ایران تنها کشوری است که اصرار دارد انتخابات آمریکا برایش اهمیتی ندارد
گفتن، اصرار کردن و قسم خوردن مقامات ایرانی
ایران در میان کشورهای جهان تنها کشوری است که مقامات آن اصرار دارند که انتخابات ایالات متحده آمریکا برایشان هیچ اهمیتی ندارد.
اخبار سبز کشاورزی؛ آنان بر روی کلمه هیچ تاکید و اصرار میکنند که این انتخابات دقیقا هیچ تاثیری بر روی راهبردها و منافع ایران نخواهد داشت.
اولین پرسشی که در این باره مطرح میشود، آن است که اگر این هیچ واقعی است، چرا بیان میشود. اصولا انسانها وقتی موضوعی برایشان اهمیتی ندارد یا اهمیتی بسیار ناچیز دارد، کمتر یا اصلا حرف نمیزنند؛ اما در ایران و درباره انتخابات آمریکا نه فقط این هیچ بیان میشود، بلکه با کمال تعجب بر آن اصرار هم ورزیده میشود.
اما لطیفهای ساده در میان ایرانیان وجود دارد که میگوید: "گفتی باور کردم، اصرار کردی تردید کردم، قسم خوردی، دروغگو پنداشتمت" نگارنده به یاد میآورد هنگام رقابتهای انتخاباتی آمریکا، همزمان با دولت محمود احمدینژاد، روزی منوچهر متکی در اظهارات غیررسمی در جمع خبرنگاران تاکید کرده بود که ما (دولت ایران) دلمان میخواهد ضعیفترین نامزد در آمریکا به کاخ سفید راه پیدا کند.
البته از آن زمان پیش از 10سال میگذرد و سازوکاری که در ادبیات برخی کارشناسان صداوسیمای ایران عجیب خوانده شده، تاکنون مانع از آن شده که نامزد ضعیف در آمریکا، رییسجمهور آن کشور شود.
البته جای شکر و خوشحالی دارد که در دولت کنونی، پزشکیان و همکارانش حتی در اظهارات و ابراز عقیدههای غیررسمی نیز نمیخواهند یا دست کم بر زبان نمیآورند که ضعیفترین نامزد در ایالاتمتحده رییسجمهور شود؛ اما تقریبا از هفتههای گذشته که موضوع رقابتهای انتخاباتی در آمریکا تقویت و تشدید شد تا امروز که رییسجمهور آن کشور انتخاب شده و تقریبا تا حدود 70روز دیگر قدرت را در کاخ سفید به دست میگیرد ایرانیان در پشت تریبونهای حکومتی و دولتی تصریح میکنند که تعیین رییسجمهور در آمریکا هیچ تاثیری بر منافع کشورمان ندارد.
جالب است که همین ایرانیان در محافل غیررسمی و به دور از میکروفنها و دوربینهای خبری از اینکه یکی از دشمنان جمهوری اسلامی ایران رییسجمهور قدرتمندترین کشور دنیا شده، ابراز تاسف و نگرانی کرده و چشمانداز دشواری را در برابر جمهوری اسلامی در ایران ترسیم میکنند.
هر چند که همین عده و نیز سایر شهروندان ایرانی در اینباره که آیا ترامپ و اطرافیانش خواهند توانست جمهوری اسلامی ایران را به زانو درآورند ابراز تردید میکنند و میگویند امیدواریهایی که مخالفان نظام ایران در خارج از کشور بیان و تصریح میکنند که ترامپ خواهد توانست نقشآفرینیها و فعالیتهای مقامات و حکومت ایران را بهطور کامل نابود سازد، چندان واقعبینانه نیست.
به همان اندازه که امید برخی خارجنشینان ایرانی به ترامپ و نتانیاهو غیرواقعبینانه و واهی است به همان اندازه هم بیتاثیر بودن پیروزی جمهوریخواهان و مخصوصا ترامپ بر منافع و راهبردهای ایران، نادرست و ادعایی غلط است.
هماکنون حتی مقامات طالبان نیز در مقابل به قدرت رسیدن ترامپ موضعگیری کردهاند. آنان این پیروزی را به ترامپ و جمهوریخواهان تبریک گفته و خواستار گسترش همکاریها و همراهیها میان افغانستان و آمریکا شدهاند.
حالا مقامات ایرانی درحالیکه میدانند به قدرت رسیدن ترامپ دستکم تغییراتی در مناسبات ایران و غرب پدید میآورد، فریاد میزنند که برایشان به قدرت رسیدن هریک از نامزدها در انتخابات آمریکا، بیاهمیت است.
بیاهمیت بودن لزوما به این معنی است که همین راهبردها، مسیرها و شیوههایی که اکنون جمهوری اسلامی ایران در مناسبات اقتصادی و دیپلماتیک بهکار میگیرد با به قدرت رسیدن یک نامزد در انتخابات آمریکا ادامه مییابد و تغییر نمیکند اما واقعا چنین است؟
جمهوری اسلامی ایران میتواند ادعا کند که هدف راهبردی و تغییرناپذیر خود را تامین منافع حاکمیت و ملت ایران قرار داده و همین هدف را در هر صورت پیگیری و دنبال خواهد کرد. از این منظر هدف راهبردی ایران، همان هدف راهبردی همه دولتها و کشورهاست و همه دولتها میخواهند حداکثر منافع را نصیب خود و شهروندان تحت حاکمیتشان کنند.
اما وقوع رویدادهایی در داخل یا خارج از یک کشور، میتواند مسیر، تکنیک و راهبرد رسیدن به این هدف را تغییر دهد، انجام مانورها و چانهزنیهایی را الزام و دست آخر چشمپوشیهایی برای رسیدن بخشی یا حداکثر منافع یک کشور را به حکمرانان تحمیل کند.
در این صورت اگر یک رویداد برای حکمرانان و راهبردهای ایشان اهمیتی نداشته باشد، همان مسیر پیش و فعلی را ادامه میدهند و تغییری در آن ایجاد نمیکنند.
مثلا اگر در کشورهای آفریقایی بنین، مالی یا آفریقای مرکزی انتخابات برگزار شود، چقدر برای منافع راهبردی ایران اهمیت دارد؟
گمان نمیرود که تغییرات سیاسی در اینگونه کشورها حتی به لحاظ اقتصادی، منافع ویژهای برای ایران داشته باشد یا منافع ویژه ایران را به مخاطره اندازد.
اگر درمورد این کشورها ادعا شود که نامزد پیروز در انتخابات این کشور برای ایران اهمیت زیادی ندارد، مبنای عقلی و عینی دارد، اما آیا انتخابات در ایالاتمتحده و بالاخص پیروزی دونالد ترامپ، برای ایران همانند انتخابات در کشورهای آفریقایی مذکور است؟
همین الان و حتی پیش از آنکه ترامپ قدرت را در ایالاتمتحده به دست بگیرد و طرحهای خود را به اجرا درآورد، رفتارهای مقامات اسرائیلی در قبال ایران جسورانهتر و ماجراجویانه شده و در اینباره برایان هوک که قرار است راهبری وزارت امور خارجه ایالاتمتحده را از دولت بایدن به دولت ترامپ منتقل کند، زبان به تهدید ایران گشوده و از وقوع سختگیریهای بیشتر علیه ایران برای مهار فعالیتها و متحدان کشورمان در منطقه خاورمیانه و علیه اسرائیل خبر داده است.
این به آن معنی است که نتانیاهو در هفتههای پیشرو و بالاخص پس از به قدرت رسیدن ترامپ برای انجام ماجراجویی در منطقه غرب آسیا دستبازتری خواهد داشت.
آیا این آزادی عمل صهیونیستها در قبال ایران و متحدان منطقهایاش، هیچ اهمیتی برای کشورمان ندارد و هیچ اقدامی از جانب رهبران تهران را الزام نمیکند؟
روشن است که مقامات جمهوری اسلامی در ایران حتی از روزهایی که هنوز انتخابات آمریکا وارد مراحل نهایی نشده بود هم برای پیروزی احتمالی ترامپ تدبیر میاندیشیدهاند.
مقامات ایران میدانستند و میدانند که آمدن ترامپ و اعمال سیاستهایی که او وعده داده است برخی منافع کشورمان را به مخاطره خواهند انداخت یا نابود خواهد کرد.
رهبران ایران علاوهبر این میدانند که در حال حاضر تقریبا تمامی کشورها میان ایستادن در جبهه ایران و همکاری با ایالاتمتحده، قرار گرفتن در جبهه ایران را انتخاب نمیکنند.
همین امر باعث میشود تا ملاحظاتی که ایران در قبال همکاری اقتصادی و سیاسی با کشورهای گوناگون اتخاذ خواهد کرد را متناسب با رفتارهای واشنگتن تنظیم کند.
عجله کردن و پیشی گرفتن رهبران کشورها برای گفتوگوی تلفنی با دونالد ترامپ نشان میدهد همان کشورهایی که ظاهرا در جبهه ضدآمریکایی قرار میگیرند مانند عراق و افغانستان، از راههای پنهانی میخواهند ارادت خود و دولتشان را به رهبران دولت آینده ایالاتمتحده ابلاغ و اعلام کنند.
همین امر مبین آن است که جمهوری اسلامی حتی برای همکاری با کشورهایی مانند عراق و افغانستان که مقصد برخی کالاهای صادراتی ایران است، در دوره حکمرانی ترامپ باید ملاحظات جدیدی را در نظر بگیرد.آشکار است که مقامات جمهوری اسلامی ایران که روزی تصور میکردند ترامپ و همکارانش برای همیشه به زبالهدان تاریخ رفته و برنخواهند گشت، اکنون با موقعیت دشوارتری نسبت به گذشته روبهرو هستند و اگر بر زبان نمیآوردند که انتخابات آمریکا و نامزد پیروز در آن برایشان مهم نیست، شاید برخی شهروندان ایرانی میپذیرفتند که این انتخابات واقعا مهم نیست و جمهوری اسلامی از کنار این انتخاب عبور کرده است.
اما وقتی مقامات ایرانی اصرار میکنند و از آن مهمتر برخی از ایشان متوسل به قسم خوردن میشوند، آن گاه رفتار ایرانیان با همان لطیفهای که در ابتدا گفته شد، تطبیق میکند.