تاثیر زنبورهای عسل بر سایر گرده‌افشان‌ها
شاید این نکته‌ای جالب باشد که با وجود میلیون‌ها کندوی عسل در آمریکا، اما این حشره، بومی آمریکا نیست و توسط مهاجران به آن قاره برده شده است.
اخبار سبز کشاورزی: حال پرسش آن است که قبل از حضور زنبورها، گرده‌افشانی گیاهان به چه شکلی انجام می‌گرفته است؟
گیاهانی مانند ذرت به‌طور کلی توسط باد گرده‌افشانی می‌شوند، اما سایر گیاهان به کمک زنبورهای محلی، مجموعه‌ای از حشرات گرده‌افشان، پرندگان و خفاش‌ها گرده‌افشانی می‌شوند.
زنبورهای عسل برای تولید عسل کارآمدتر از گرده‌افشانی هستند، چرا که به‌طور سیستماتیک بر انواع خاصی از گیاهان حرکت می‌کنند و بیشترین هدف آنها جمع‌آوری شهد و گرده است.
زنبورهای عسل علاقه دارند که نسبت به سایر گرده‌افشان‌ها یک جای کوچکی برای انجام رفتارهای روزانه خود داشته باشند که مشابه یک خانه باشد.
زنبورهای کرکدار(Bumblebees) هنگامی که به سمت یک گل انگشتانه برای برداشت شهد می‌روند، کار بیشتری نسبت به یک زنبورعسل انجام می‌دهند، چرا که کار آنها منحصرا انتقال گرده و نه جمع‌آوری آنها برای ساختن عسل است.
امروزه گونه‌ای از زنبورها(Solitary Bees) که بیش از 200 زیرگونه مختلف دارد؛ به دلیل آن که به صورت انفرادی زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض نابودی قرار دارند. یک زنبورعسل بودن شاید آنگونه که فکر می‌کنیم چندان تاثیرگذار نباشد، مگر آن که توجه ما به طرف محصولات تولید شده توسط آن معطوف گردد که در غیر این صورت فقط یکی از مجموعه تمام گرده‌افشان‌ها خواهد بود.
گسترش زنبورداری در روستاها در چند دهه گذشته این دوگانگی را کاملا آشکار می‌کند و معلوم گردیده که ناپایداری موجب بروز مشکلاتی در فضاهای سبز روستایی شده است.
در یک گزارش از زنبورداری روستایی در کشور سوئیس آمده است که این کار باید قانونمند و با مجوزهای لازم باشد، ضمن آن که ایجاد هرگونه فضای سبز باید براساس توسعه روستایی باشد، چرا که اکوسیستم محلی با افزودن کندوهای زنبورعسل جدید از تعادل خارج می‌شود.
با افزودن یک کندو به زنبورهای پیشین، هزاران زنبور گرسنه اضافه می‌شود و به‌طور اتوماتیک و در سکوت، زنبورهای گرده‌افشان محلی را تحت‌فشار قرار می‌دهد و در محل‌هایی که از قبل مشکل تامین غذا داشته است ازدیاد کندوها کار را بدتر می‌کند.
بنابراین، زنبورداران به‌جای تمرکز بر افزودن سکونت‌گاه‌های جدید برای زنبورها باید به فکر تولید منابع غذایی درازمدت باشند.
یکی از دیدگاه‌های حیاتی برای حفظ گرده‌افشان‌ها اجرای تنوع در کشت گیاهان است. ممکن است ما چندان به فکر گل‌های گیاه پاپیتال(نوعی پیچک) نباشیم، اما گرده‌افشان‌ها به آن فکر می‌کنند.
ما می‌توانیم یاد بگیریم که علف‌های هرز کنار مزارع، جاده‌ها و پارک برای زندگی گرده‌افشان‌ها چقدر اهمیت دارند و گل‌های قاصدک‌ها چگونه زنبورها را به خود جلب می‌کنند.
باغچه‌های خانگی می‌توانند سهم قابل توجهی در تامین نیاز زنبورهای گرده‌افشان داشته باشند، چرا که این گل می‌توانند در درجه حرارت‌های مختلف شهد لازم را تولید کنند.
محل سکونت بسیاری از گرده‌افشان‌ها در شکاف دیوارها و ساختمان‌ها است در حالی که کندوهای زنبورعسل برای همه قابل رویت هستند. برای کمک به این زنبورها می‌توان با مواد محلی مانند کاه، پوشال و گل‌رس برای آنها لانه‌هایی ساخت تا آزادانه به اطراف حرکت کنند.
در پایان باید توجه داشته باشیم که یک کلنی زنبورعسل برای تغذیه به هکتارها مساحت نیاز دارند، در صورتی که سایر زنبورها در شرایطی حداقلی می‌توانند برای گرده‌افشانی گل‌ها نقش مهمی داشته باشند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۶۳-اردیبهشت ۱۴۰۱
