تورم مهمان 50 ساله اقتصاد ایران
49 سال پیش قیمت برنج چقدر بود؟
بررسیهای تاریخی نشان میدهد که روند تورم در ایران به شکلی بوده که قیمتها حتی نسبت به یک دهه قبل برای مردم به رویایی دست نیافتنی شباهت دارد.
اخبار سبز کشاورزی؛ شاید برای بسیاری عجیب باشد وقتی بشنوند قیمت هر کیلو برنج در سال 1384، یعنی وقتی دولت نهم آغاز به کار کرد، 1200 تومان بود؛ این در حالی است که قیمت این محصول در سال 94 به 7413 تومان رسید.
مرور قیمتها
موضوع اما مقایسه قیمت در سال 1384 و پس از طوفان تورمی سال 1392 نیست؛ کمی به عقبتر برویم به سال 1353، درست 49 سال قبل، شاید برای خیلیها مرور قیمتها در این سال جذاب باشد.
قیمت برنج در آن زمان با پول خردهایی که این روزها دیگر در جیب کسی یافت نمیشود، قابل معاوضه بود و به عبارتی قیمت برنج در آن زمان 38 ریال بود.
مرکز تحقیقات برنج میزان تولید برنج در دهه ۵۰ را یک میلیون و ۴۰ هزار تن اعلام کرده و میزان واردات برنج در آن سالها حدود ۳۰۰هزار تن بوده است.
جمعیت کشور در آن سالها حدود ۳۳ میلیون نفر بوده و سرانه مصرف برنج در آن سالها حدود ۳۹.۵ کیلوگرم بوده است.
تداوم موج تورمی در اقتصاد ایران
هم اکنون تولید برنج حدود ۲.۲ میلیون تن و میزان واردات برنج حدود یک میلیون تن است. سرانه مصرف برنج برای هر نفر تقریبا به ۳۸.۵ تا ۳۹ کیلوگرم میرسد.
نکته اینجاست که قیمت کالاها هر چند در مقایسه با امروز بسیار اندک است، اما در مقایسه با قدرت خرید آن روز بالا تلقی میشود. فاصله دستمزد با نقطه رفاهی خانوار سالهاست گریبان اقتصاد ایران را گرفته است.
پایینترین نرخ تورم در ایران طی 50 سال گذشته مربوط به سال 1344 و معادل 0.3 درصد بوده است و پس از آن سال های 1345 و 1346 با نرخ تورم 0.8 درصد رتبه دوم پایین ترین میزان تورم را به خود اختصاص دادهاند.
بر این اساس، طی 50 سال گذشته سال 1374 با نرخ تورم 49.4 درصد بالاترین نرخ تورم را به خود اختصاص داده است.
پس از سال 73 با نرخ تورم 35.2 درصد، در سال های 92 با تورم 34.7 درصد و 91 با نرخ تورم 30.5 درصد شاهد بالاترین نرخ تورم بودهایم. در دهه 90 گسترش مداخلات دولتی و توزیع انواع رانتها مانند ارز4200 موجب آسیب جدی به تولید و اقتصاد کشور شد که کمتر مورد توجه قرار میگیرند. همه این اتفاقات باعث شد تا با در نظر گرفتن تورم 45 درصدی برای سال 99، رکورد جدیدی در تورم دههای ایران به ثبت برسد.
هرچند مقایسه این قیمتها با قیمتهای امروز، مقایسه درستی نیست؛ زیرا ارزانی این قیمتها در سال 1353 نشانهای از بالا بودن کیفیت زندگی نبوده، بلکه نشان دهنده موج تورمی است که در این 49 سال اقتصاد ایران را در نوردیده و هنوز از پس نیم قرن، مساله اصلی و ساختاری اقتصاد ایران تلقی میشود.
در عین حال که درآمدهای پایین آن روزها و فاصله دستمزد و سطح رفاه خانوارها حکایت از نرخ تورم توفنده دارد.