حال ناخوش صنعت زنبورداری

زنبوردار ایرانی در این سال‌ها حال خوشی ندارد

پرورش زنبورعسل و زنبورداری، حرفه‌ای دیرینه است که مردم استان اصفهان و به‌ویژه منطقه سمیرم از گذشته تا به امروز این حرفه را نسل به نسل زنده نگه‌داشته‌اند. تولیدات عسل این منطقه به‌سبب تنوع و کیفیت بالا می‌تواند نیاز اکثر بازارهای داخلی و حتی خارجی را فراهم آورد؛ اما زنبورداران این منطقه می‌گویند در سال‌های اخیر شرایط خوبی برای فعالان این حرفه فراهم نبوده و آنان با طیفی از مشکلات مواجه بوده‌اند.

اخبار سبز کشاورزی ، امیرهوشنگ عسگرسمنانی | در این رابطه احمد قربانی زنبورداری از منطقه سمیرم در استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: در دنیا موفقیت در زنبورداری بر سه پایه اصلی قرار دارد و نبود هر کدام از این سه اصل باعث به بیراهه رفتن این صنعت و ایجاد مشکلات عدیده می‌شود.

وی ادامه داد: این سه اصل عبارتند از: 1-مدیریت (در تمامی ابعاد مدیریت)، ۲-محیط، یعنی محیطی که تامین‌کننده شهد و گرده مورد نیاز زنبور است که زنبورداران به محیط صحرا می‌گویند و 3-ژنتیک زنبورعسل. پایبندی برنامه‌ریزان و زنبورداران به اصول و حصول این سه اصل می‌تواند توفیق در امر زنبورداری را محقق سازد.

این زنبوردار سمیرمی افزود: لازم است ابتدا به تعریف واژه عسل بپردازیم. در ساده‌ترین تعریف علمی از عسل آمده است که عسل فرایند ترکیب و عمل‌آوری شهد گل به‌علاوه آنزیمی است که از جان زنبور ترشح می‌شود. هر گونه دخالت و افزودن به این ترکیب، یعنی خطا و به تعبیری دیگر تقلب است.

بیشتر بخوانید: زنبوردار ایرانی تنها در مقابله با مشکلات

قربانی با اشاره به سخنان رئیس آپی موندیای جهانی زنبورعسل اظهار داشت: آقای جف پتیس، رئیس آپی موندیای جهانی زنبورعسل می‌گوید سه نوع عسل تقلبی وجود دارد؛ یکی عسلی که با تغذیه شکر در زمان وفور شهد طبیعی به کلنی داده شده باشد، دوم عسل نارس و سوم عسلی که بدون حضور زنبور ماده‌ای به ظاهر شکل عسل تولید می‌شود.

تحریف تعریف عسل

وی افزود: معتقدم تمامی معضلاتی که باعث شده زنبورداری ما به چنین وضعیت اسف‌باری دچار شود به عدم اجرای صحیح آن سه اصل یاد شده و تحریف تعریف عسل بازمی‌گردد. امروز زنبورداری موفق است که مدیریت بهداشتی و ابزاری زنبورداری را رعایت کند. مدیریت تغذیه در فصول چهارگانه را بداند، صحراشناس باشد، ملکه اصلاح شده و کارآمد داشته باشد، بیماری‌های زنبورعسل را بشناسد و با انگل واروآ مبارزه مستمر داشته باشد و در استفاده از داروی ارگانیک و در عدم استفاده از داروی شیمیایی سعی وافر داشته باشد.

بیشتر بخوانید: پای درد دل یک زنبوردار از تعاونی زنبورداران کرج

تولید عسل تغذیه‌ای در کشور

این زنبوردار عنوان کرد: سرزمین ما علی‌رغم تنوع گیاهی زیاد و شرایط مطلوب پرورش زنبورعسل، به لحاظ شهد طبیعی کشوری فقیر محسوب می‌شود و به‌همین دلیل در اقصی نقاط کشور زنبوردار مبادرت به تولید عسل تغذیه‌ای می‌کند، به‌گونه‌ای که مبتدیان زنبوردار تولید عسل بدون شکر را باور ندارند.

قربانی ادامه داد: این مطلب حتی در ذهن متولیان امر هم رسوخ کرده است، هر چند شاهدیم که در تهیه شکر مورد نیاز زنبورداران در زمان رشد و افزایش جمعیت اولویت لازمه را قائل نیستند و حتی در درون خود وزارت جهاد کشاورزی در تامین شکر مورد نیاز کلنی به اولویت برای خانوار و قناد فکر کنند و در کمال تاسف قانون‌گذار نیز در هنگام طرح قانون مالیات ارزش افزوده تولیدات دامی را معاف از مالیات بداند، اما زنبورعسل و تولیدات آن را در هاله‌ای از ابهام نادیده بگیرد.

شکر برای زنبوردار به‌مثابه نهاده‌ها برای مرغداری‌ها و گاوداری‌هاست

وی گفت: باید این آگاهی برای قانون‌گذار و حتی مدیران مربوطه در وزارت جهاد کشاورزی وجود داشته باشد که شکر برای زنبوردار به‌مثابه نهاده‌های همچون جو و ذرت برای مرغداری‌ها و گاوداری‌ها است. مهم‌تر اینکه قانون‌گذار و مدیر ما نه تنها در وزارت جهاد کشاورزی بلکه در وزارت اقتصاد و دارایی هم نمی‌داند که زنبورعسل در دنیا همچون یک نهاده و پشتوانه برای تولیدات کشاورزی همچون آب و آفتاب محسوب می‌‌شود.

لزوم باور مدیران ما به زنبورداری

این زنبوردار با اشاره به این که برای زنبوردار ایرانی زیر همه فشارهای طاقت فرسای این شغل و ایفای رسالت شغلی گرده‌افشانی مراتع، مزارع و باغات بودجه‌ای در قانون تعیین نشده، افزود: از سال‌ها پیش معتقد بودیم و هستیم اولین نیاز ما زنبورداران باور مدیران ما به زنبورداری است؛ اگر این باور در بودجه تحقیقاتی و اصلاح نژاد کشور به‌وجود آمده بود مسلما ما امروز به حد کافی اصل مهم ژنتیکی و افزایش محصول را در واحد کلنی داشتیم و تولیداتمان اینک بسیار سالم‌تر و زندگی زنبوردار در رفاه و آسایش بود.

اهمیت تشکیل صندوق بیمه زنبور عسل

قربانی با بیان اینکه متاسفانه باور مورد انتظار در ذهن مدیران بیمه کشاورزی در مورد زنبورعسل وجود ندارد، ادامه داد: سال‌هاست به مدیران بیمه کشاورزی پیشنهاد دادیم صندوقی در بیمه کشاورزی به نام صندوق بیمه زنبور عسل ایجاد شود تا کلیه محصولاتی که نیازمند گرده‌افشانی زنبورعسل است درصدی از حق بیمه و دریافتی خود را بابت حق گرده‌افشانی به صندوق گرده‌افشانی واریز کنند تا در جهت جبران خسارت به کلنی‌های زنبورعسل تحت پوشش بیمه داده شود .

بیمه زنبوردار حقی است بر گردن دولت و مجلس

وی گفت: افسوس از سال‌های اشتغال زنبوردار که نقد جوانی را در دل کوه و بیابان به پیری و سالخوردگی رسانید و باوری نبود در دولت که زنبوردار نیز همچون کارگر کارگاه شیرینی سازی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرد، چه بسیار زنبوردارانی که اینک رخ در نقاب تیره خاک کشیدند و آرزوی بیمه شدن را با خود به گور بردند و این آرزو همچنان برای زنبوردار باقی است. این توقع زیادی نیست، بلکه حقی است بر گردن دولت و مجلس.

این زنبوردار با اشاره به اینکه حضور و گرده‌افشانی زنبورعسل در باغات و مزارع و حتی بر روی آخرین گل‌های باقیمانده بعد از سرمازدگی می‌تواند باعث جبران خسارات باغ شود، گفت: این یعنی کمک زنبورعسل به صندوق بیمه کشاورزی، این مهم می‌تواند دلیل محکمی برای هیئت رئیسه بیمه کشاورزی باشد تا صندوق گرده‌افشانی زنبورعسل را ایجاد کنند.

صندوق زنبورداری نمی‌تواند نقش‌آفرینی موثری داشته باشد

قربانی گفت: یکی دیگر از اقداماتی که باعث امیدواری در توسعه صنعت زنبورداری شده بود ایجاد صندوق ملی حمایت از توسعه زنبورداری کشور بود، اما اینک با وضعیت تورمی و کم ارزش شدن پول ملی با سرمایه فعلی صندوق زنبورداری نمی‌تواند نقش‌آفرینی موثری برای توسعه داشته باشد، لذا نیازمند کمک دولت در بالا بردن سرمایه صندوق به میزان حداقل ۳۰۰ میلیارد تومان است .

وی ادامه داد: وجود ملکه عسل‌آور می‌تواند تراز منفی فعلی هزینه‌ها و درآمدها را در زنبورداری ما مثبت سازد؛ لذا نیازمند سازمانی زیر نظر دولت و اتحادیه زنبورداران در جهت تکثیر و توزیع ملکه‌های کارآمد هستیم.

این زنبوردار گفت: هم اکنون در زنبورستان‌های‌مان شاهد تفاوت بسیار معناداری در تولید هستیم و آن استفاده از ملکه‌های نژادهای اصلاح شده است که پس از یاس ناشی از انتظار ملکه اصلاح شده باعث شد زنبورداران به‌صورت خودجوش اقدام به واردات ملکه کنند و امروز شاهدیم در یک زنبورستان یک کلنی با وجود ملکه کارآمد بدون بچه‌دهی و البته عسل‌آوری مطلوب تا بیش از دو بدنه عسل‌آوری داشته باشد.