پایتخت طبیعت ایران زیر آوارِ شن و ماسه

نفس پایتخت طبیعت ایران زیر آوارِ فعالیت مخرب واحدهای شن و ماسه گرفته؛ فعالان محیط‌زیست در زمینه استمرار این وضعیت هشدار می‌دهند اما مسئولان امور اراضی می‌گویند تخریب‌ها مجوز دارد.

اخبار سبز کشاورزی : کارخانه‌های شن و ماسه از واحدهایی هستند که در ابعاد مختلف می‌توانند آلودگی‌های زیست محیطی و تخریب طبیعت و بستر رودخانه‌ها را به همراه داشته باشند.

برداشت بی رویه شن و ماسه در «سیلاخور»

فعالیت غیراصولی این واحدهای صنعتی از یک سو موجب خسارات جدی به بستر رودخانه‌ها شده و از سوی دیگر آلودگی هوا، آب و خاک از دیگر پیامدهای فعالیت این واحدهای آلاینده است.

افزایش ذرات معلق در هوا تا مسافت زیادی از محل فعالیت این واحدها موضوعی است که گاه موجب ابراز نارضایتی و انتقاد افراد ساکن در محدوده کارخانه‌های شن و ماسه شده است.

از سوی دیگر رهاسازی پساب و فاضلاب ناشی از فعالیت این واحدهای آلاینده موضوع دیگری بوده که تبعاتی چون آلودگی خاک محدوده فعالیت و حتی در برخی موارد آلودگی آب رودخانه‌ها را نیز به دنبال داشته است.

در این میان وضعیت فعالیت کارخانه‌های شن و ماسه در برخی شهرستان‌های استان بارها موجب انتقادات فعالان حوزه محیط زیست شده است و حالا آخرین خبرها از برداشت‌های غیر مجاز و بی رویه در دشت و بخش «سیلاخور» به گوش می‌رسد، برداشت‌هایی که به گفته فعالان محیط زیست و مسئولان عمق آنها به ۲۰ تا ۴۰ متر هم رسیده است.

ایجاد گودال‌هایی به عمق ۲۰ تا ۴۰ متر!

ایرج یاراحمدی معاون فرماندار دورود در این رابطه با اشاره به برداشت شن و ماسه در بخش «سیلاخور» این شهرستان اظهار داشت: فعالیت در این رابطه غیر قانونی است و محیط زیست باید جلوی این قضیه را بگیرد.

وی با بیان اینکه نباید میزان برداشت‌ها در این حد باشد عنوان کرد: خیلی‌ها در این منطقه برداشت‌های غیرمجاز و غیر قانونی دارند.

معاون فرماندار دورود با تاکید بر اینکه من خودم در این رابطه ورود جدی داشته‌ام و می‌خواهم این موضوع را از طریق دادستانی پیگیری کنم افزود: در حال حاضر شاهد برداشت‌های بی رویه شن و ماسه در مسیر رودخانه و بخش «سیلاخور» هستیم.

یاراحمدی با اشاره به اینکه این برداشت‌های غیر قانونی به قدری است که شاهد ایجاد گودال‌هایی به عمق ۲۰ متر تا ۴۰ متر هستیم ادامه داد: این امر موجب فرونشست زمین و دشت «سیلاخور» می‌شود.

جان مردم در خطر است

وی در ادامه سخنان خود با تاکید بر اینکه همچنین این امر در زمان بارندگی‌ها خطراتی برای مردم، کشاورزان، دام‌ها و… دارد تصریح کرد: باید از این برداشت‌های غیر مجاز و بی رویه جلوگیری به عمل آید.

معاون فرماندار دورود با بیان اینکه باید از ماسه کوهی استفاده شود نه از ماسه در زمین‌های کشاورزی عنوان کرد: اگر برداشتی هم صورت می‌گیرد باید این گودال‌ها را با خاک پر کنند اما این این امر هیچ وقت صورت نگرفته است.

یاراحمدی بیان داشت: این برداشت‌های غیر مجاز و قانونی از ۲۰ سال گذشته تا کنون ادامه دارد و همچنان هم ادامه دارد، خاک این منطقه برای کشاورزی عالی است منتها خاک را برداشت می‌کنند و در کناری می‌گذارند، از شن و ماسه زیر آن برداشت می‌کنند.

وی با بیان اینکه این امر در حالی است که هیچ گونه مالیاتی هم در این رابطه پرداخت نمی‌کنند ادامه داد: اتفاقاً برخی از این افراد شن دو ماسه را در منطقه فرآوری نمی‌کنند بلکه آن را به شهرستان‌های دیگر مانند بروجرد می‌برند و فرآوری می‌کنند، در واقع بازدهی این امر هم برای بروجرد است.

هشدار فرونشست زمین در «سیلاخور»

معاون فرماندار دورود با اشاره به اینکه از سال ۹۴ به بعد بر اساس قانون، برداشت شن و ماسه رودخانه‌ای ممنوع اعلام شده است ادامه داد: باید از ماسه معادن کوهی استفاده شود، با وجود این ممنوعیت قانونی، دوباره شاهد این برداشت‌های غیر قانونی و بی رویه در منطقه هستیم.

یاراحمدی با بیان اینکه پیگیری این موضوع را از طریق دادستانی و شورای تأمین شهر در دستور کار قرار داده‌ایم افزود: کسانی که در این رابطه قصور کرده‌اند باید پاسخگو باشند.

وی با تاکید بر اینکه رعایت مباحث زیست محیطی خط قرمز ما است ادامه داد: اگر این برداشت‌های بی رویه ادامه پیدا کند در دشت «سیلاخور» شاهد فرونشست زمین خواهیم بود، برداشت بی رویه شن و ماسه رودخانه را که کلاً نابود کرده است.

معاون فرماندار دورود با اشاره به بازدید از این منطقه بیان داشت: وضعیت منطقه را که دیدیم اصلاً وحشت کردیم، کسی نمی‌داند کجاست، اینها عده‌ای هستند که زیر زمین کار می‌کنند و هیچ کسی هم اطلاع ندارد که اینها چه کاری انجام می‌دهند.

یاراحمدی با تاکید بر اینکه کارفرمایی این کارخانه‌های شن ماسه مربوط به شهرستان‌هایی مانند بروجرد و الیگودرز است و اصلاً در شهرستان دورود مستقر نیستند گفت: کار در این منطقه غیر مجاز است، گودال‌هایی در این بخش ایجاد شده که باید آنها را به صورت هوایی دید.

پیگیری موضوع از طریق دستگاه قضائی

علی سالاروند سرپرست اداره کل حفاظت از محیط زیست لرستان نیز در این رابطه با اشاره به تغییر کاربری اراضی در این منطقه اظهار داشت: موارد لازم در این رابطه را برای دادستان ارسال کرده‌ام و مقرر شده که در جلسه‌ای با حضور مسئولان جهاد کشاورزی، امور اراضی، منابع طبیعی این موضوع را بررسی کنیم.

وی با تاکید بر اینکه در این رابطه دو بحث وجود دارد، یکی بحث تغییر کاربری است و بحث دیگر این است که خود کشاورز زمین را چندین متر حفر می‌کند افزود: ما با این موضوع موافق نیستیم، یا شن و ماسه باید کوهی باشد و یا رودخانه‌ای بر اساس «آورد» باشد، من خودم به عنوان فردی که در این حوزه مسئولیت دارم به هیچ وجه با این موضوع موافق نیستم و نمی‌گذارم هیچ گونه مجوزی که در رابطه صادر شود.

سرپرست اداره کل حفاظت از محیط زیست لرستان با اشاره به اینکه این امر در اراضی کشاورزی دیم رخ داده، البته به هیچ وجه من موافق با این موضوع نیستم و نیاز است که کارگروهی با محوریت امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی، شرکت آب منطقه‌ای و استانداری تشکیل شود، من با دادستان این موضوع را در میان گذاشته‌ام، قرار شده که بازدیدی در این رابطه داشته باشیم، منتها چون سفر رفتند، دوباره این موضوع را پیگیری خواهم کرد.

با این تغییر کاربری اراضی مخالف هستم

سالاروند با تاکید بر اینکه اولویت و تاکید ما استفاده از ماسه کوهی است ادامه داد: اعتقاد محیط زیست و شرکت آب منطقه‌ای بر این است که اگر رودخانه «آورد» داشت، می‌توانند از شن و ماسه رودخانه استفاده کنند در غیر این صورت باید از شن و ماسه کوهی، آن هم در صورت عدم ایجاد آلودگی می‌توانند استفاده کنند.

وی با اشاره به اینکه من خودم با این تغییر کاربری اراضی مخالف هستم گفت: امور اراضی، صنعت و معدن، آب منطقه‌ای و… باید در این رابطه پاسخگو باشند که چه کاری انجام داده‌اند، از محیط زیست که هیچ گونه مجوزی اخذ نشده است، کشاورز خودش زمین را به کارخانه‌های شن و ماسه واگذار کرده است، اما در این رابطه ورود جدی همه دستگاه‌ها نیاز است و متولی اصلی هم امور اراضی است.

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان با تاکید بر اینکه این برداشت‌های غیر مجاز و بی رویه مدت طولانی است که رخ داده است و به صورت غیر رسمی و بدون اینکه مجوزی اخذ کنند، آنجا برداشت کرده‌اند، حالا هم عمق این برداشت‌ها زیاد شده و مردم حساس شده‌اند گفت: در این راستا دستگاه‌های متولی با محوریت امور اراضی همه باید پای کار بیایند و جلوی این قضیه را بگیرند.

امور اراضی: بعید می‌دانم کسی بدون مجوز بتواند برداشت کند!

بهرام میردریکوند مسئول امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز در این رابطه با تاکید بر اینکه باید این موضوع را اختصاصاً پیگیری کنم اظهار داشت: اما عموماً به این گونه نیست که هر کسی بخواهد آنجا شن و ماسه برداشت کند.

وی با بیان اینکه قطعاً یگان حفاظت در منطقه حضور دارند و هرگز اجازه برداشت شن و ماسه بدون سیر مراحل قانونی داده نمی‌شود گفت: ممکن است مورد خاصی مدنظر شما باشد که قطعاً مجوز دارند، به خصوص شن و ماسه و تغییر کاربری اراضی، چون ماندگار است این موضوع لو می‌رود و اشخاص نمی‌توانند سرخود شن و ماسه برداشت کنند و دور از چشم قانون بماند.

مسئول امور اراضی لرستان ادامه داد: پس یقیناً مجوز دارند چرا که بدون مجوز نمی‌شود و اصلاً نمی‌توانند که برداشت کنند، اگر مورد خاصی هست آن را اعلام کنید تا از طریق یگان حفاظت شهرستان استعلام بگیریم تا روند قانونی در این رابطه طی شود.

میردریکوند گفت: بعید می دانم کسی بدون مجوز بتواند برداشت کند.

تغییر کاربری باید با مجوز کمیسیون باشد

وی با بیان اینکه مجوز برداشت شن و ماسه با جهاد کشاورزی نیست، اما اگر تغییر کاربری زراعی صورت گرفته باشد، از سوی کمیسیون تبصره ماده یک، آزمایش خاک گرفته می‌شود، اگر کلاس خاک ضعیف باشد، تمام استعلامات تأیید شود، مجوز صادر می‌شود، اگر این برداشت در عرصه‌های ملی باشد از سوی منابع طبیعی پیگیری می‌شود.

مسئول امور اراضی لرستان گفت: معدنی که یک سال کار کند یقیناً مجوز دارد، بعید می دانم معدنی یک سال کار کند و دستگاه‌های متولی با آن برخورد نکنند.

میر دریکوند با تاکید بر اینکه اگر این تغییر کاربری در اراضی کشاورزی صورت گرفته لزوماً باید در اراضی کشاورزی با کیفیت پایین صورت گیرد تا کمیسیون موافقت کند، چه این اراضی آبی چه دیم باشند و کیفیت خاک بالا باشد، مطلقاً موافقت نخواهد شد گفت: اراضی دیم زار با کیفیت پایین و با استعلامات مثبت و کلاس خاک چهار یا پنج از سوی کمیسیون مورد موافقت قرار می‌گیرد.

وی تاکید کرد: کمیسیون با تغییر کاربری عرصه موافقت یا مخالفت می‌کند، مجوز برداشت شن و ماسه بر عهده سازمان صنعت، معدن و تجارت است.

مسئول امور اراضی لرستان در پاسخ به این سوال که ممکن است کشاورز سرخود این تغییر کاربری را انجام دهد؟ گفت: در این صورت کار غیر قانونی می‌شود و یگان حفاظت در منطقه حضور دارند و امکان ندارد که با این برداشت‌ها برخورد نکنند.

میر دریکوند با تاکید بر اینکه شاید شخصی به صورت موردی و کم اقدام به برداشت شن و ماسه کند اما اینکه این برداشت‌ها طولانی مدت باشد را بعید می دانم تصریح کرد: شماره سامانه ۱۳۱ یگان حفاظت برای گزارش موارد تخلف در اراضی کشاورزی پیش بینی شده و انتظار این است که مردم در هر نقطه از استان آنها را به این سامانه گزارش دهند./مهر