19 میلیون متر مکعب؛ تمام داشته افغانستان از آب

اخبار سبز کشاورزی؛ از جهات گوناگونی، آن طور که مقامات کشاورزی افغانستانی هم می‌گویند، این کشور شرایط آب و هوایی و منابع آبی مناطق نیمه خشک شبیه ایران را دارد.

از بین تمامی مناطق دارای قابلیت کشت، به‌دلیل مشکل «کمبود آب»، تنها حدود نیمی از اراضی ذکر شده تحت کشت و فعالیت‌های زراعی قرار می‌گیرند.

البته برخی کارشناسان افغانستانی می‌گویند که کشورشان دارای 75 میلیون مترمکعب آب است که از این میزان فقط حدود 25 میلیون مترمکعب آب قابل برداشت و استحصال است.

با آن‌که افغانستان از جمله کشورهایی به شمار می‌رود که منابع کافی آبی دارد، اما در جریان چند سال گذشته، عدم‌استفاده از منابع آبی‌ و خشک‌سالی‌های پی‌در‌پی موجب سرازیر شدن بیش از ۷۵ درصد آب‌های این کشور به کشورهای ایران، پاکستان و ترکمنستان شده است.

 سالانه حدود ۷۵میلیارد مترمکعب آب در افغانستان تولید می‌شود

آمارهای رسمی وزارت انرژی و آب نشان می‌دهد که سالانه حدود ۷۵میلیارد مترمکعب آب در افغانستان تولید می‌شود، اما مردم تنها می‌توانند از ۲۵ درصد آن استفاده کنند.

گفته می‌شود تلاش‌هایی که برای بالابردن این حدود 19 میلیون مترمکعب انجام شده تاکنون چندان موثر نبوده و نتوانسته از آن 56 میلیون مترمکعب آبی که راهی ایران، ترکمنستان و پاکستان می‌شود سهم تازه‌ای را نصیب افغانستان کند.

البته در مواردی مانند آنچه در مورد حق‌آبه ایران از هیرمند مشاهده شد، برخی افغانستانی حاضرند آب را روانه شوره‌زار کنند، ولی آن را به ایران یا دیگر کشورهای همسایه ندهند.

شبکه آبیاری در افغانستان سنتی است 

با این همه گمان ناظران مسائل آب در اقلیم افغانستان آن است که آبیاری قطره‌ای، راهکاری برای حفظ آب زراعی کشاورزی افغانستان خواهد بود؛ کشورافغانستان با آن‌که منابع آبی زیر‌زمینی قابل‌توجهی دارد، اما در عدم‌مدیریت صحیح آبی و سیاست‌های نادرست این منابع که ذخایر حیاتی برای ساکنان کشور به‌شمار می‌روند، موفق نبوده است.

در ادامه بهره‌برداری از این منابع ضعیف آبی نیز به‌علاوه استفاده از آن‌ها در بخش کشاورزی، حفر چاه‌های عمیق در شهرهای بزرگ این کشور از قبیل کابل، موجب تخریب لایه‌ها و سفره‌های آبی زیرزمینی می‌شود. شبکه آبیاری در افغانستان سنتی است و ضایعات آب در این سیستم بسیار زیاد است، لذا یکی از راهکارهای مهم و البته کارآمد برای مقابله با چالش کم‌آبی، ایجاد شبکه‌های آبیاری قطره‌ای و مدرن، برای به‌حداقل رساندن ضایعات‌آبی صورت می‌گیرد.

نمی‌توان انکار کرد که بخش بزرگی از آن 75 میلیون مترمکعب آب تولید و استحصال شده در افغانستان راهی منابع زیر زمینی می‌شود که به طور سنتی و با پمپ‌ها و حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق از دل زمین بیرون می‌آید و روانه مزارع می‌شود.

روشن است که حفظ این آب و بالا بردن بهره‌وری در استفاده از آن امری است که اهمیت حیاتی دارد. در این نقطه است که کارشناسان و تولیدکنندگان تجهیزات آبیاری تحت فشار و قطره‌ای می‌توانند به کمک کشاورزان و مدیران کشاورزی افغانستان بیایند و آنان را در بهره‌وری هرچه بیشتر از آب یاری دهند.

در آخرین مذاکراتی که در این باره میان مقامات وزارت زراعت و مالداری افغانستان با طرف‌های ایرانی انجام گرفت، طرف افغانستانی آمادگی و علاقه خود را برای بهره‌گیری از دانش فنی و توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران در زمینه استفاده بهینه از آب اعلام و از کارشناسان و تولیدکنندگان ایرانی درخواست کرد که برای بهبود شرایط نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بهره‌وری در آب به این کشور کمک کنند.