ایران و ترامپ؛ فرصتهایی که از دل تهدید حاصل میشود
پیروزی دونالد ترامپ حتی از آن چیزی که جمهوریخواهان و تحلیلگران نزدیک به این حزب پیشبینی میکردند، سریعتر اتفاق افتاد.
اخبار سبز کشاورزی؛ حالا همه رهبران جهان درباره آنچه که با وجود ترامپ، بر سیاستها و رفتارهای بینالمللی حاکم خواهد شد، صحبت میکنند و اگرچه بسیاری از رهبران کشورها به ترامپ و جمهوریخواهان ایالات متحده آمریکا بهخاطر این پیروزی و تصاحب همزمان کنگره و سنا تبریک میگویند، اما در همان حال بسیاری از همین تبریک گویندگان نمیتوانند نگرانی خود را از آنچه احتمالاً با سیاستها و رفتارهای ترامپ و اطرافیانش برای جهان رقم خواهد خورد پنهان سازند.
البته پیروزی ترامپ آن هم به این سرعت و با آرای عمومی و الکترال پرحجم که اختلاف فاحشی را بین او و رقیبش کامالا هریس پدید آورد، بسیاری از نظرسنجیهایی که پیش از این اظهار و اعلام شده بود را باطل کرد؛ اکنون مشخص شده که بسیاری از مسلمانان و اعراب آمریکایی که هریس برای پیروزی به کسب آرای ایشان دل بسته بود یا به ترامپ رای داده یا بهطور کلی از مشارکت در رایدهی پرهیز کرده و ترجیح دادهاند که رأیشان را نزد خودشان نگهدارند.
این رفتار دقیقاً در برخی از ایالات آمریکا که ایالات چرخشی نامیده میشود و رای شهروندان آن برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری راهبردی است رخ داده و از همین روست که پیروزی ترامپ در همان ساعات اولیه شمارش آراء قابل مشاهده بود و رقم خورد.
هر یک از کشورها درمورد رفتار ترامپ دلمشغولی مخصوص خود را دارد؛ مثلاً سوئد و فنلاند بهعنوان کشورهایی که به تازگی به پیمان ناتو پیوستند میخواهند بدانند که ایالات متحده که در این پیمان برادر بزرگ محسوب میشود، آیا قرار است تهدیدهای ترامپ را در زمان مبارزات انتخاباتیش را عملی کند؟
در آن زمان ترامپ تهدید کرده بود که چنانچه اعضای ناتو حق عضویت را پرداخت نکنند، آمریکا دست روسیه را برای حمله به این کشورها باز خواهد گذاشت.
اتفاقا کشورهای اروپایی پیامهای تبریک خود را به ترامپ، از محل نگرانی خویش آغاز کرده و درباره همکاریهای اقتصادی فیمابین ایالات متحده آمریکا و اروپا سخن گفتهاند.
کشورهای اروپایی تهدید وضع تعرفه تا ۲۰ درصد برای کالاهای صادراتی اروپا به آمریکا را که از سوی ترامپ بیان شد جدی تلقی کرده و از هم اکنون نه فقط برای عدم برقراری این تعرفه تلاش میکنند بلکه تمهیداتی نیز اندیشیدند که در صورت وضع چنین تعرفهای، با اتخاذ یک رفتار تلافیجویانه برخی کالاهای صادراتی مریکا به اروپا نیز مشمول چنین تعرفهای شود.
به این ترتیب گمان میرود روابط اقتصادی اروپا و ایالات متحده در زمان حکمرانی کاخ ترامپ در کاخ سفید دچار بحران و نوسان مشهود باشد.
اما نمیتوان انکار کرد که خوشحالترین رهبر جهان از پیروزی دونالد ترامپ، بنیامین نتانیاهوست؛ خوشحالی نخست وزیر اسرائیل از به قدرت رسیدن ترامپ در ایالات متحده را میتوان از پیشی گرفتنش در تبریک به رئیس جمهور جدید آمریکا فهمید.
نخست وزیر اسرائیل در هفتهها و ماههای گذشته همه ابتکارات و آتشبس را در سرزمینهای اشغالی و نیز در شمال اسرائیل و جنوب لبنان ناکام گذاشته و به این ترتیب دولت بایدن را به انفعال و سردرگمی دچار ساخته است.
البته اسرائیل توانسته اعتبار قدرت دمکراتها درباره حل مسائل خاورمیانه را به زیرسوال ببرد و به این ترتیب بایدن و هریس را نزد آمریکاییهای مسلمان و عرب تبار بیاعتبار کند، همین امر به پیروزی نامزد محبوب نتانیاهو کمک زیادی کرد.
نخست وزیر اسرائیل امیدوار است تا ترامپ وعده خود برای کمک به پیروزی قاطع و عاجل اسرائیل در جنگ غزه به اجرا درآورد و با برتری دادن به تلآویو دست دولت و ارتش اسرائیل را برای نابودسازی تمام دشمنان باز بگذارد.
از این بابت اکنون که ترامپ در انتخابات پیروز شده، نتانیاهو همچنان میتواند به جنگ ادامه دهد و ماشین کشتار را در خاورمیانه فعال نگهدارد.
ترامپ همچنین تهدید کرده که راه کسب درآمد ایران را مسدود میکند و به این ترتیب بخش اقتصادی گروههای مقاومت را نابود خواهد ساخت.
ایالات متحده و اسرائیل همچنین امیدوارند با این اهرم گروههای نیابتی ایران را در منطقه ضعیف و ناتوان کنند و امکان ادامه حیات ایشان را به مخاطره بیندازند.
دونالد ترامپ در پوشش مخالفت با سلاح هستهای و به بهانه های ساخت سلاحهای هستهای از جانب ایران میخواهد به شدیدترین وجه ممکن اقتصاد کشورمان را نابود کند و مقامات ایرانی را به زانو درآورد.
با این حال باید اذعان کرد که مهمترین دشمن ترامپ نه ایران که چین است و رئیس جمهور پیروز ایالات متحده تهدید به وضع تعرفه ۴۰ درصدی بر روی کالاهای چینی نموده است.
در این دوره ترامپ حتما تلاش خواهد کرد که بازار آمریکا را از اروپا و چین باز پس بگیرد، به همین دلیل سختگیریهای آشکاری علیه این دو قطب اقتصادی خواهد کرد.
همین سختگیریها از نگاهی دیگر میتواند برای ایران زمینه گسترش همکاریهای پنهان اقتصادی را فراهم آورد و از اهرم این قطبهای اقتصادی برای دور زدن تحریم ها استفاده کند.
تجربه خرید پنهانی گاز از روسیه از سوی کشورهایی نظیر آلمان و فرانسه نشان داد که اروپاییها حتی تحریمهایی که خود وضع کنند را هم چندان به رسمیت نمی شناسند.
از این باب آمدن مجدد ترامپ به کاخ سفید اگرچه ممکن است حاوی تهدیدهایی برای جمهوری اسلامی باشد، اما در همان حال فرصتهایی هم ایجاد خواهد کرد. فرصتهایی که میتواند از شدت سختی تهدیدها بکاهد.