کنترل انگل‌ها در ماهیان+ اینفوگرافی
ماهیان به دلیل تماس با حجم عظیمی از آب‌های دارای انواع انگل، در معرض تماس با این موجودات هستند و احتمال دارد که ناقل انگل به مصرف‌کنندگان باشند.
اخبار سبز کشاورزی؛ ماهیان اعم‌از آزاد و یا پرورشی، به دلیل تماس با حجم عظیمی از آب‌های دارای انواع انگل، پیوسته در معرض تماس با این موجودات هستند و احتمال بسیار دارد که ناقل چنین انگل‌هایی به مصرف‌کنندگان باشند.
محققان در صدد یافتن روش‌هایی به‌منظور شناسایی و از بین‌بردن این انگل‌ها در ماهی‌ها هستند. بررسی به عمل آمده نشان می‌دهد که گونه‌های بسیاری از ماهیان پرورشی، فاقد انگل‌های مضر برای انسان هستند.
ماهیانی نظیر سالمون، قزل‌آلا، قزل‌آلای رنگین‌کمان، کپور، گربه‌ماهی و ... از مجموعه ماهیان فاقد انگل‌های مضر برای انسان هستند که معمولاً با روش پرورش تکثیر می‌شوند.
وضعیت ماهیان در اروپا
از سال 2010 تا 2022، یازده مورد شیوع آلودگی به انگل Anisakis گزارش گردید که مواردی از کشور اسپانیا گزارش شد. انگل مذکور معمولاً در آب‌های شور موجب ابتلای ماهیان دریایی و آزاد می‌شود.
این انگل نوعی نماتد است که می‌تواند باعث بیماری در انسان شود. علائم ابتلا به این انگل با شکم درد، استفراغ، اسهال و مدفوع خونی، تب و خونی شدن بزاق است و معالجه آن نیز امکان‌پذیر است.
از سال 2010 تا 2023، تعداد 550 گزارش از آلوده بودن ماهیان به این انگل در 21 کشور از اعضای اتحادیه اروپا گزارش شد که 274 مورد آن فقط از کشور ایتالیا بود. مبدا محصولات به‌دست آمده آلوده به این انگل بیشتر از کشورهای اسپانیا، مراکش و فرانسه بود.
کارشناسان اعتقاد دارند که ماهیان پرورش داده شده در سیستم‌های بسته و گردشی آب، به علت بازیافت و فیلتر کردن آب مصرفی و همچنین موادغذایی حرارت داده شده، معمولاً فاقد این انگل هستند. کارگاه‌های پرورش ماهی، مجاور سواحل که اخیراً در جهان به کار گرفته شده و در معرض مهاجرت، و جابه‌جایی آبزیان دریایی هستند می‌توانند به این انگل آلوده شوند. از آن‌جایی که پرورش آبزیان وابسته به ماهیان جوان است باید توجه داشت که از آلوده شدن این ماهیان به پارازیت‌های مذکور جلوگیری به عمل آید.
کمیسیون اروپا از اداره سلامت غذا(EFSA) درخواست نموده که برخی از دیدگاه‌های گذشته خود را در مورد وجود انگل‌ها در تولید آبزیان، بازنگری نماید، چرا که نیاز است تا در مورد انواع پارازیت‌ها، سیستم‌های پرورشی و عرصه‌های تولید در سرتاسر اروپا اطلاعات جدیدی تدوین شود.
در حال‌حاضر، رابطه بین بقای این کرم انگل پس از انجام معالجه و ظرفیت آلایندگی آن در انسان نامشخص است، اما آن‌گونه که به اظهارهای گذشته در این مورد برمی‌گردد، به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه باید تمام چنین انگل‌هایی در تولید به‌دست آمده از ماهیان، از بین برده شوند و حاشیه ایمنی بالایی ایجاد گردد.
شناسایی و مبارزه با انگل‌ها
از عوامل و محرک‌های محیطی آلوده شدن ماهیان به انگل می‌توان از درجه حرارت آب، میزان شوری آن و شرایط آب دریا نام برد و از جانب ماهیان نیز اندازه آنان و قسمتی از بدن که به این انگل آلوده می‌شود، اهمیت دارد. گرم شدن آب و هوای اقیانوس‌ها و دریاها می‌تواند یکی از عوامل شیوع آن باشد.
نکته مهم دیگر مصرف خام و یا نیم‌پخته ماهیان است که احتمال انتقال انگل را به انسان فراهم می‌کند.
انجماد و یا حرارت‌دادن درازمدت گوشت ماهیان (در صورت وجود انگل)، می‌تواند ماهی را پاک‌سازی کند. فرآوری تولید غذایی ماهیان در فشار بالا برای سلامت برخی از این محصولات مناسب است. انجماد در منهای 15 درجه(15-) سانتی‌گراد برای حداقل 96 ساعت(چهار شبانه‌روز)، منهای 20 درجه(20-) سانتی‌گراد به مدت حداقل 24 ساعت و یا منهای 35 درجه(35-) به مدت حداقل 15 ساعت، موجب از بین رفتن انگل‌ها می‌شود.
در صورت استفاده از حرارت می‌توان با حداقل 60 درجه سانتی‌گراد به مدت یک دقیقه، انگل را از بین برد. نمک سود کردن به روش‌های سنتی می‌تواند باعث غیرفعال شدن انگل شود.
تکنیک‌های فرآوری پیشرفته که با تکه‌تکه کردن و تخلیه شکم ماهیان همراه است تا میزان زیادی بر پاک‌سازی لاشه ماهیان از انگل موثر است.
آلودگی ماهیان آب‌های ایران به انگل
محققان می‌گویند که هنوز کارهای بیشتری برای غیرفعال کردن این انگل ضروری است. از آن‌جایی که استان‌های حاشیه خلیج‌فارس و دریای خزر از تامین‌کنندگان مهم انواع ماهیان مصرفی در کشور هستند، امکان آلوده شدن آبزیان این آب‌ها به انواع انگل بسیار زیاد است، بنابراین ارگان‌هایی نظیر دامپزشکی، شیلات و مسئولان تغذیه کشور باید در این زمینه هوشیاری و نظارت کافی داشته باشند.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۸۷- خرداد ۱۴۰۳
