بازار مرغ مدیریت بازار هر بار به نحوی جدید اعمال می‌شود.
امروز با کاهش مصرف مرغ، این فرآورده گوشتی نیز کم‌کم در حال حذف شدن از سفره قشر زیادی از مردم است و به نظر می‌رسد مدیریت بازار آن باید یکی از مهم‌ترین برنامه‌های مورد توجه دولت باشد.
