دیدگاه دو کارشناس درباره معرفی «رضا صالحی‌امیری» برای وزارت میراث فرهنگی
چهره سیاسی یار کمکی گردشگری؟
انتخاب صالحی‌امیری به‌عنوان وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی مانند دیگر وزرای کابینه دولت چهاردهم، حرف و حدیث‌های زیادی را به‌همراه داشت
اخبار سبز کشاورزی؛ به اعتقاد فعالان و کارشناسان، با این انتخاب دوباره شاهد حضور چهره‌ای سیاسی در این منصب خواهیم بود که تجربه کار در ارکان وزارتخانه را ندارد و تازه باید با سازوکار و چالش‌ها و ضرورت‌های موجود آشنا شود و بر این اساس، احتمال ناکارآمدی او را در این سمت مطرح می‌کنند. اما این همه ماجرا نیست و برخی دیگر از این انتخاب دفاع می‌کنند.
انتخاب «سیدرضا صالحی‌امیری» به‌عنوان وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مانند دیگر وزرای کابینه دولت چهاردهم، حرف و حدیث‌های زیادی را به‌همراه داشته است. به اعتقاد فعالان و کارشناسان، با این انتخاب دوباره شاهد حضور چهره‌ای سیاسی در این منصب خواهیم بود که تجربه کار در ارکان وزارتخانه را ندارد و تازه باید با سازوکار و چالش‌ها و ضرورت‌های موجود آشنا شود و بر این اساس، احتمال ناکارآمدی او را در این سمت مطرح می‌کنند. اما این همه ماجرا نیست و برخی دیگر از این انتخاب دفاع می‌کنند.
تا پیش از سال ۹۲ و روی کار آمدن دولت روحانی، «صالحی‌امیری» به دلیل نوع مسئولیت‌هایش بیشتر به‌عنوان چهره‌ای امنیتی در سپهر سیاسی ایران شناخته می‌شد. در دوره خاتمی به دولت نزدیک و مشاور رئیس جمهور، معاون مرکز بررسی‌های استراتژیک و عضو شورای اطلاع رسانی دولت اصلاحات شد اما روحانی وظایف مهم‌تری را که بیشتر فرهنگی بودند به او محول کرد.
او در دولت هشت‌ساله روحانی هم سرپرستی وزارت ورزش را تجربه کرد، هم ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی را و هم در دوره‌ای وزیر ارشاد کشور شد. بعد هم برای مدتی در معاونت اجتماعی شهرداری تهران بود و سپس به کمیته ملی المپیک رفت و برای بیش از چهار سال رئیس این نهاد ورزشی مهم باقی ماند.
صالحی امیری از روزهای نخست تشکیل ستاد انتخاباتی پزشکیان، همراه رئیس جمهور بود و رقبای انتخاباتی پزشکیان اتفاقا به حضور او و دیگر چهره‌های سیاسی دولت روحانی در کنار پزشکیان مانند شریعتمداری و مسعود سلطانی‌فر که زمانی ریاست سازمان میراث فرهنگی را برعهده داشت و بعد به وزارت ورزش رفت، اعتراض کردند اما در نهایت هم نام پزشکیان از صندوق درآمد و هم نام صالحی‌امیری به در فهرست کابینه قرار گرفت. اما این نام چه نسبتی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دارد؟ آیا صالحی امیری چهره‌ای سیاسی است که نمی‌تواند پیچ و خم‌های کارشناسی سه معاونت وزارتخانه را رد کند؟ ماجرای استعفای او از کمیته و شورای راهبری چه بود؟ رای مجلس چیست؟
محسن «حاجی‌‌سعید»، رئیس جامعه انجمن‌های راهنمایان گردشگری و نماینده تشکل‌های گردشگری در کمیته انتخاب وزیر میراث فرهنگی دولت چهاردهم، ماجرای استعفای «صالحی‌امیری» از کاندیداتوری این وزارتخانه و از طرف دیگر انتخاب او به‌عنوان وزیر پیشنهادی را اینگونه روایت می‌کند: «آقای صالحی‌امیری به دلیل اینکه رئیس کارگروه فرهنگی و از طرفی نفر دوم فهرست ۱۵نفره افراد اعلامی کمیته به شورای راهبری بود و این باتوجه به آنچه آقای ظریف به‌عنوان رئیس شورای راهبری اعلام کرد تعارض قانونی داشت، نمی‌خواست اعتمادی را که آقای رئیس جمهور برای انتخاب ایشان به‌عنوان رئیس کارگروه فرهنگی کرده بود از بین ببرد و می‌خواست کمک‌حال رئیس جمهور باشد.»
سهند عقدایی، عضو هیئت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران نظر متفاوتی دارد: «ایشان برای اینکه وزیر شوند استعفا دادند. مناسبات کمیته‌ها این فضا را فراهم می‌کرد کسانی که قصدی برای یک پست یا سمت دارند بتوانند خودشان را مطرح کنند و لابی‌گری شروع شود. بعد از اینکه آن شرط گذاشته شد، ایشان بیرون آمدند تا نامزد خارج از کمیته باشند.»
صالحی امیری کارآمد خواهد بود؟
فارغ از اینکه «صالحی‌امیری» بر اساس چه شاخص‌هایی به سایر نامزدهای وزارت میراث ترجیح داده شده، پرسش اصلی این است که آیا او در صورت رای اعتماد از مجلس، وزیر کارآمد خواهد بود؟ عقدایی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «پیش از اینکه ببینیم وزیر گردشگری چه کسی باشد شاید لازم است ببینیم آیا کلان مسائل گردشگری با اختیارات وزیر گردشگری نسبتی دارند؟»
از نظر عضو هیئت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران، سیاست خارجی انزوایی ایران، تحریم‌های اقتصادی و مسئله نبود امید به آینده در میان نیروهای انسانی، سه مسئله مهم صنعت گردشگری است که حل آن‌ها از حوزه اختیارات وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و حتی وزارت امور خارجه فراتر است و به سیاست‌های حکمرانی برمی‌گردد.
این فعال گردشگری می‌گوید: «مسئله وزیر گردشگری در سطح سیاست‌گذاری است که در واقع یک زیرسیستم محسوب می‌شود و نگاهی که در سطح سیاست‌گذاری به وزارتخانه وجود دارد نگاهی فرهنگی است و نه اقتصادی. آقای صالحی‌امیری هم مانند آقای ضرغامی چهره‌ای فرهنگی است و ظاهرا می‌خواهد توقعات فرهنگی بخش حکمرانی را برآورده کند. احتمالا یک معاون گردشگری هم به‌عنوان بخش تخصصی می‌گذارند که آن بخش را پیش ببرد اما سیاست‌های کلان وزارتخانه همان نگاه فرهنگی خواهد بود.»
حاجی سعید: از زمانی که سازمان‌های مختلف ذیل وزارتخانه میراث فرهنگی قرار گرفتند جایگاه متولی وزارتخانه دیگر در حد رئیس سازمان نیست و شأن سیاسی پیدا کرده است
از سوی دیگر «رئیس جامعه انجمن‌های راهنمایان گردشگری»، صالحی‌امیری را با میراث فرهنگی مرتبط و با گردشگری و صنایع دستی آشنا می‌داند و می‌گوید: «استنباط جمعی افرادی که در کمیته بودند و به ایشان نزدیک بودند این بود که آقای صالحی‌امیری گزینه‌ای است که با توجه به پژوهش‌ها و کارهای علمی و سابقه وزارت ارشاد ناآشنا با حوزه وظیفه‌ای وزارتخانه نخواهد بود.»
«محسن حاجی سعید» همچنین به نظرات افرادی که با صالحی‌امیری کار کرده‌اند اشاره می‌کند که مهارت‌های حل بحران از سوی او را قابل قبول دانسته‌اند: «معمولا اتفاق‌های سیاسی و اجتماعی همواره به صنعت گردشگری آسیب می‌زند و به تعطیلی این بخش منجر می‌شوند از همین رو این بخش به مدیری نیاز دارد که قابلیت حل مسئله داشته باشد.»
سیاسی بودن صالحی‌امیری بحثی کهنه را میان اهالی میراث فرهنگی و گردشگری پیش می‌کشد که یک طرف آن کسانی هستند که موافق وزیری از بدنه وزارتخانه‌اند که تجربه کار تخصصی در معاونت‌ها را داشته باشد و یک طرف آن کسانی که بودن یک فرد سیاسی در مقام وزیر را از جنبه‌هایی برای وزارتخانه مطلوب می‌بینند.
حاجی سعید در این خصوص می‌گوید: «از زمانی که سازمان‌های مختلف ذیل وزارتخانه قرار گرفتند جایگاه متولی وزارتخانه دیگر در حد رئیس سازمان نیست و شأن سیاسی پیدا کرده است. وزن سیاسی بالای آقای صالحی‌امیری باتوجه به ارتباط نزدیکی با رئیس جمهور دارند و البته غیر از این وزن سیاسی خودشان که احتمالا توانایی تصویب برخی مصوبات را در هیأت دولت دارند می‌تواند به نفع وزارتخانه تمام شود.»
سهند عقدایی هم بر این نظر است که وزیر هم باید در حوزه داخلی و اداره کردن امور تحت اختیار توانمند باشد و هم باید بتواند در هیئت دولت منافع وزارتخانه خود را پیش ببرد و با مجلس و دستگاه‌های دیگر ارتباط مناسب برقرار کند.
عقدایی در ادامه بیان می‌کند که به دلیل حاکم نبودن ساختار بوروکراتیک سالم در ایران، شخصیت فردی وزیر باید بانفوذ باشد تا کمبود را جبران کند: «گاهی اوقات مسائل ممکن است سلسله مراتبی و در چارچوب قانون حل نشود و باید با ارتباطات شخصی مسئولان آن مسئله را پیش برد و از این نظر شخصیت آقای صالحی‌امیری می‌تواند تسهیل‌گر باشد.»
نظر مجلس چیست؟
نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی روز دوشنبه ۲۲ مرداد در گفت‌وگو با میزان خبر داد که بررسی صلاحیت نامزدهای سه وزارتخانه صمت، نیرو و میراث فرهنگی در این کمیسیون بررسی می‌شود و طبق جلسه‌ای که با حضور وزیر پیشنهادی برگزار شد، نظر اعضای این کمیسیون به برنامههای صالحی‌امیری درباره فعال‌سازی صنعت گردشگری و حمایت از فعالان صنایع دستی و استفاده از بازارهای جهانی، مثبت است.
این در حالی است که سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس اما دو روز بعد یعنی چهارشنبه ۲۴ مرداد اعلام کرد که صلاحیت وزیر پیشنهادی میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این کمیسیون بررسی شده است و سیدرضا صالحی‌امیری نتوانست نظر کمیسیون فرهنگی را جلب کند و اعضای کمیسیون او و برنامههای او برای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را تأیید نکردند.
با همه این اوصاف رای بهارستانی‌ها تکلیف صندلی ارگ آزادی را مشخص خواهد کرد که «صالحی امیری» بر آن تکیه می‌زند یا پایداری‌چی‌ها در مجلس خواب دیگری برای این وزارتخانه دیده‌‌اند.
