جولان ریزگردهای وطنی در کرمان

کنترل ریزگردها جزو اولویت های کرمان نیست

ریزگردهای وطنی طی سال های اخیر و پس از تشدید تغییرات اقلیمی از شمال و شرق کرمان بلند می شود و آسمان استان را غبار آلود می کنند.

مزرعه سبز : ریزگردها در سکوت و عدم مطالبه گری مسئولان استان کرمان برای رفع مشکل، هر سال کرمان را بیش از گذشته تحت تأثیر قرار می‌دهند. اعتباراتی هم که برای تثبیت شن‌های روان و ریزگردها قرار بود اختصاص یابد فراموش شده و سرنوشت این اعتبارات مشخص نشد.

کرمان در سال آبی جاری نیز سهمی قابل توجه از بارندگی نداشت و در حالی که مهمترین فصل بارندگی در کرمان اسفند و فرودین ماه است اما هیچ گونه بارندگی در این فصل‌ها رخ نداده است و میزان رطوبت هوا به شدت افت کرده است.

در مقابل از اسفند ماه کرمان آماج طوفان‌های شن و ریزگردها بوده است و نکته قابل توجه اینکه در سال جاری دیگر فقط شرق استان زیر طوفان و ریزگردها نیست بلکه شمال و جنوب استان نیز به صورت متناوب با این پدیده درگیر می‌شود و گاه جاده‌های استان برای ساعت‌ها بسته می‌شود که می‌توان به مسدود شده جاده کرمان - بم، کرمان - یزد و کرمان چابهار و کرمان ایرانشهر اشاره کرد.

آسمان کرمان تیره و تار شد

هنوز هم در استان کرمان هیچیک از مسئولان عملکرد و اقامات پیشگیرانه را برای جلوگیری از طوفان‌های شن و ریزگردهای متناوب در استان بیان نکرده است و به نظر می‌رسد جزو اولویت‌های مسئولان نیز قرار ندارد.

در طول ایام تعطیلات نوروز هم طوفان شن نقش قابل توجهی در عدم حضور مسافران به استان کرمان داشت.

هر چند ریزگردها در غرب و حتی شمال کشور از کشورهای همسایه غربی وارد ایران می‌شود اما ریزگردها در استان کرمان هیچ ارتباطی با توده‌های گرد و غباری که از غرب وارد کشور می‌شوند ندارد و هر چه روی می‌دهد به دلیل کانون‌های محلی ریزگردها است.

بیابان‌ها هر روز بیشتر گسترش می‌یابد و روستاهای بیشتری از سکنه تخلیه می‌شوند که مرکز این بحران نیز در ریگان قرار دارد اما هنوز هم مشخص نیست چرا کسی حرفی از کنترل این شرایط نمی‌زند.

در سال جاری و پس از بارندگی‌های سیل آسای جنوب کرمان که تالاب جازموریان پس از ۲ سال صد در صد آبگیری شد جازموریان که پیش از این به عنوان مهمترین کانون ریزگردهای کرمان نام برده می‌شود و ۲۵ درصد ریزگردهای کشور را نیز به خود اختصاص داده بود از چرخه ریزگردهای کرمان خارج شد.

هر چند که در حال حاضر ۵۰ درصد از این تالاب خشکیده است اما رطوبت هوا در این مناطق آنقدر بالا ست که در سال جاری هنوز این تالاب وارد چرخه تولید ریزگرد نشده و در ماه‌های اخیر شهرستان‌های جنوبی کرمان و شمال هرمزگان کمتر از ریزگردها متأثر شده‌اند.

اما کنون جدید ریزگردهای کرمان دشت برانی بین استان کرمان و یزد است که به دلیل عدم برنامه ریزی برای کنترل شن‌های روان به کانون جدی بروز ریزگردها در شمال کرمان تبدیل شده است.

مسئولان برای کنترل ریزگردها در شرق کرمان چه انجام داده‌اند؟

در ابتدا نسبت به بروز ریزگردها به دلیل کانون‌های محلی در ریگان و فهرج هشدار داده می‌شد اما عملاً هیچ اقدامی برای کنترل کانون‌های بیابانی و ریزگردها انجام نشد و حالا کانون ریزگردها از کویر لوت به کویر یزد رسید و حالا هر از چند گاهی انار، رفسنجان، زرند، راور و شهر کرمان نیز زیر شلاق ریزگردها می‌روند و امروز با وجود آلودگی شدید در اکثر شهرهای شمالی استان کرمان اما فقط زرند و انار تعطیل شد.

هیچ آمار مشخصی نیز از میزان آلودگی هوا در شهر کرمان و شهرهای شمالی استان کرمان منتشر نشد.

حمیده حبیبی، رئیس مرکز پیش بینی هواشناسی استان کرمان تغییرات اقلیمی در سطح کلان، کاهش رطوبت و کانون‌های بیابانی محلی را دلیل بروز ریزگردها در استان کرمان است.

وی افزود: میزان بارندگی کاهش یافته و در مقابل دمای هوا افزایش یافته و بر تعداد روزهای گرم سال نیز افزوده شده تمام اینها موجب از بین رفتن پوشش گیاهی شده است.

حبیبی گفت: بارندگی‌های سال آبی جاری نتوانست جلوی خشکسالی را بگیرد و در مقابل تغییرات اقلیمی گسترده اثر خود را بر آب و هوای کرمان گذاشته است.

وی گفت: با از بین رفتن پوشش گیاهی با وزش هر گونه باد شاهد خیزش ریزگردها و گرد و غبار هستیم.
محمد حسن زاده، کارشناس منابع طبیعی و تغییرات اقلیمی اظهار داشت: بارندگی در کرمان متأسفانه نه تنها پایان بر خشکسالی نبود بلکه به دلیل عدم استحصال آب شاهد صدمه بارش‌ها در قالب سیل به مردم بودیم و حالا مثلاً مردم ریگان که خسارت‌های شدیدی از سیل دریافت کردند حالا دو ماه بعد از سیل زیر شلاق طوفان شن و ریزگرد هستند و حتی آب خوردن هم ندارند به صورت سیار آبرسانی می‌شوند.

فکری به حال کویر یزد کنید

وی افزود: در ابتدا گفته می‌شد جازموریان دلیل بروز این مشکل است و حتی بودجه‌های هنگفتی برای طرح‌های مطالعاتی به برخی از دستگاه‌ها نیز داده شد اما نتایج این تحقیقات مشخص نشد و عملاً تأثیری هم بر احیا جازموریان نگذاشت تا در سال جاری پس از سیل جازموریان مجدد آبگیری شد اما ریزگردها همچنان در کرمان وجود دارد.

حسن زاده افزود: عملاً مشخص شد ریزگردهای کرمان ارتباطی با جازموریان نداشته و کویر لوت در شرق کرمان و کویر یزد در شمال کرمان به شدت روی بروز ریزگردها در کرمان مؤثر هستند.

وی عنوان کرد: از سوی دیگر کویری که بین انار و یزد قرار گرفته و بخش گسترده‌ای از آن در استان یزد استان دلیل بروز ریزگردها در شمال استان کرمان است که پس از هر بار وزش باد شهرستان‌های شمالی استان را فرا می‌گیرد و بعضاً منجر به مسدود شدن جاده کرمان - یزد می‌شود و در این منطقه نیز هیچ اقدامی برای تثبیت شن‌های روان انجام نشده است.

وی گفت: در شرق استان نیز کویر لوت به عنوان بزرگترین کویر مرکزی ایران عامل بروز ریزگردها است، اما اینکه چرا این مناطق در گذشته مشکل ساز نبودند به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی است که برداشت بی رویه از منابع آب زیر زمینی و عدم بارندگی دلیل اصلی این مشکل است.

وی ادامه داد: کشاورزی بی رویه و عدم برنامه ریزی برای تثبیت بیابان‌ها حالا ما را با تغییرا ت گسترده اقلیمی مواجه کرده است.

کویر یزد، کویر لوت و کانون‌های محلی عامل بروز ریزگردها

وی گفت: در کنار این دو کویر کانون‌های متعدد ریزگردها در استان وجود دارد مثلاً با از بین رفتن جنگل‌های گز در اطراف شهر کرمان شاهد بروز طوفان شدید شن در دشت بین کرمان و ماهان هستیم.

حسن زاده افزود: در کنار خشکسالی و کم آبی و برداشت بی رویه آب از منابع آب زیر زمینی که منجر به از بین رفتن آبخوان‌ها شده است تداخلات انسانی که اکثراً ناشی از کشاورزی است نیز در این زمینه تأثیر گذار بوده است.

وی گفت: در اطراف شهر کرمان مثلاً در دشت جوپار درخت‌های گز در مقابل چشم مسئولان زیر زباله‌های ساختمانی در حال مدفون شدند هستند و نتیجه تمام اینها وضعیت کنونی می‌شود.

تدابیر بهداشتی برای کاهش مشکلات تنفسی

محمد صابری، رئیس اورژانس کرمان نیز گفت: با توجه به بروز ریزگردها و آلودگی هوا در استان کرمان از مردم می‌خواهیم تدابیر ایمنی را رعایت کنند.

وی افزود: بیماران تنفسی و قلبی باید بیشتر احتیاط را انجام دهند و هر گونه فعالیت از فضای باز ممنوع است.

صابری بیان کرد: در صورت ضرورت باید حتماً از ماسک و یا پارچه مرطوب برای کاهش ورود ریزگردها به رویه استفاده کرد.

وی عنوان کرد: توصیه می‌کنیم در شرایط کنونی گروه‌های در معرض خطر از خانه خارج نشوند.

صابری اعلام کرد: بیماران مبتلا به آسم و افرادی که به دلیل گرد و غبار دچار تنگی نفس، سرفه‌های مکرر و درد قفسه سینه می‌گردند، در صورت تداوم علائم با اورژانس ۱۱۵ تماس گرفته و یا به پزشک مراجعه نمایند و برنامه درمانی خود را ادامه دهند.

وی ادامه داد: به دلیل کاهش دید افقی و احتمال وقوع تصادفات و حوادث ترافیکی حتی الامکان از رانندگی و انجام اموری که نیازمند برخورداری از دقت و دید کافی می‌باشد خودداری گردد و در صورت نیاز، رانندگی با چراغ روشن انجام شود./ مهر