ادعای عجیب «سلاجقه» درباره دریاچه ارومیه

درحال حاضر کمتر از یک بیستم ظرفیت، آب در دریاچه ارومیه وجود دارد

در حالی که لااقل با شروع تابستان، کارشناسان و افرادی که هنوز امیدی به احیای دریاچه ارومیه داشتند هم به‌طور جدی موضوع رسیدن این دریاچه به نقطه بی‌بازگشت را مطرح می‌کنند، خبرگزاری‌های کشور، خبری را به نقل از رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منتشر کردند که به نظر می‌رسد تلاشی برای امیدبخشی به باززنده‌کردن این دریاچه است.

اخبار سبز کشاورزی؛ «علی سلاجقه» گفته است: «یک میلیارد مترمکعب آب در دریاچه ارومیه است که تراز مناسبی به‌ شمار می‌رود البته باید آن را هرچه سریع‌تر تقویت کنیم که از حقآبه دو سد کانی‌سیب و شهید کاظمی این کار حتما انجام خواهد شد.»

بیشتر بخوانید: مرگ دریاچه ارومیه فرا می‌رسد؟

سلاجقه درحالی وجود یک میلیارد مترمکعب آب در دریاچه را «تراز مناسب» می‌داند که حجم آب دریاچه ارومیه در تراز ثبت‌شده، عددی بیش از ۲۰ میلیارد مترمکعب است. با این حال آنچه او به عنوان عدد تراز می‌گوید، حجم آب موجود در دریاچه است و از ابتدای شروع به‌کار دولت سیزدهم، برخلاف گذشته، تراز روزانه آب این دریاچه اعلام نمی‌شود.

در خبر آمده که دولت سیزدهم اقدامات متعددی برای تداوم روند احیای دریاچه ارومیه، از جمله تشکیل کارگروه نجات ملی دریاچه ارومیه را انجام داده که مهم‌ترین اقدام او و ذیل طرح ستاد احیا، طرح انتقال آب از سد «کانی‌سیب» به دریاچه ارومیه و به مرحله بهره‌برداری رساندن آن بوده است.

به گفتهٔ سلاجقه، برای احیای دریاچه ارومیه ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب از دو سدکانی‌سیب و سد شهید کاظمی هرکدام ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب رها شده است: «وضعیت خیلی روبه رشد است حتی تالاب های اقماری نیز امسال برای اولین بار آبگیری شد و حیات وحش منطقه بازگشت. با توجه به کاهش بارش، نیاز به آب برای کشاورزی در منطقه و تبخیر شدید سطح آب کاهش پیدا کرده و دریچه‌های سدها به سمت دریاچه ارومیه بسته شده‌اند. نشست ستاد احیای دریاچه ارومیه برگزار خواهد شد که سعی می‌کنیم در آن حتما بحث بازگشایی مجدد دریچه‌های دو سد را مطرح کنیم.»

نیاز آبی این دریاچه برای رسیدن به تراز اکولوژیک سالانه عددی بین سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب تا سه میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب است. تأمین ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب برای دریاچه ارومیه کمتر از یک پنجم نیاز آبی تعیین‌شده برای این دریاچه است

اعلام خبر تأمین ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب برای دریاچه ارومیه در حالی است که برابر اسناد مطالعاتی و برنامه مدیریت زیست‌بومی، نیاز آبی این دریاچه برای رسیدن به تراز اکولوژیک (شرایطی که دریاچه پایدار باشد) سالانه عددی بین سه میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب تا سه میلیارد و ۹۰۰ میلیون مترمکعب است. البته این در اعداد مربوط به سال‌های گذشته است و در این سال‌ها میزان کسری تجمعی آب در این دریاچه نیز افزایش یافته است. تأمین ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب برای دریاچه ارومیه کمتر از یک پنجم نیاز آبی تعیین‌شده برای این دریاچه است.

اردیبهشتی که گذشت نیز رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده بود: «روزانه ۶۰۰ میلیون مترمکعب آب وارد دریاچه ارومیه می‌شود؛ اختصاص دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بودجه برای احیای دریاچه ارومیه تصویب شده است.» او این خبر را پس از یکی از جلسه‌های هیئت دولت با خبرنگاران اعلام کرده بود. البته بیان ورود این میزان آب به دریاچه ارومیه به صورت روزانه بسیار عجیب است و همان زمان با واکنش‌هایی نیز روبرو شده بود.

خبرهای جدید از ارومیه نیز در حالی است که درست یک سال قبل سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه گفته بود: «در خشکسالی پیش رو، کاهش سطح تراز دریاچه ارومیه ادامه دارد و احتمال می‌رود تا آخر مهر با کاهش سطح تراز، سمت جنوبی دریاچه ارومیه به طور کامل خشک شود و این امر نشان دهنده بازگشت دریاچه به روزهای بحرانی زمان تشکیل ستاد احیای دریاچه ارومیه است. »

خشکی دریاچه ارومیه از اواسط دهه ۸۰ شروع و یا لااقل محسوس شد و بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شده بود. با محسوس‌تر شدن روند خشک شدن دریاچه ارومیه، برنامه عمران سازمان ملل در ۱۳۸۴ طرح حفاظت از تالاب‌های ایران که یک طرح بین‌المللیِ هفت‌ ساله با مشارکت سازمان محیط‌ زیست و همراهی وزارت جهاد کشاورزی،‌ نیرو و کشور، با بودجه‌ای معادل ۱۲.۷ میلیون دلار بود را آغاز کرد و برنامه مدیریت زیستبومی این دریاچه و چندتالاب دیگر در ایران توسط این طرح تدوین شد.

پس از آن در اولین جلسه هیئت دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ تشکیل ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه مطرح و مقرر شد دریاچه ظرف مدت ۱۰ سال (از ۱۳۹۴ تا ١٤٠٤) به تراز اکولوژیک خود برسد. در این سال‌ها بارندگی‌ها و اقداماتی چند، همچون لایروبی رودخانه‌ها و رهاسازی آب سدها، بر حجم آب دریاچه ارومیه افزودند و تا حدودی وضعیت دریاچه بهبود یافت.

دی ماه سال ١٣٩٩ رئیس جمهوری وقت (دولت دوازدهم)، اعلام کرد که به روزهای جشن احیای کامل دریاچه ارومیه نزدیک می‌شویم. تا سال ١٤٠٠ و بنابر اعلام رسمی ستاد احیای دریاچه، ١٥ هزار میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه هزینه شد، اما سرانجام در تابستان ١٤٠١ بخشی جنوبی دریاچه خشک شد و کارشناسان از احتمال از بین رفتن همیشگی آن صحبت کردند.

در حالی که قرار بود، سال ١٤٠٤ دریاچه به سطح تراز اکولوژیک برسد. پس از آن هیئت تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه در مجلس تصویب شد و به دنبال آن رئیس بازرسی کل کشور در بازدید از دریاچه ارومیه، بازرس‌کل آذربایجان غربی را مامور نظارت بر عملکرد دستگاه‌های متولی احیای دریاچه و وضعیت تخصیص اعتبارات کرد که گزارشی از جزییات آن منتشر نشده است.