تابش اشعه فرابنفش در تهران بحرانی شده

شاخص تابش اشعه UV در بسیاری از استان‌ها افزایش یافته اما دستگاه‌های مسئول آن را به صورت منظم اعلام نمی‌کنند

اخبار سبز کشاورزی ؛ «وضعیت تابش اشعه فرابنفش (UV) در تهران بحرانی شده و به عدد ۱۲ رسیده است.» این جمله را «سمیه رفیعی»، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس بیان کرده. او اما نگفته در این روزها که موج گرمای گسترده سراسر کشور را فرا گرفته این اشعه در استان‌های جنوبی و مرکزی به چه میزان است؟ استان‌هایی که اشعه UV بیشتری می‌گیرند و البته در این میان آموزش مواجهه با این اشعه هم در آنها جدی نبوده.

بیشتر بخوانید: گرما کدام مناطق جهان را تهدید می‌کند؟

این در حالی است که علی گورانی، مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت می‌گوید بیشترین مقدار شاخص اشعه فرابنفش عدد 11 است که ریسک بسیار بالایی برای سلامتی دارد و این شاخص در بسیاری از استان‌های کشور به غیر از پایتخت وجود دارد؛ اما هیچ آموزش درست و قوانین دقیقی برای مواجه با آن تدوین نشده و مدتهاست سامانه «اعلام شاخص پرتو فرابنفش» مشغول به کار نیست و از 9 ماه قبل اپلیکیشن Sun smart از سوی سازمان بهداشت جهانی به کشورها توصیه شده و در حال حاضر مردم در ایران هم با نصب آن می‌توانند از میزان این اشعه مطلع شده و حفاظت از خود را جدی بگیرند. اتفاقی که بسیاری از آن بی‌اطلاعند.

موج گرمای افسارگسیخته از سویی و از سوی دیگر بی‌توجهی به مواردی چون اشعه فرابنفش در سال‌های گذشته باعث شده تا ایران یکی از کشورهایی باشد که در آن سرطان پوست جدی است.

علی گورانی، مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت می‌گوید سرطان پوست، جزو پنج سرطان اصلی کشور است و وجود اشعه فرابنفش یکی از اصلی‌ترین دلایل آن است «هیچ آموزش دقیق و قوانین مدونی برای این وضعیت وجود ندارد. در کشورهای مختلف روش‌های حفاظت در برابر این اشعه کاملا جدی گرفته می‌شود اما برخورد ما با این اشعه بدون آموزش و اشتباه است.»

او می‌گوید، ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش در چهار فصل با این اشعه روبروست و استان‌های مختلف با توجه به محل قرارگیریشان این اشعه را دریافت می‌کنند «در چهار فصل این اشعه وجود دارد. ولی در تابستان که خورشید عمودی می‌تابد بیشتر است اما در زمستان هم شاهد آن هستیم اما حفاظت در زمستان هم اصلا جدی نیست. حتی در روزهای ابری اشعه فرابنفش از لابه لای ابر به ما می‌رسد و افراد فکر می‌کنند چون خورشید نیست اشعه‌ هم نیست که تصوری اشتباه است.»

علی گورانی، مسئول بهداشت پرتوهای وزارت بهداشت: سال گذشته سازمان بهداشت جهانی اپلیکیشنی به نام sun smart را فعال کرده و به صورت ماهواره‌ای میزان اشعه فرابنفش در هر نقطه از جهان مشخص است. این اپ در نیمکره شمالی زمین بسیار خوب جواب داده و در ایران هم مردم می‌توانند این اپ را نصب کرده و از آن استفاده کنند و با وجود آن دیگر نیازی به سامانه‌های پایش هم دیگر وجود ندارد

سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس روز گذشته درباره خطر این اشعه برای تهرانی‌ها گفته بود. او تاکید کرده بود که شهروندان از قرارگیری در معرض نور مستقیم خورشید از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ به طور جدی پرهیز کرده و ضمن استفاده از تجهیزات مراقبتی مانند کرم‌های ضدآفتاب، لباس و عینک‌های مناسب از استخرهای روباز استفاده نکنند: «در این خصوص قطعاً دستگاه‌های مسؤول باید اطلاع‌رسانی مناسب و به موقع انجام دهند. فراکسیون محیط زیست مجلس نیز در هفته آتی از متولیان امر در خصوص اقدامات انجام شده گزارش خواهد خواست. در حالی تهرانی‌ها این روزها تداوم گرمای ۴۰ درجه را تجربه می‌کنند که بر اساس گزارش‌های هواشناسی استان تهران، رکورد گرمای استان در مردادماه سال ۹۲ با ۴۵.۶ درجه سانتی‌گراد در ورامین ثبت شده است. در شهر تهران هم در تیرماه سال‌های ۳۷، ۵۲ و ۵۴ دمای ۴۳ درجه و در تیر ماه سال‌های ۷۴، ۸۲، ۸۷ و مرداد ماه ۹۲ دمای ۴۲.۶ رکورد زده است.»

او همچنین گفته از ابتدای سال زراعی ۱۴۰۱ (مهرماه) تا روز گذشته در مقایسه با دوره بلند مدت ۳۰ ساله، متوسط دما در استان تهران یک درجه و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۰.۶ درجه افزایش داشته است. همچنین از ابتدای فصل تابستان تا روز گذشته متوسط کمینه دما ۰.۸ درجه، بیشینه ۰.۹ درجه و میانگین ۰.۹ درجه افزایش نسبت به دوره بلند مدت ۳۰ ساله را در استان تهران شاهدیم.

گورانی اما می‌گوید این مسئله، فقط مسئله تهران نیست. پروتکل‌ها برای محافظت در برابر اشعه فرابنفش در کشور ضعیف است و دستگاه‌های اجرایی توجهی به آن ندارند. مردم هم نور خورشید و اثرات طولانی مدت ناشی از آن را جدی نمی‌گیرند و همین هم دلیلی است که آمار سرطان‌های پوستی هر روز بیشتر از روز قبل است.

در چهار فصل این اشعه وجود دارد. ولی در تابستان که خورشید عمودی می‌تابد بیشتر است اما در زمستان هم شاهد آن هستیم اما حفاظت در زمستان هم اصلا جدی نیست. حتی در روزهای ابری اشعه فرابنفش از لابه لای ابر به ما می‌رسد و افراد فکر می‌کنند چون خورشید نیست اشعه‌ هم نیست که تصوری اشتباه است.

اپلیکیشن sun smart را نصب کنید

اوایل دهه نود بود که نخستین بار شدت اشعه ماوراء بنفش(UV) خورشید خبری شد. آن زمان اعلام شد که شهرهای بسیاری درگیر این اشعه هستند و کاظم ندافی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره بررسی میزان این اشعه گفت «هم اکنون این وزارتخانه در مجموع 20 دستگاه سنجش اشعه ماوراء بنفش خورشید در اختیار دارد و طبق برآوردهای صورت گرفته، 30 دستگاه دیگر برای سراسر کشور کافی است. با نصب این دستگاه‌ها، اطلاعات مربوط به شدت تابش اشعه ماوراء بنفش خورشید به‌صورت شبکه‌ای به سامانه «اعلام شاخص پرتو فرابنفش» ارسال می‌شود تا بتوان از اطلاعات آن مانند اطلاعات هواشناسی استفاده کرد.»

در آن زمان مرکز سلامت بهداشت محیط و کار وزارت بهداشت به صورت کاملا جدی اطلاع‌رسانی در زمینه مضرات این اشعه و اعلام روزانه شاخص پرتو UV را در دستور کار خود قرار داده بود. به این ترتیب شهروندان می‌توانستند با مراجعه به سایت اینترنتی این مرکز، از شاخص پرتو UV هر روز در شهر محل زندگی خود آگاه شوند و بر اساس آن نسبت به انجام برنامه‌های حفاظتی لازم اقدام کنند. اما این سامانه مدت زمان کوتاهی فعال ماند.

در حال حاضر در سایت مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور و اداره کل حفاظت در برابر اشعه، تنها لینکی بدون کاربرد از نقشه پایش اشعه فرابنفش کشور وجود دارد و در توضیحات این سامانه نوشته شده «سازمان انرژی اتمی ایران و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مشترکاً در راستای پایش پرتوهای فرابنفش در کشور، اقدام به راه‌اندازی سامانه کشوری پایش شاخص فرابنفش کرده‌اند. نظر به این‌که تمامی ایستگاه‌ها هنوز فعال نشده‌اند، نتایج ایستگاه‌هایی که تاکنون فعال شده‌اند، قابل مشاهده است. با بهره‌برداری از ایستگاه‌های بعدی به تدریج اطلاعات کامل‌تری در دسترس هموطنان خواهد بود.»

خبرها از راه‌اندازی ایستگاه‌های اندازه‌گیری UV در کشور کم نبوده. گورانی، در این‌باره در سال 93 به مهر گفت «دستگاه‌های سنجش میزان پرتو فرابنفش خورشیدی به 32 دستگاه افزایش پیدا می‌کند و به عنوان یک شاخصی در اعلام هواشناسی برای عموم مردم اطلاع رسانی می‌شود.»

او با تاکید بر اینکه ایران کشوری 4 فصل است و بیشتر در معرض پرتوگیری قرار می گیرد،اظهار داشت: «پرتوگیری از این اشعه سرطان بدخیم پوست با کشندگی بسیار بالا را به همراه دارد که عمدتا این سرطان در آقایان دیده می‌شود همچنین یکی دیگر از اثرات پرتو ماورا بنفش خورشید، آب مروارید و پیر پوستی است که به دلیل جذب طیف a این پرتو است.»

سال 96، خلیل‌الله کاظمی، معاون خدمات و محیط زیست شهری شهرداری مشهد از ایجاد ایستگاه‌‌های سنجش اشعه فرابنفش یا UV برای اولین بار در شهر مشهد خبر داد و گفت «بدین منظور تعداد 10 دستگاه سنجش میزان اشعه فرابنفش در محیط طبیعی خریداری و در سطح شهر مشهد نصب شده است و محل نصب این ایستگاه‌ها در بلوار چمن، بولوار شهید آوینی، بلوار شهید مفتح، محله سمزقند، بلوار شهید کریمی، بلوار خیام شمالی، بولوار امامیه، الهیه، بلوار سرافرازان و بلوار خاقانی است.»

در شهرهای مختلف هم خبرهای جسته و گریخته‌ای در این باره به گوش می‌رسید اما گورانی حالا می‌گوید اشعه فرابنفش در تمام سال‌های گذشته با وجود تخریب‌های بسیارش اصلا جدی گرفته نشد «سازمان هواشناسی میزان این اشعه را اعلام نمی‌کند. سازمان انرژی اتمی دپارتمان امور حفاظت در برابر اشعه دارد اما فعال نیست و مردم در جریان خطر جدی این اشعه نیستند.»

او می‌گوید از سال گذشته سازمان بهداشت جهانی اپلیکیشنی به نام sun smart را فعال کرده و به صورت ماهواره‌ای میزان اشعه فرابنفش در هر نقطه از جهان مشخص است «در نیمکره شمالی زمین بسیار خوب جواب داده و در ایران هم مردم می‌توانند این اپ را نصب کنند»

به گفته او بهتر است مردم این اپ را نصب کرده و از آن استفاده کنند و با وجود آن دیگر نیازی به سامانه‌های پایش هم دیگر وجود ندارد. «به همین دلیل دیگر پرداختن به سامانه‌های پایش دنبال نشد اما اطلاع‌رسانی از تخریب اشعه فرابنفش و میزان آن در شهرها و استان‌ها هم جدی گرفته نشد.»

گورانی می‌گوید مردم باید بدانند با چه چیزی روبرو هستند و چقدر می‌تواند زندگی آنها را تحت تاثیر قرار دهد. باید بدانند حتی در محیط خانه هم بین 12 تا 15 درصد از اشعه داخل می‌آید و اگر نزدیک پنجره‌ها باشند تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند. آنها باید آموزش ببینند تا در بیرون از منزل حتما در سایه حرکت کنند و البته این نکته را فراموش نکنند که در سایه هم 50 درصد از اشعه به آنها میرسد؛ بنابراین لباس مناسب که قدرت تهویه و پوشش‌دهی داشته باشد به تن کنند، کلاه بگذارند و از عینک‌های uv و کرم‌های ضد آفتاب استفاده کنند. نکاتی که تاکنون چندان جدی گرفته نشده و افراد بسیار کمی هستند که می‌دانند این اشعه با جسم و جان چه می‌کند.