کاخ کشاورز: از بلوار الیزابت تا ابهامات امروز!

۱۳ سال پیش، در بلوار الیزابت و بعدتر بلوار کشاورز، نهر آب روان، چند ساختمان چند طبقه مرتبط به کشاورزی و البته "برج و کاخ شیشه‌ای ۲۰ طبقه" نماد هویت و برند کشاورزی در قلب شهر و پایتخت بود.

اخبار سبز کشاورزی؛ این ساختمان، نه تنها یک بنا، که تبلور تاریخ و پیشینه کشاورزی ایران در دل پایتخت به حساب می‌آمد. اما سرنوشت این نماد، داستانی پر فراز و نشیب و پر از ابهام دارد که هنوز هم ادامه دارد.

واگذاری جنجالی کاخ کشاورز: آغاز یک اشتباه تاریخی؟

در سال ۱۳۹۱، صادق خلیلیان، وزیر وقت جهاد کشاورزی، در اقدامی که بسیاری آن را ناشی از ضعف در مقابل مدیران بالادستی دانستند، "کاخ کشاورز" را با ارزشی حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان به ثمن بخس به دادگستری واگذار کرد. این تصمیم، موجی از اعتراض و نقد را در رسانه‌ها به راه انداخت.

هزاران طومار منتشر شد و همگی خواهان بازپس‌گیری کاخ کشاورز شدند، اما ساختمان مرکزی رفت و وزیر وقت هرگز زیر بار انتقادها کمر راست نکرد. همین ضعف او موجی شد تا دیگر نتواند سمت ملی در اختیار بگیرد.

به عنوان نمونه‌ای از عمق این فاجعه، مجله "دام و کشت و صنعت" آن زمان گزارش تحلیلی با عنوان "وزارتخانه در کارتن" منتشر کرد.

چرا؟ زیرا اسناد وزارتخانه در کارتن‌های موزی و در ساختمان‌های متعدد در گوشه و کنار شهر پراکنده شده بود! این اتفاق، نه تنها ضربه‌ای به هویت کشاورزی بود، بلکه به دلیل پراکندگی اطلاعات و اسناد، مشکلات زیادی را برای این بخش حیاتی کشور به وجود آورد.

تلاش‌های ناکام برای بازپس‌گیری و رویای ساختمان‌های نوین

در دوران وزرای بعد از خلیلیان، مهندس محمود حجتی و نیکبخت، تلاش زیادی کردند تا به صورت منطقی کاخ شیشه‌ای را که در آن زمان نماد تاریخی بخش بود، پس بگیرند.

اما به مرور، بعد از نظرات کارشناسی فنی و با توجه به عمر نزدیک به ۵۰ ساله این ساختمان، کشاورزان آن را به فراموشی سپردند تا تنها خاطره‌ای باشد در ذهن پدران و فرزندان. آن‌ها به ساختمان‌های جدید روی آوردند؛ ساختمان‌های ۸ طبقه و ۱۶ طبقه که به همت مهندس محمود حجتی تکمیل و مورد استفاده قرار گرفتند.

حتی قرار شد پشت بام آن گلخانه‌ای مدرن برپا شود. زمین همجوار آن نیز مجوز ۱۱ طبقه را در صورت تکمیل می‌تواند به دست آورد تا همه واحدهای پراکنده کشاورزی در خیابان طالقانی، خیابان یوسف آباد، خیابان نواب و آزادی و... را یکجا مجتمع نماید و به عنوان سایت متمرکز وزارت جهاد کشاورزی مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

شائبه‌های جدید: آیا کاخ کشاورز دوباره به رانت آلوده می‌شود؟

اینک که کارشناسان، قیمت ساختمان‌های ۸ و ۱۶ طبقه (تقریباً جدیدالاحداث) و زمین دارای مجوز ساخت ۱۱ طبقه را حداقل دو برابر ساختمان فرتوت و مستهلک کاخ شیشه‌ای تخمین می‌زنند، دست‌هایی نامریی در صدد معامله‌ای دو سر زیان و خسارت مجدد به کشاورزی هستند!

هدف این است که به ظاهر و با زرورق تبلیغاتی و بروز احساسات هیجانی، مثلاً با بازگرداندن نماد تاریخی کشاورزی، صدها میلیارد تومان دیگر ضرر و زیان وارد نمایند.

با توجه به شیشه‌های بسته و پنجره‌های بسته ساختمان شیشه‌ای ۵۰ ساله، کافی است با قطع برق مستمر در نظر بگیریم کارمندان طی ۲ ساعت چه سرنوشتی پیدا می‌کنند. از طرفی، زمان قطع برق مسلماً ۸ آسانسور کاخ شیشه‌ای امکان کار کردن همزمان ندارد و ازدحام ورود و خروج از یک ساختمان مشکل‌ساز است.

آیا شائبه‌ها و ابهامات این نوع واگذاری می‌تواند طلایه‌دار رانت و امضاهای طلایی باشد که در لایه‌لای شعارهای زیبا نهفته است؟ این سوالی است که اکنون بیش از هر زمان دیگری ذهن‌ها را به خود مشغول کرده است.