فرصتهای اقتصاد گردشگری حیاتوحش
معاون جدید رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، در اولین روز کاری خود بر اهمیت حفاظت از گونههای کمیاب و درمعرضخطر ایران تأکید کرد
اخبار سبز کشاورزی؛ معاون جدید رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، در اولین روز کاری خود با بازدید از پاسگاه محیطبانی حیات وحش گلندوئک در منطقه حفاظتشده ورجین، بر اهمیت حفاظت از گونههای کمیاب و درمعرضخطر ایران تأکید کرد. این بازدید میتواند نشاندهنده رویکرد تخصصی دولت چهاردهم در حمایت از تنوعزیستی و تأکید بر توسعه پایدار از طریق حفاظت و بهرهبرداری مسئولانه از محیطزیست طبیعی ایران باشد.
ایران با دارابودن گونههای کمیاب و زیستگاههای منحصربهفرد، پتانسیل بسیار زیادی برای توسعه گردشگری حیاتوحش دارد؛ این پتانسیل میتواند بهعنوان منبعی برای درآمدزایی، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار استفاده شود. تجربه موفق کشورهای دیگر، نشان میدهد که چگونه میتوان از این ثروت طبیعی بهرهبرداری کرد.
برای مثال، آفریقای جنوبی و تانزانیا، دو کشور پیشرو در صنعت گردشگری حیاتوحش هستند؛ درآمد گردشگری حیاتوحش در آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۹، حدود ۹ میلیارد دلار بود که بیش از سه درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل میداد. در تانزانیا، این رقم به 2.5 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ رسید که ۱۷ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را شامل میشد.
ایران بهعنوان یک کشور با تنوعزیستی بالا و زیستگاههای طبیعی کمنظیر، میتواند به یکی از مقاصد برتر گردشگری حیاتوحش در منطقه تبدیل شود. وجود گونههایی مانند یوزپلنگ آسیایی، میشمرغ، خرس قهوهای و پلنگ ایرانی، جذابیت ویژهای برای گردشگران بینالمللی دارد. مناطقی مانند پارک ملی گلستان، منطقه حفاظتشده توران و جزیره قشم با داشتن گونههای خاص و مناظر طبیعی بینظیر، آماده جذب گردشگران داخلی و خارجی هستند.
درحالحاضر بیش از ۷۴ گونه جانوری در ایران، در لیست قرمز اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند. برخی از این گونهها، مانند یوزپلنگ آسیایی و میشمرغ، در وضعیت بحرانی قرار دارند و تعداد آنها بهترتیب به حدود ۲۵ و ۱۹ فرد کاهش یافته است. برای نجات این گونهها، سازمان حفاظت محیطزیست ایران، برنامه عمل تدوین کرده است که شامل اقداماتی مانند حفاظت از زیستگاهها و تکثیر در شرایط کنترلشده است.
تنوعزیستی گیاهی ایران نیز با مشکلاتی مانند تغییر کاربری اراضی و خشکسالیهای متوالی مواجه است. ایران با داشتن تنوع اقلیمی از شمال تا جنوب، میزبان گونههای گیاهی منحصربهفردی است، اما بسیاری از این گونهها در معرض خطر قرار دارند. حدود ۲۸ درصد از گونههای گیاهی ارزیابیشده در جهان، در خطر انقراض هستند که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست.توسعه گردشگری حیاتوحش، نهتنها به درآمدزایی و ایجاد اشتغال کمک میکند، بلکه نقش مهمی در حفظ تنوعزیستی دارد.
با افزایش درآمد از گردشگری، انگیزههای اقتصادی برای حفاظت از گونههای درمعرضخطر و زیستگاههای طبیعی افزایش مییابد. این رویکرد میتواند فشارهای انسانی بر منابع طبیعی را کاهش داده و به توسعه پایدار در مناطق حفاظتشده کمک کند. این رویکرد اقتصادی سبز به محیطزیست، نهتنها بهعنوان راهکاری برای حفاظت از منابع طبیعی، بلکه بهعنوان محرکی برای رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال در مناطق محروم عمل کند.
ازاینرو بازدید ریاست سازمان حفاظت محیطزیست از منطقه حفاظتشده ورجین، آغازگر توجه جدیتری به این موضوع حیاتی بوده و میتواند نویدبخش آیندهای پایدارتر برای محیطزیست و اقتصاد کشور باشد.