چالش‌ های بی توجهی به ارزیابی محیط زیستی

بسیاری از پروژه‌هایی در کشور در سال‌های قبل آغاز شده‌اند که کاملاً سردرگم هستند زیرا ارزیابی‌ محیط‌ زیستی خیلی شفاف درباره آن‌ها اعلام نشده است. تعداد زیادی از این پروژه‌ها باعث آسیب به محیط زیست منطقه می‌شوند.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایسنا، گزارش ارزیابی پیشگیری از اثرات بالقوه پروژه‌ها قبل از اجرا است، از این رو دریافت مجوز زیست‌محیطی بسیار حائز اهمیت است. اگر پروژه‌ای عوارض و تعارض‌های زیست‌محیطی داشته باشد مانند فعالیت در جنگل‌های هیرکانی، مجوز اجرای آن را محیط زیست صادر نخواهد کرد. به جهت اهمیت مجوزهای ارزیابی زیست محیطی به ۱۱ نکته از محمود یزدان‌دوست - مدیرکل دفتر ارزیابی سازمان حفاظت محیط زیست - اشاره می‌کنیم:

*در یک سال گذشته کمیته ارزیابی زیست‌محیطی طی ۳۱ جلسه ۷۲ گزارش مربوط به پروژه‌های مختلف را بررسی کرده است که از این بین با هشت پروژه موافقت شده، با ۳۰ پروژه موافقت مشروط شده، با ۱۰ پروژه مخالفت و برای ۲۴ پروژه نیز طرح مجدد تعریف شده است. برخی از این پروژه‌های مربوط به سال‌های گذشته بوده که برای هر گزارش ۵۵۰ نفر-ساعت صرف شده و قرار است چالش‌های زیست‌محیطی هر استان جمع بندی و در یک سند به استان ها ابلاغ شود.

*میادین نفتی سهراب در تالاب هورالعظیم مثالی برای این پروژه‌ها است. دو حلقه چاه توسط وزارت نفت بدون داشتن مجوز زیست محیطی حفر شد و به‌تازگی گزارش ارزیابی زیست‌محیطی آن به دست دفتر ارزیابی سازمان رسیده است. این پروژه با مقاومت ما رو به رو شده و دکتر سلاجقه - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - در این خصوص با وزیر نفت مذاکراتی داشته است تا تمهیداتی در این خصوص اندیشیده شود.

*تعیین تکلیف پروژه‌هایی که دارای پیشرفت فیزیکی هستند اما گزارش ارزیابی زیست‌محیطی ندارند، یکی از چالش‌ها در دفتر ارزیابی است. بارها مشاهده شده که برخی پروژه‌ها گزارش ارزیابی زیست محیطی را زمانی برای دفتر ارزیابی سازمان می‌فرستند که پیشرفت فیزیکی پروژه به ۵۰ یا ۶۰ درصد رسیده است.در واقع برخی پروژه‌ها بدون داشتن ارزیابی زیست محیطی کارشان را آغاز می‌کنند و به اصطلاح می‌خواهند سازمان را در عمل انجام شده قرار دهند اما ما در این زمینه تابع قوانین خود هستیم.

*ارزیابی زیست محیطی پتروشیمی بهبهان، یک روز قبل از کلنگ‌زنی به دفتر ارزیابی سازمان محیط زیست اطلاع‌رسانی شد و این پروژه هیچ مجوز زیست محیطی ندارد. این پتروشیمی یک صنعت آب‌بر و آلاینده است و دفتر ارزیابی سازمان با احداث آن مخالف است. در حال حاضر تنها کلنگ‌زنی این پروژه انجام شده و ما جلوی پیشرفت فیزیکی آن را می‌گیریم.

*در روند اجرای هر پروژه وزارت صنعت، معدن و تجارت نوع تولید را می‌بیند اما سازمان محیط زیست ضوابط استقرار، فرآیند تولید و میزان تولید را بررسی می‌کند که در این بخش با هم تناقض داریم و در صدد رفع آن هستیم.

*سال گذشته ۱۹ دستورالعمل از جمله پرورش آبزیان، فعالیت معادن ذغال سنگ، تولید سیمان و گچ تهیه شد و قرار است امسال هم یک سری دستورالعمل‌های جدید دیگر تهیه شود.

*با جلوگیری از تخصیص بودجه به ۴۱۱ پروژه فاقد مجوز زیست‌محیطی، مبلغ ۱۸ هزار میلیارد تومان در بودجه کشور صرفه‌جویی شد.

*به‌روزرسانی مدیریت سبز نیز از دیگر فعالیت‌های دفتر ارزیابی است که تلاش می‌شود تا بر فناوری‌های نو تکیه شود.

*تأمین اعتبارات مالی از دیگر چالش ارزیابی‌های زیست‌محیطی است. در همه کشورهای دنیا ارزیابی هفت مرحله دارد اما در کشور ما تنها چهار یا پنج مرحله از آن اجرا می‌شود. در سازمان حفاظت محیط زیست مرحله مرور و مانیتورینگ را نداریم که دلیل آن کمبود اعتبارات است.

*سازمان محیط زیست در استان‌ها نیروی کافی برای ارزیابی ندارد که این هم مشکل دیگری است.

*انتقال آب بین حوضه‌ای در تمام دنیا منسوخ شده است. یکی از موضوعات مهم در خصوص پروژه‌های انتقال آب، آب‌شیرین‌کن‌ها هستند که آلاینده‌های زیادی را تولید می‌کنند علاوه بر آن مسیر انتقال آب نیز معمولاً به محیط زیست آسیب می‌رساند و چالش‌های اجتماعی را در پی دارد. مورد دیگر هدف از انتقال آب است که باید مشخص شود که به قصد تأمین آب شرب است و یا موارد دیگر؟