بدون مکانیزاسیون هرگز!

اخبار سبز کشاورزی؛ گرچه این محصول‌های تولیدی، متقاضیانی در کشورهای همسایه دارند؛ اما به دلیل تحریم‌ها و نبود امکان جابه‌جایی پول و شرایط سخت دیگر، از 270 میلیارد دلار تجارت جهانی محروم هستیم.

حتی تراکتورهای تولید ایران(گرچه به‌روز نیست و تراکتور در سطح پراید تولید می‌کند) قابلیت صادرات دارد؛ ولی مشکلات تحریم بین‌المللی، خودتحریمی داخلی و سختگیری‌های مقامات و... باعث شده تا ترکیه، جای ایران را در تامین و صادرات تجهیزات و ادوات کشاورزی بگیرد.

صنعت کشاورزی جهان در حال توسعه است و کشورهای بسیاری برای افزایش بهره‌وری در تولید محصولات کشاورزی و کاهش ضایعات در این بخش از تکنولوژی‌های ‌روز و علم جدید بیشترین استفاده را می‌کنند.

به این ترتیب، ضمن استفاده از به‌روزترین تجهیزات و دانش در مزارع و باغات خو، سعی دارند با تعامل و ارتباط با دیگر کشورها از روش‌های نوآورانه‌ای که در دیگر مناطق نیز استفاده می‌شود و تحولاتی مثبت در این بخش را رقم می‌زند، بهره گیرند. در راستای تحقق این اهداف هم بودجه‌های قابل‌توجهی را اختصاص می‌دهند.

پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی ادوات و تجهیزات کشاورزی تا سال ۲۰۲۹ به بیش از 272/36 میلیارد دلار برسد که با توجه به بحران خشک‌سالی در جهان و نیاز به تامین امنیت غذایی جهانی، اهمیت وارد کردن جدیدترین تجهیزات و ماشین‌آلات به عرصه‌ کشاورزی بیش از گذشته نمایان شده است.

صنعت کشاورزی کشور به روز نیست

صنعت کشاورزی کشور در بحث ادوات و تجهیزات کشاورزی هنوز نتوانسته آن‌طور که شایسته و مبتنی‌بر نیاز است به‌روز شود. برخی از تجهیزات ساخته شده در کشور همچون ادوات کوچک کشاورزی، تولیدکنندگان کشور تا حدودی خوب پیش رفته‌اند و توانسته‌اند نیازهای بازار را تامین کنند.

بخشی از این تولیدهای داخلی نیز به کشورهای همسایه صادر گردید. اما با توجه به شرایط حاکم بر تصمیم‌گیری‌ها در کشور و تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، تولیدکنندگان این حوزه نیز مانند دیگر بخش‌ها با مشکلات و موانع بسیاری روبه‌رو هستند.

همچنین، متاسفانه با وجود تاکید بسیار کارشناسان و مجریان طرح‌های کلان اقتصادی به این واقعیت که کشاورزی باید محور توسعه باشد؛ این امر تاکنون در سطح گفتار باقی‌مانده و تحقق نیافتن پیش‌بینی افزایش ضرایب مکانیزاسیون، سبب بروز مشکلات جدی در این بخش شده است.

بدون مکانیزاسیون، کشاورزی هرگز!

در حال‌حاضر، دستیابی به خودکفایی در برخی از محصولات استراتژیک که با توجه به شرایط موجود در کشور و در منطقه ضروری است؛ رابطه مستقیمی با افزایش بهره‌وری تولیدات کشاورزی دارد. از طرفی بالا بردن سطح کمیت و کیفیت تولید، بدون مکانیزه شدن کشاورزی امکان ندارد. این در حالی است که بخش بسیاری از کشاورزی ایران همچنان مکانیزه نیست.

باید توجه داشت که توسعه مکانیزاسیون در مزرعه و باغ‌ به بهبود کمیت و کیفیت حوزه تولید، اثربخشی مناسب در حوزه آب و خاک همراه با کاهش هزینه‌های تولید منجر می‌شود.

اهدافی نظیر انجام به‌موقع عملیات کشاورزی، کاهش هزینه‌های تولید، کاهش سختی کار، مدیریت مصرف نهاده‌های کشاورزی، ایجاد جذابیت در فعالیت‌های کشاورزی، ارتقای کمیت و کیفیت تولید و درنهایت اقتصادی کردن تولید انبوه محصولات کشاورزی را فراهم می‌کند.

دلایل توسعه نیافتن مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

جامعه کشاورزی ایران شامل حدود 30 میلیون کشاورز روستایی و بیش از 4 میلیون بهره‌بردار است. اگر این افراد، شغل کشاورزی را رها کنند و با ورود به شهرهای بزرگ کشور(تهران، اصفهان، تبریز، شیراز و ...) حاشیه‌نشین می‌شوند. پس رسیدگی به مشکلات آنها ضروری و لازمه تامین امنیت غذایی کشور است.

مهم‌ترین مشکلات کشاورزان در حوزه مکانیزاسیون:

• نبود وثیقه بانکی برای خرید ماشین‌آلات؛

• انجام نشدن تحقیقات کاربردی برای دستیابی به الگوی مکانیزه محصولات مختلف در شرایط متفاوت

• کمبود قطعات یدکی؛

• مشکل صادر نشدن کارت سوخت مناسب این تجهیزات؛

• ساخته نشدن جایگاه سوخت ویژه این وسایل؛

• رفع نشدن مشکل بیمه شخص ثالث ماشین‌های کشاورزی؛

• کمبود تعمیرگاه‌های مجاز ماشین‌آلات کشاورزی یا ‌دسترسی نداشتن آسان به آنها در سرتاسر کشور؛

• ایجاد نشدن مراکز آموزش و تعلیم برای کشاورزان به‌منظور تبادل تجربیات و استفاده بهینه از ماشین‌ها و ادوات؛

• کمبود شرکت‌های خدماتی تعاونی ماشین‌های کشاورزی؛

 • انسجام نیافتن تعاونی‌ها در شرکت‌های موجود؛

• بی‌توجهی در سطح کلان به مکانیزاسیون که علاوه‌بر قرار ندادن منابع ملی و مردمی، کشاورزی را در رکود باقی خواهد گذاشت.

برای رسیدن به الگویی مناسب برای توسعه مکانیزاسیون در کشور باید توانایی‌ها، کمبودها، ریسک‌ها و تهدیدهای این بخش به‌طور کامل شناسایی شوند. کشاورزان، مالکان ماشین‌های کشاورزی، تعمیرکاران و مراکز خدمات پس از فروش همگی در بخش مکانیزاسیون کشاورزی فعالیت می‌کنند. باید به ساماندهی این بخش‌ها و شناسایی مشکلات هر کدام و برقراری ارتباط مؤثر بین آن‌ها توجه شود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۹۱-مهر ۱۴۰۳