مصرف بهینه سموم، تضمین برداشت بیشتر محصولات سالم
راهکارهای کاهش مصرف آفتکش+ اینفوگرافی
آسیب و خسارت وارده از سوی آفتکش بر سلامت انسان، حیات‌وحش، محیط‌زیست، آب و هوا، آب‌های زیرزمینی و اثرات بلندمدت آن موضوعی اثبات شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ آسیب و خسارت وارده از سوی آفتکش بر سلامت انسان، حیات‌وحش، محیط‌زیست، آب و هوا، آب‌های زیرزمینی و اثرات بلندمدت آن موضوعی اثبات شده است. بنابراین باید برای کاهش مصرف این سموم زیان‌آور چاره‌اندیشی کرد. یکی از این موارد می‌تواند تغییر در روش‌های تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی باشد.
هدایت کشاورزان به سمت محصولات کشاورزی ارگانیک، ضمن آن که محصول کمتری به دست می‌دهد؛ نیازمند اراضی بیشتر برای ایجاد تعادل در تولید و تقاضا است.
نتیجه کوتاه‌مدت چنین اقدامی می‌تواند موجب کاهش بهره‌وری و افزایش قیمت گردد. البته این امر چندان عاقلانه به‌نظر نمی‌رسد. به‌طور کلی کشاورزان تمایل به تولید محصولات در محیط‌زیست سالم را دارند؛ چراکه کار آنان را آسان‌تر می‌کند. اما هنگامی که برای تولید محصولات با قیمت‌های نزدیک به قیمت تمام‌شده تحت‌فشار باشند؛ دیگر قادر به سرمایه‌گذاری و صرف هزینه برای موردهای دیگر نخواهند بود و به اجبار به سمت و سویی رانده می‌شوند؛ که چندان مورد علاقه و نظر آنان نیست.
یافتن پاسخی ساده برای خوب یا بد بودن آفتکش آسان نیست؛ بنابراین بحث و جدل در مورد آن اغلب به حاشیه رانده شده و کشاورزان را در مواجهه با مصرف‌کنندگان قرار می‌دهد. در مقوله شواهد علمی و اطمینان کردن به آفتکش، تفاوت‌هایی جزیی وجود دارد. یکی از این بسترها، توفیق مصرف‌کنندگان و حامیان محیط‌زیست است؛ که سهمی در آینده عرصه کشاورزی به دست آورده‌اند.
براساس مطالعات به‌عمل آمده گرده‌افشان‌هایی نظیر زنبور، پروانه و انواعی از سوسک، گونه‌های مفیدی هستند که به علت سیستم‌های فشرده کشاورزی، آسیب‌های زیادی دیده‌اند که مراقبت از این گونه‌ها می‌تواند به انسان و محیط‌زیست کمک بسیاری بنماید.
درگیر کردن کشاورزان از راه مباحثه و مشاوره، اگر چه در برخی موارد برای آنان ناخوشایند است؛ اما می‌تواند فرصت‌هایی برای ایجاد تغییر به‌وجود آورد. این‌گونه ارتباط‌ها به محققان کمک می‌کند تا نسبت به توانمند کردن دیگران، انگیزه کافی داشته باشند. کشاورزان بسیاری تمایل به تولید محصولات ارگانیک دارند، اما با تنگناهایی مواجه هستند.
در سال‌های اخیر برخی از کشاورزان و به‌ویژه باغداران، با روش‌های ترویجی اقدام به تولید محصولات ارگانیک نموده‌اند؛ که نتیجه آن کاهش مصرف سموم آفتکش است.
در مسیر کاهش مصرف آفتکش، در یک چرخش دایره‌وار بی‌ثمر و کشنده قرار گرفته‌ایم که باید به روش متفاوتی عمل کنیم. احتمال دارد که برخی از کشاورزان پیش از این، به شیوه نوآورانه‌ای، اقدام‌هایی انجام داده باشند؛ اما کافی نیست؛ چراکه باید چنین عملکردهایی در سطح گسترده و در چارچوب قواعد و دستورالعمل‌هایی به اجرا درآیند.
بازگویی موضوع
کاربرد آفتکش موضوع پیچیده‌ای است. چرا که این مواد شیمیایی، اکوسیستم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و کشاورزان نمی‌توانند به طور یک‌جانبه استفاده از آن را کاهش دهند. تغییر دادن روش‌های کشت نیز چالش‌برانگیز است. هر چند که از وضعیتی به وضعیتی دیگر، پیش از این اتفاق افتاده و باز هم امکان‌پذیر است.
آفتکش به سادگی موجب آلوده شدن آب، خاک، هوا و تاثیر بر زنجیره غذایی می‌شود. نابودی حشره‌های گرده‌افشان نیز نماد و نشانگر عوارض منفی استفاده از آفتکش است.
علم و فناوری به توسعه و پیشرفت خود ادامه می‌دهد و در پی یافتن روش‌های جدید و ساختن سمومی در مقابل مقاوم‌شدن آفات است. دستورالعمل‌های مراقبت از انسان و حیات‌وحش در برابر آفتکش، همچنان با شدت و سخت‌گیری‌های لازم به اجرا درمی‌آیند. اما پیوسته نیاز به بازنگری دارند. نه با این معنا که باید سخت‌تر و شدیدتر شوند؛ بلکه باید واقعی‌تر به اجرا درآیند. همچنین، مصرف سموم با آگاهی و دانش کافی همراه باشد.
در حال‌حاضر معلوم شده که بسیاری از گونه‌های مفید حشره‌ها تحت‌تاثیر چند نوع آفتکش قرار گرفته‌اند. به‌عنوان مثال بسیاری از زنبوران گرده‌افشان(به غیر از زنبورعسل) به‌طور متوسط تحت‌تاثیر هشت نوع ترکیبات آفتکش قرار گرفته‌اند.
زمان آن فرا رسیده است که دانش و کاربری آفتکش به روش متمرکز، هماهنگ و همراه با مشاوره مورد استفاده قرار گیرد. آفتکش بخش کوچکی از یک موضوع بزرگ‌تر به نام امنیت غذایی است. در دنیایی که شعار «جهانی شدن» دارد؛ بیشترین تغییرها باید توسط نیروهای اقتصادی کلان به اجرا درآیند. در سایر محصولات غیرغذایی همچون پنبه نیز، رعایت کاهش مصرف سموم اهمیت بسیار دارد.
مصرف آفتکش را می‌توان به شیوه تدریجی و پایدار کاهش داد. اما این موضوع نیازمند مباحثه و تبادل‌نظر بیشتر به دلیل اهدافی چون تولید غذا، حفظ محیط‌زیست، تنوع‌زیستی و مواظبت از سلامت انسان است.
انسان و مجموعه محیط‌زیست بخشی از دورنمای کشاورزی هستند. همگی موظف به حفظ این سرمایه حیات کره زمین هستیم. این مجموعه در برگیرنده کشاورزان، مصرف‌کنندگان، فروشندگان و د‌ولت‌هایی است که صادرکننده دستورالعمل‌ها و قوانینی برای ایجاد تغییر در چگونگی مدیریت و مصرف آفتکش هستند.
یافتن راه‌های جایگزین مصرف از سموم و تولید سموم با آسیب‌رسانی کمتر و با فرمولاسیون موثرتر می‌تواند به کاهش مصرف آفتکش کمک نماید.
ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۹۱-مهر ۱۴۰۳
