خطر توسعه تولید گوشت گاو بر اکوسیستم زمین

اخبار سبز کشاورزی؛ جنگل‌هایی که به‌عنوان ریه‌های زمین به شمار می‌آیند و نقش مهمی در متعادل کردن گرمای زمین دارند، حال به علت تجاوزهای مکرر گله‌داران و به طور عمده گاوداران، رو به نابودی می‌روند.

در بخشی از منطقه Cerrado، دامداری‌های تازه تاسیس، تقریبا نیمی از درخت‌ها را قطع کرده‌ و تعداد دیگری از شرکت‌های مشابه در انتظار تصویب قوانین محلی برای شروع جنگل‌زدایی هستند.

اتحادیه اروپا در حال وضع قوانینی به‌منظور کاهش واردات از شرکت‌هایی است که اقدام به بریدن درخت‌ها برای ایجاد دامپروری کرده‌اند.

در سال گذشته روند جنگل‌زدایی در آمازون تا حدودی متوقف گردید، در حالی که به‌طور همزمان تراشیدن جنگل با هدف زراعت علوفه در 43درصد در منطقه Cerrado ادامه داشت. تجارت گوشت از برزیل(ایران نیز یکی از واردکنندگان آن است)، جنگل‌های آمازون را دچار بحران کرده است. نکته تاسف‌بار آن است که محیط‌زیست و اکوسیستم از این بابت خسارت‌های جبران‌ناپذیری تحمل می‌کند. متاسفانه برزیل برای جبران آن اقدام به بازسازی حداقل‌ها به اندازه جنگل‌زدایی‌ها نمی‌کند. مرغزارهای موجود در جنگل‌های برزیل در حدود یک‌پنجم از مساحت این سرزمین را می‌پوشاند و میزبان پنج‌درصد از گونه‌های گیاهی و جانوری جهان است که به‌عنوان مثال افزون‌بر شش هزار گونه درخت در آن وجود دارد.

این جنگل‌ها همچنین یک ذخیره‌گاه از کربن زمین هستند که تخمین زده می‌شود 13 میلیارد و هفتص هزار تن کربن در آن ذخیره شده است. چندین دهه است که برای ایجاد اراضی کشاورزی و معدن‌کاوی، جنگل‌ها بریده و یا سوزانده می‌شوند.

هفت دهه پیش جنگل‌های شمال کشور از استان گلستان تا مازندران و گیلان در کوه، دشت و دامنه‌ها و در اتصال به آذربایجان، ریه‌های کشور تلقی می‌شد و پوشیدگی و سرسبزی آن بی‌ اندازه بود که انسان به سختی از لابه‌لای درختان می‌گذشت، اما امروزه تراشیدن جنگل‌ها به دلایل گوناگون به رونق جنگل‌زدایی انجامیده است.

گزارش زیر نگاهی دارد به قلع و قمع یکی از بزرگ‌ترین جنگل‌های که در چنگال بی‌عدالتی و سودجویی سرنوشتی مشابه(اما بسیار سهمگین‌تر از جنگل‌های ایران) کشورمان یافته است. در بازرسی‌هایی که اخیراً در مناطق جنگلی برزیل به عمل آمده معلوم شد بخش عظیمی از این جنگل‌زدایی توسط دامداری‌ها و شرکت‌های تولیدکننده و فروشنده گوشت گاو اجرا شده است. اگرچه این جنگل‌ها در یازده استان برزیل گسترده هستند اما بیشترین جنگل‌زدایی‌ها در منطقه Mato Grosso انجام می‌شود.

سه شرکت تولید و صادرکننده گوشت گاو در سال 2022 بیش از 98 میلیارد دلار گوشت به سرتاسر جهان صادر کردند. از آن‌‎جایی که مشخص است که هر بسته گوشت صادر شده دارای چه مشخصاتی است و محل تولید گوشت با ماهواره معلوم می‌شود که آیا از مناطق جنگل‌زدایی شده بود یا نه. بنابر برآوردهای به‌عمل آمده، معلوم گردید که بین سال‌های 2008 تا 2019، درخت‌های به مساحت ایالت شیکاگو در آمریکا، جنگل‌زدایی و سه کارخانه تولید و بسته‌بندی گوشت در آن‌جا دایر شد.

جنگل‌زدایی براساس مجوزهای محلی انجام گردید؛ اما معلوم شد که آن مجوزها فقط به میزان یک درصد از این مقدار جنگل‌زدایی‌ها بوده و 99درصد دیگر غیرقانونی بود. کارشناسان اعتقاد دارند که رقم واقعی جنگل‌زدایی برای پرورش گاو از این مقادیر هم بیشتر است، چرا که در آمارگیری‌ها فقط اراضی با مساحت بالای 6 هکتار اندازه‌گیری شدند.

تداوم این جنگل‌زدایی‌ها علاوه‌بر رهاسازی هزاران تن کربن در فضا، سکونتگاه‌های حیوانات بومی را که قرن‌ها در آن‌جا زندگی می‌کنند؛ به خطر می‌اندازد.

در سال گذشته گزارشی از به خطر افتادن سکونتگاه گرگ یالدار(گونه‌ای در معرض خطر انقراض)، به‌علت جنگل‌زدایی و تجاوز دامداران به مرغزارها ارائه شد. در گودال حفر شده توسط دامداران، یک گرگ مادر و دو توله‌اش مشاهده شد که به شکل دردناکی مرده بودند.

براساس داده‌های اطلاعاتی تجاری دولت برزیل، کشورهای چین و انگلستان در سال 2019 دو مورد از بزرگ‌ترین واردکنندگان گوشت گاو از برزیل و به‌ویژه از دامپروری‌های مناطق جنگل‌زدایی شده بودند که در پایان آن سال، اتحادیه اروپا واردات محصولات کشاورزی از این مناطق را با ممانعت‌ها و محدودیت‌هایی مواجه کرد.

کمیسیون اتحادیه اروپا اعلام نموده که دستورالعمل‌های این اتحادیه همچنان پابرجا بوده و در بازنگری‌های قانونی همچنان مراقب خواهد بود که چه مناطق دیگری از آمازون و به ویژه حوزه Cerrado برای ایجاد دامپروری، جنگل‌زدایی شده‌اند؛ بر همین اساس اعضای اتحادیه توافق کرده‌اند که مانع از ورود محصولات مرتبط با جنگل‌زدایی به کشورهای عضو شوند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت -  شماره ۲۸۷- خرداد ۱۴۰۳