شیرین‌کننده‌های طبیعی به جای قند

بسیاری از آدم‌ها عادت به مصرف مقادیر زیادی از قند و شکر دارند که این امر می‌تواند آن‌ها را در معرض ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری کبد چرب و عوارض قلبی نماید. اما تعدادی از شیرین‌کننده‌های طبیعی وجود دارند که فاقد کالری بوده یا مقدار اندکی دارند. حال چنانچه از این شیرین‌کننده‌ها استفاده شود، می‌تواند مصرف قندهای تصفیه شده را کم و یا به طور کلی قطع نماید. زیاده‌روی در مصرف قند، رابطه نزدیکی با ایجاد شرایط و عوارض منفی نظیر چاقی، دیابت نوع 2، بیماری کبد چرب، بیماری‌های قلبی عروقی و موارد مشابه دیگر دارد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ مطالعات نشان می‌دهد که کاهشی 20درصدی در مصرف قند می‌تواند نتایج رضایت‌بخشی بر این عوارض داشته باشد. جایگزین‌های زیادی برای قند وجود دارد که می‌توان در مغازه‌ها و فروشگاه‌های ویژه کالاهای سلامتی، آن‌ها را یافت.

در سال‌های اخیر انواعی از شیرین‌کننده‌ها به بازار آمده که بسیاری اطلاع چندانی از سالم بودن آن‌ها ندارند. در این‌جا به معرفی چند شیرین‌کننده‌ طبیعی می‌پردازیم.

دلایل جایگزین کردن شکر

علاوه‌بر آنچه قبلا بیان شد، دلایل دیگری برای افراط نکردن در مصرف شکر وجود دارد:

پوسیدگی دندان‌ها : دهان تمام آدم‌ها مخزنی از انواع باکتری‌های زنده است که زمانی که این باکتری‌ها با مواد قندی تماس پیدا می‌کنند، شروع به تولید اسیدهایی می‌نمایند که موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. دندانپزشکان توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از پوسیدگی دندان، مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را به حداقل برسانید.

مقاومت به انسولین: در هنگام خوردن یا نوشیدن یک ماده غذایی که قند دارد، لوزالمعده شروع به ترشح هورمن انسولین برای کمک نمودن به پاک کردن قند از جریان خون و سلول‌ها می‌نماید.

حال چنانچه مقادیر زیادی قند مصرف شود، سلول‌ها حساسیت کمتری نسبت به انسولین پیدا کرده که به معنی تجمع مقادیر زیاد قند در خون است و باعث تخریب رگ‌ها و سلول‌ها می‌شود که به آن «مقاومت به انسولین» می‌گویند.

اعتیاد به قند: موضوع اعتیاد به مصرف قند همچنان بین دانشمندان در عرصه بحث و جدل است. برخی مطالعات در مورد جانوران نشان داده که قطع مصرف قند مثلا در موش‌ها موجب گوشه‌گیری و گاه عقب‌ماندگی آن‌ها می‌شود.

محققان عقیده دارند که این حالت مرتبط با فعالیت بخش خاکستری مغز است، چرا که ما برای زنده ماندن نیاز به غذا داریم و این یک حق طبیعی است و مراکزی در مغز آن را کنترل می‌کنند. این که قند اعتیادآور هست یا نه، به این موضوع برمی‌گردد که قند و سایر کربوهیدرات‌ها موجب ترشح انسولین در سطوح مختلف در بدن شده و تمایل به مصرف بیشتر قند را افزایش می‌دهند.

چند شیرین‌کننده طبیعی

هنگامی که صحبت از شیرین‌کننده‌های طبیعی می‌شود، اغلب به محصول‌هایی مانند: عسل،

شیره ‌افرا و … فکر می‌کنیم؛ اما به دلیل آن که این مواد شبیه قند عمل می‌کنند، معمولا به علت بالا بردن قند خون از آن‌ها استفاده نمی‌شود. حال چند شیرین‌کننده غیرغذایی فاقد کالری معرفی می‌شود که بر قند خون تاثیری ندارند. این شیرین‌کننده‌ها منشاء گیاهی دارند.

میوه مونک (Monk Fruit): این شیرین‌کننده قرن‌ها در چین به عنوان یک دارو استفاده می‌شود و برای معالجه سرفه و ناراحتی‌های گلودرد به کار می‌رود. مونک فاقد کالری و دارای آنتی‌اکسیدانت فراوان و 300 برابر قند، شیرین است.

استویا (Stevia): استویا گیاهی بومی آمریکای‌جنوبی است که از برگ‌های آن برای شیرین کردن غذاها استفاده می‌شود. شیره حاصل از برگ‌ها، 300 برابر شیرین‌تر از قند معمولی و هیچ مشکلی برای افراد دیابتی، دارای فشارخون و چاقی ندارد. در آمریکای‌جنوبی برای شیرین کردن چای و سایر نوشابه‌ها به کار برده می‌شود.

اریتریتول (Erythritol): برای اولین‌بار در یک جلبک کشف اما بعدا معلوم شد که این ماده در بسیاری از گیاهان وجود دارد. شیرینی آن در اندازه قند نیست؛ فاقد کالری بوده و مانع از پوسیدن دندان‌ها یا افزایش قند خون می‌شود.

آلولوز (Allulose): ا ین شیرین‌کننده در برخی از میوه‌ها مانند انجیر و کشمش‌ها وجود دارد. مزیت این شیرین‌کننده آن است که در بدن متابولیزه نمی‌شود و جذب نمی‌گردد، بنابراین تاثیر چندانی بر قند و فشارخون ندارد و میزان کالری آن، 10درصد قند معمولی است و اغلب از شیره ذرت استخراج می‌شود.

گزیلیتول (Xylitol): یک شیرین‌کننده گیاهی که از الیاف ساقه‌های ذرت، چاودار، میوه‌های خانواده تمشک و سایر گیاهان به‌دست می‌آید. میزان کالری آن نصف قند معمولی است. بسیاری از شیرین‌کننده‌های فوق در مواد دارویی و یا توسط افراد دارای دیابت نوع 2 و فشار خون استفاده می‌شوند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۷ - مرداد ۱۴۰۲