ماکادمیا، خشکبار جدید

اخبار سبز کشاورزی؛ در حقیقت مادکامیا تنها گیاه بومی استرالیا است که در بازارهای جهانی محصولی مطرح است. استرالیا یکی از کشورهای پیشرو در تحقیق، تولید، عرضه و توسعه این منبع مغذی در جهان است و بر آن است تا آن را به یک منبع درآمد حیاتی صادراتی تبدیل کند و با بیش از ۳ میلیون دلار درخت ماکادمیای تجاری که از قبل احداث شده‌اند اشتغال سودمند ایجاد کرده است.

این خشکبار بسیار انرژی‌زا بوده و هر سه نوع خام بو داده و نمک زده آن طعمی بسیار عالی دارد؛ همچنین داخل شکلات‌ها و به‌عنوان مادهای معطر در کیک‌ها و بستنی‌ها به‌کار می‌رود.

مصرف روزانه و مرتب این خشکبار به میزان ۶ تا ۲۰ عدد در روز خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را به‌‌طور موثری کاهش می‌دهد در آزمایشات پزشکی مشخص شده که مصرف ماکادمیا در ۴ هفته سطح کلسترول را به میزان ۷ درصد کاهش داده است.

مشخصات گیاه شناسی

ماد کامیا گیاهی از خانواده پروتئاسه ماکادمیا، با نام‌های عمومی خشکبار استرالیا و خشکبار کوئیننرلند و دارای دو گونه ماکادمیای پوست صاف (integrifolia) و ماکادمیای پوست ناصاف (teraphila) است.

این گیاه درختی همیشه سبز و گسترده است که میوه‌هایی خوراکی شبیه فندق تولید می‌کند میوه‌ها دو پوسته هستند پوسته سفت قهوه ای که مغز را احاطه کرده و پوسته نرم که در قسمت خارجی قرار دارد و به راحتی از میوه جدا می‌شود. اکولوژی آفتاب کامل با کمی سایه برای گیاه مناسب است اما گیاه سایه کامل را نیز

تحمل می‌کند با این توضیح که در این حالت فتوسنتز کاهش یافته و در نتیجه پوسته ضخیم‌تر شده و از وزن مغز کاسته خواهد شد.

بنابراین نور کافی باعث بهبود عملکرد مغز می‌شود بذور این گیاه در دمای ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد بهترین رشد را دارند و در دمای زیر ۲۰ یا بالای ۳۰ درجه سانیت‌گراد رشد آن متوقف می‌شود در مراحل اولیه رشد بذر در تابستان آبیاری ضروری بوده و چون نسبت به باد نامقاوم است نیاز به قیم دارد.

خاک

ماکادمیا به خاک حاصلخیر نیاز ندارد و حدود وسیعی از بافت خاک از شنی تا رسی را تحمل می‌کند، اما خاک مناسب برای آن باید زهکشی خوبی داشته باشد. عملکرد خوب در خاک غنی و عمیق با ph بین ۵/۵ تا ۶/۵ صورت می‌گیرد خاک‌های شور مناسب این گیاه نمی‌باشند. گیاه در خاک‌های آتشفشانی با زهکشی خوب رشد مطلوبی دارد.

بذر

بذور این گیاه به هیچگونه عملیاتی برای جوانه زنی نیاز ندارند اما پوسته سبزی که میوه را پوشانده باید از آن جدا شود و کوتاهی در جداسازی این پوسته قبل از کاشت ممکن است جوانه زنی را برای چندین ماه به تاخیر بیندازد تحقیقات نشان داده اند که اگر بذور با این پوسته کاشته شوند تا زمانی

که این پوسته فاسد نشود جوانه زنی انجام نمی گیرد. اگر چه پوسته سبز قبل از کاشت باید از میوه جدا شود اما وجود پوسته سخت برای جوانه زنی ضروری .است به طوری که حتی وجود ترک در این پوسته باعث ایجاد اختلال در جوانه زنی می‌شود.

به همین دلیل شکاف دادن پوسته سخت به طور مکانیکی قبل از کاشت به دلیل کاهش درصد جوانه زنی توصیه نمیشود همچنین در بذرهایی که مغز اصلی به پوسته سخت چسبیده است جوانه زنی بهتر انجام می گیرد.

طول عمر بذور با افزایش زمان ماندن در انبار کاهش می‌یابد به طوری که بذوری که ۱۲ ماه قبل از کاشت انبار شدهاند دیگر جوانه نمیزنند. اگر بذور به مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت قبل از کاشت در آب خیسانده شوند جوانه زنی بهتر انجام خواهد گرفت.

کاشت بذر

بستر مناسب برای بذر ماکادمیا محیطی خلل و فرج دار است تا ریشه چه ها در آن به راحتی نفوذ کنند. به همین دلیل استفاده از ورمیکولیت و یا پرلیت با کود گیاهی توصیه می.شود بذور در دمای ۲۰تا۲۵ درجه سانتیگراد بهترین رشد را دارند.

پس از آنکه نهال ها به اندازه کافی بزرگ و آماده انتقال شدند ریشه و محیط کشت را با هم به گلدان منتقل می.کنیم این کار باعث میشود که ریشه سالم بماند.

احداث باغ

برای احداث باغ بهتر است ردیفها طولانی و شمالی جنوبی باشند تا دو طرف درخت در معرض نور خورشید قرار گیرد همچنین ردیفها می توانند مقداری بلندتر باشند تا از جمع شدن آب اطراف درخت در هنگام بارندگی جلوگیری شود.

نوع واریته شرایط خاک و توپوگرافی زمین باعث می شود که فاصله بین درختان از (۳×۶) تا (۱۰۴) متفاوت باشد گودالی که برای کاشت کنده میشود باید گوشه های نامنظم داشته باشد تا ریشه به دلخواه خود رشد کند. کاشت متراکم درختان (۶۳) هزینههای اولیه احداث باغ را افزایش میدهد اما باعث خواهد شد که درختان زودتر به میوه دهی برسند.

کاشت نهال

درخت پیوند خورده آماده و مناسب برای کاشت باید حداقل ۱۵۰ میلیمتر از بالای پیوند رشد کرده باشد. کاشت این گیاه به دو صورت بهاره و پائیزه امکان پذیر است در کاشت پائیزه با یک یا دو بار آبیاری نیاز آبی درخت برآورده خواهد شد و ریشه تا بهار به اندازه کافی رشد خواهد کرد.

اما در کاشت بهاره به یک سیستم آبیاری موقت احتیاج است. بنابراین کاشت بهاره توصیه نمیشود در هنگام کاشت باید دقت کرد که ریشه های خمیده را هرس کرد، در غیر این صورت درخت در برابر باد شدید مقاومت نخواهد کرد. همچنین میتوان از یک قیم در هنگام کاشت استفاده کرد.

به شعاع یک متر اطراف درخت را با مواد الیافی و یا خاک برگ میتوان پوشاند تا از هدر رفتن آب و بالا رفتن دمای خاک اطراف ریشه جلوگیری شود.

در این صورت باید خاک برگها در تماس مستقیم با تنه درخت نباشند پس از کاشت میتوان برگهای پایین را برای جلوگیری از تماس با مواد علف کش جدا کرد.

نیازهای غذایی

قبل از کاشت ضروری است که آزمایش خاک آهک انجام گیرد و سه ماه قبل از کاشت دولومیت فسفر، مس و روی به اندازه نیاز به خاک اضافه شود. میزان فسفر مورد نیاز این گیاه نسبت به سایر

محصولات میوه ای بیشتر بوده و بنابراین خصوصاً زمانی که گیاه جوان است باید با استفاده از کودهای فسفره نیاز غذایی گیاه تامین شود. هنگام کاشت میتوان ۵۰ گرم کود سوپر فسفات و یا کود پرندگان را با خاک گودال مخلوط کرد. این گیاه به علت کندی رشد نیازی به کود نیتروژن دار فراوان ندارد و ۶ ماه یکبار استفاده از مقدار متعادلی کودهای mix Emolsion Fish - Citrus که نیتروژنی بیشتر از ۱ درصد ندارند برای آن کافی است. اسپری کردن کلات میتواند کمبود میکروالمانها را رفع کند.

کود N.PK به نسبت ۲: ۴/۵: ۲ برای آن کافی است. آبیاری در کاشت پائیزه نهال ها یک یا دو بار آبیاری کافی است اما در کاشت بهاره نیاز به یک سیستم آبیاری موقت داریم. پس از کاشت نهال ها با آبیاری به میزان ۱۰ تا ۲۰ لیتر خاک اطراف ریشه محکم می‌شود. در مناطقی که بارندگی سالیانه بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلیمتر است احتیاج به آبیاری نیست زیرا آبیاری زیاد باعث کاهش اندازه مغز شده و فقط تعداد میوه را بدون مغزهای درجه یک نیز پایین می آید.

آفات و بیماری ها

به طور کلی این گیاه نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم میباشد اما آفات و بیماری‌های مشاهده شده در این گیاه به شرح زیر میباشد

برگهای ماکادمیا به وسیله تریپس و کنه مورد حمله قرار می‌گیرند و در کشت و کار وسیع مشکلاتی جدی ایجاد میکنند. ساس در زمان نرمی پوسته به وسیله زخمی کردن میوه جوان باعث آسیب قابل توجهی می‌شود. در آب و هوای مرطوب ،آنتراکنوز Anteracnose spp به برگ و پوسته خشکبار غیر بالغ حمله کرده میوه ها را آلوده میسازد. در این حالت خشکبار بالغ نمی میرد اما در هنگام بیماری فاسد می شود.

فیتوفتورا در ماکادمیا Cinnamoni Phytophthora باعث خسارت تنه می شود. موش صحرایی سنجاب و سوسکها می‌توانند باعث خسارتهای اساسی به این گیاه شوند.

هرس

 هرس این درخت بسیار مهم و حساس است. انجام هرس زود هنگام باعث کاهش نرخ رشد و در نتیجه تاخیر در آغاز میوه دهی می‌شود. اگر چه درخت را باید بدون در نظر گرفتن مکانش هرس کنیم اما در مناطق بادخیز بهتر است شاخه های تند و تیز را به صورت چتری برگشته شکل داد به طور کلی هرس به موقع چارچوب درخت به فرم هرمی دوکی با شاخه های جانبی افقی توصیه می‌شود سه جوانه در محور هر برگ وجود دارد. اولی بسیار بزرگ است و میل به رشد به سمت بالا را دارد و زاویه تندی نسبت به ساقه اصلی خواهد داشت که به محض رشد باید جوانه گیری شود تا جوانه دوم با زاویه بازتری شروع به رشد کند.

گاهی لازم است دومی هم جوانه گیری شود تا سومین جوانه به شکل بهتری رشد کرده شاخه ای قوی بسازد. شاخه های مناسب را باید طوری انتخاب کرد که رشدی افقی داشته باشند. درختان بالغ هرس نمی شوند زیرا بیشتر شاخه های بارده در داخل سایبان درخت بوده و هرس آنها بازده را کاهش می‌دهد.

ازدیاد و تکثیر عملی ترین روش ازدیاد ماکادمیا روش کاشت بتر و سپس پیوند آن می.باشد بهترین پیوند برای ماکادمیا پیوند زبانهای است که در بهار یا پاییز به به اترین شکل انجام می‌گیرد پیوندک ۶ تا ۸ هفته قبل از انجام پیوند باید از چوب سالم بالغ باقیمانده از مرحله رشد قبلی گرفته شود.

در طول این مدت پیوند که ها را در جایی مرطوب و خنک نگهداری کنند. البته پیوند جانبی نیز موفق است. همچنین پیوند استنه گوهای و سرشاخه نیز برای بکار بردن روی پایه هایی به ارتفاع حدود ۳۰ سانتیمتر تحت شرایط گلخانه انجام می‌گیرد.

به همین ترتیب پیوند جوانه به همان اندازه تکثیر از راه قلمه چوب نرم و خوابانیدن هوایی مناسب و امکان پذیر است. درختان حاصل از قلمه زمان زیادی برای نمو یک سیستم ریشه مناسب میبرند و در هنگام جوانی نیاز به قیم دارند. پیوندک و پایه باید قطری همسان به اندازه یک سانتی‌متر داشته باشند طول پیوندک باید ۱۰ سانتیمتر باشد و برگ‌ها بهتر است قطع شوند تمام قسمت پیوندی را با یک پوشش پلاستیکی میپوشانند. زمان برداشت از زمان گلدهی تا زمانی که مغز کاملاً برسد حدود ۳۰ هفته طول خواهد کشید.

گلدهی در استرالیا از اواخر سپتامبر آغاز می‌شود و به مدت ۴ تا ۷ هفته رشد بسیار سریعی خواهد داشت پوسته اصلی هم در مدت ۱۴ تا ۱۵ هفته سخت خواهد شد. بعد از این زمان تقسیم سلولی پایان یافته و دیگر میوه رشد نخواهد کرد. از این زمان به بعد و به مدت ۳ تا ۵ هفته میوه با تبدیل نشاسته و قند به چربی تکامل مییابد این قسمت پروسه بسیار مهمی است چون کیفیت مغز در این زمان رقم میخورد بدین ترتیب عملیات برداشت را میتوان از اواخر تابستان آغاز کرد و تا اوایل زمستان ادامه داد طول دوره برداشت ۶ تا ۱۲ هفته است.

نحوه برداشت میوه های ماکادمیا پس از رسیدن شروع به ریزش میکنند و این ریزش مطلوب است زیرا تکان دادن درخت باعث ریزاندن میوه های نابالغ می شود. اولین میوه هایی که به زمین می افتد می تواند نارس باشد یا توسط حشرات از بین رفته باشد.

به همین دلیل یک برداشت اولیه و جدا کردن این میوه ها ضروری است برای جلوگیری از حمله حشرات و کیک ،زدن میوهها بهتر است هفتگی با دست برداشت شوند.

روش دیگر برداشت روش مکانیکی میباشد. وقتی میزان کل برداشت یک مزرعه از ۳۵ تن افزایش پیدا کند برداشت ماشینی اقتصادی تر است. البته این روش ممکن است سبب صدمه دیدن خاک و آسیب ریشه درخت نیز شود. در شرایطی بارانی و رطوبت بالا برداشت ماشینی توصیه نمیشود. همچنین در زمینهای شیبدار برداشت فقط به صورت دستی خواهد بود. بعد از هر برداشت باید شاخ و برگ اضافی را از سطح زمین جمع کرد تا برداشت بعدی با سهولت انجام گیرد.

عملکرد میوه دهی این درخت در نهالهای پیوند خورده از سال سوم و در نهالهای بدون پیوند از سال پنجم شروع میشود اما درختان نوع اول از سال ششم و درختان نوع دوم از سال هشتم به تولید اقتصادی میرسند. در نهایت این درخت بیشتر از ۴۰ تا ۵۰ سال عمر می.کند یک درخت نسبتاً خوب در ۱۰ سالگی ۳۰ تا ۵۰ پوند میوه میدهد میزان تولید در واحد هکتار بین ۳ تا ۶ تن است که با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر است.

عملیات پس از برداشت بیشتر میوه هایی که به زمین می افتند توسط پوستهای سبز رنگ پوشیده شده اند که باید بلافاصله پس از برداشت پوست گیری شوند تا در هنگام خشک کردن ایجاد گرما و در نتیجه ضایعات نکنند. این کار باید تا ۲۴ ساعت پس از برداشت انجام گیرد و در صورتی که شرایط جدا کردن پوسته فراهم نباشد بهتر است میوه برداشت نشود. جداسازی میوه های نارس و خراب در درون تانک آب از میوههای سالم قابل جداسازی هستند. این میوه ها در تانک آب بالا خواهند آمد و جدا می‌شوند.

خشک کردن رطوبت میوه ای که از درخت می افتد در حدود ۲۰ درصد است و به طور معمول قبل از اینکه میوه ها به کارخانه برده ،شوند میزان رطوبت میتواند تا ۱۰ درصد کاهش پیدا کند این کار باید در قفسه های سیمی و درزدار در مکانی خشک و دور از نور مستقیم خورشید و باران انجام گیرد مقدار کم میوه میتواند در فضای بسته در همان مزرعه در معرض هوا قرار گیرد اما مقدار زیاد در داخل سیلو رطوبتش را از دست میدهد عملیات تکمیلی خشک کردن در کارخانه انجام خواهد شد که رطوبت میوه را به حدود ۰/۵ تا ۱ درصد میرساند عملیات خشک کردن در دمای کمتر از ۱۱۰ درجه فارنهایت صورت میگیرد و در هوای آزاد رطوبت مغز تا ۱/۵ درصد کاهش می یابد.

برای تکمیل خشک شدن میوه باید در ظرف کم عمق آون و در دمای کم (۱۱۵-۱۰۰ درجه فارنهایت) برای ۱۲ ساعت بماند در طول این مدت باید مرتب هم زده شود تا .نپزد میوه های خشک شده با خشکبار شکن راحت تر می‌کنند.

پوست گیری نهایی

پوست گیری میوه ها توسط ماشین های خرد کنندهای انجام میگیرد که با یک تیغه ثابت و یک تیغه برنده و یا ترکیبی از غلتک و یک بشقاب اصلی برای فشار دادن پوست خشکبار است.

فرآوری ساده ترین عملیات فرآوری که روی این مغزها انجام میگیرد برشته کردن است که برای این منظور باید مغزها را در ظرفی کم عمق به مدت ۴۰ تا ۵۰ دقیقه تحت حرارت ملایم قرار داد و به محض قهوه ای شدن آنها را از ظرف خارج کرد مغزهایی که حاوی شکر بیشتری باشند هنگام سرخ کردن سریعتر تغییر رنگ داده قهوه ای میشوند در فروش، تجاری ماکادمیا در روغن نارگیل به عنوان یک چربی اشباع شده سرخ میشود اما نباید تغییر محسوسی در ترکیبات روغن مغز ایجاد شود.

بسته بندی

بسته بندی باید با فویلهای بدون هوا یا ترجیحاً در ظروف شیشه ای .باشد مغز خام خشک شده ماکادمیا در کیسه های پلاستیکی و یا شیشه ای در بسته برای ماه‌ها در یخچال و ترجیحاً فریزر قابل نگهداری است. از آنجا که میوه ماکادمیا قابلیت جذب طعم چیزهای دیگر را در انبار دارا است، ظروف شیشه ای برای بسته بندی مناسبترند. انبار داری محصول خشک شده باید در مکانی خشک و خنک نگهداری شود.