گردشگری عضو جدایی ناپذیر از اقتصاد گیلان

به گزارش اخبار سبز کشاورزی، طبیعت بکر گیلان باعث می‌شود سالانه میلیون‌ها گردشگر به این استان رو آورند؛ اما با وجود پتانسیل‌های غنی گیلان، باید گفت هنوز هم این میزان پیشرفت در خور شأن چنین استانی نیست و جاذبه‌های گردشگری این دیار زیبا هنوز هم ناشناخته مانده است.

ارتقای صنعت گردشگری در گیلان و دست‌یابی به نقش آن در توسعه پایدار استان نیازمند عبور از روزگذرانی‌ها و دست‌یابی به ساختاری هدفمند، تمهیداتی هوشمندانه و اقداماتی مؤثر است.

گیلان بهشت‌ گون سال‌های بسیار است که گردشگران را از دور و نزدیک به تماشا و سفر فرامی‌خواند. آواز امواج دریا، سبزناکی جنگل‌های هیرکانی، همهمه رودها و آبشارها، تالاب‌های دیدنی، دشت‌های پرگل، بلندی‌ها و مراتع مه‌آلود، ردپای تاریخ و آثار برجای مانده از سالیان دور در این سرزمین سرشار از آداب و رسوم و خرده فرهنگ‌های متعدد، ظرفیتی کم‌نظیر است که بارها و بارها بر اهمیت آن تاکید شده.

پیوند گردشگری با اقتصاد گیلان

بی‌تردید پیوند گردشگری با اقتصاد گیلان و معیشت ساکنانش از سالیان دور، امری واضح و آشکار بوده؛ اما واقعیت این است که صنعت گردشگری تاکنون نتوانسته به نقش و تأثیری که می‌تواند در توسعه و اقتصاد گیلان داشته باشد، نزدیک شود.

در این میان بارها و بارها بر اهمیت جایگاه این صنعت از سوی ساکنان، گردشگران، کارشناسان و حتی متولیان امر تاکید شده، اما متأسفانه جای خالی برنامه ریزی مناسب و اقدامات اساسی برای ارتقا گردشگری در این استان همچنان به قوت خود باقی است.

شاید در نگاهی گذرا این گونه به نظر برسد که همین هجوم گردشگران در تعطیلات، ترافیک سنگین مسیرها، افزایش پسماندها، چادرهای برپاشده و افزایش مسافران هتل‌ها و مسافرخانه‌ها از رونق گردشگری نشان دارد؛ اما با کمی تأمل درمی‌یابیم که این مهم تنها با حضور مسافران در این خطه محقق نمی‌شود و زیرساخت‌های لازم و مناسب مادی و معنوی برای این حضور و دقت در ابعاد مختلف گردشگری و ملاحظات آن با توجه به استعدادهای گوناگون تاریخی، ورزشی، هنری، طبیعی و همچنین حساسیت‌های زیست محیطی این استان، پشت غبار بی‌توجهی پنهان مانده است.

مسئولیت متولیان و مسئولان امر

اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ازجمله ادارات کل مهم در استانی چون گیلان محسوب می‌شود؛ چراکه مدیریت، برنامه‌ریزی و پیگیری‌های لازم از سوی متولیان گردشگری می‌تواند در اقتصاد، توسعه و آینده این استان نقش بی‌بدیلی داشته باشد.

این تمهیدات و اقدامات در روزگاری که ضربات هولناک همه‌گیری ویروس کرونا بر پیکر گردشگری گیلان وارد آمده و از سوی دیگر گرانی‌ها و بیکاری بیش از هر زمان دیگری به گوش می‌رسد، از اهمیتی ویژه برخوردار است.

نیمه اردیبهشت امسال رضا حسن‌پور، سرپرست معاونت گردشگری اداره کل میراث فرهنگی گیلان اعلام کرد: در تعطیلات عید سعید فطر، استان گیلان میزبان بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مسافر بود و ۹ درصد از ظرفیت اقامتگاه‌های ثابت و سیار این استان تکمیل شد.

اما آیا بسنده کردن به حضور مسافران در تعطیلات و رونق چند روزه اقامتگاه‌ها و رستوران‌ها برای قدم برداشتن در مسیر توسعه پایدار با تکیه بر گردشگری کافی است؟ در پاسخ به این پرسش، رحیم یعقوب‌زاده، مدیر مرکز گردشگری علمی فرهنگی دانشجویان ایران به مهر اظهار کرد: نمی‌توان تنها به سفر گردشگران به استان‌هایی چون گیلان دلخوش بود و موضوع مدیریت و برنامه ریزی برای گردشگری را به حال خویش رها کرد.

وی اضافه کرد: این نوع گردشگری به سبب علاقه‌مندی مردم به سفر در تعطیلات و قرار گرفتن سفر در سبد خانوارها شکل گرفته، اما رسالت و وظیفه متولیان مربوطه موضوع مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

یعقوب‌زاده با بیان اینکه گردشگری‌های خاص در گیلان با توجه به جاذبه‌های متعدد این استان باید مد نظر قرار گیرد، گفت: گردشگری این استان نباید تنها به حضور گردشگران در ساحل و گردشگری تفریحی خلاصه شود. برخورداری گیلان از کوه، جنگل، مناطق روستایی بکر، آثار باستانی و فرهنگ غذایی متنوع، ظرفیت‌های ویژه ای است که باید از سوی افرادی که مناصب تولی‌گری مرتبط با گردشگری را اشغال کرده اند در نظر گرفته شود و برنامه ریزی برای شکل‌گیری انواع گردشگری بر اساس ظرفیت‌های مناطق صورت گیرد.

گردشگری روستایی و تاریخی

گردشگری روستایی و تاریخی دو نمونه از انواع گردشگری است که می‌تواند در گیلان رونق یابد. هر چند فعالیت اقامتگاه‌های بوم‌گردی گامی مثبت در راستای گردشگری روستایی محسوب می‌شود؛ اما بی تردید این امر نیازمند توجه بیشتر مسئولان ذی‌ربط است.

از سوی دیگر آثار تاریخی بسیاری در گیلان مهجور مانده اند، این در حالی است که مرمت، حفاظت، نگهداری صحیح و معرفی آنها ضرورتی انکارناپذیر است.

اهمیت توسعه گردشگری روستایی در کاهش مهاجرت روستاییان

یعقوب‌زاده با تصریح بر اهمیت توسعه گردشگری روستایی در کاهش مهاجرت روستاییان به شهر، بیان کرد: گردشگری روستایی می‌تواند به ایجاد درآمد برای روستاییان و افزایش انگیزه برای فعالیت در روستاها و اثراتی مثبت در بافت‌های روستایی منجر شود؛ چراکه بسیاری از مردم علاقه‌مند هستند، راهی نواحی روستایی شوند تا از نزدیک با معماری سنتی، مصالح ساخت و ساز بومی، پوشاک، غذاهای محلی و آداب و رسوم ایشان آشنا شوند.

گردشگری تاریخی یکی از ظرفیت‌های مهم گیلان

وی با اشاره به اینکه گردشگری تاریخی نیز یکی از ظرفیت‌های مهم گیلان به شمار می‌رود، ادامه داد: هرچند ماسوله و قلعه رودخان از مناطق مورد اقبال گردشگران هستند؛ اما بسیاری از شهرها و روستاهای گیلان دارای آثار تاریخی مهمی هستند که به خوبی معرفی نشده‌اند.

یعقوب زاده با تأکید بر اینکه معرفی جاذبه‌های گردشگری گیلان موضوعی است که در مرحله نخست از متولیان گردشگری انتظار می‌رود، اضافه کرد: برای شکل دادن رویدادهای مؤثر و مختلف بر اساس ظرفیت‌های هر ناحیه در فصول مختلف سال توجه به این موضوع می‌تواند به معرفی ظرفیت‌های گردشگری و آداب و رسوم اهالی آن نواحی کمک کند.

وجود تنوع غذایی در استان گیلان

وی با اشاره به وجود تنوع غذایی در گیلان به ویژه در شهر رشت، یادآور شد: عملاً اتفاقی برای به کار بردن این ظرفیت ویژه در ارتقای گردشگری استان گیلان اقدامی صورت نگرفته است.

گردشگری گیلان هدفمند نیست

گیلان از ظرفیت‌های لازم برای جذب گردشگران خارجی بهره‌مند است، اما این مهم مغفول واقع شده است. تعداد گردشگران خارجی در تعطیلات نوروزی سال گذشته ۱۷۰ نفر و در تعطیلات نوروزی امسال ۳۰۰ نفر اعلام شد.

یعقوب زاده گردشگری خارجی را یکی از موضوعات رها شده دانست و اظهار کرد: برنامه ریزی با استفاده از الگوهای موفقی که بسیاری از کشورهای دیگر در عرصه جذب گردشگران خارجی به کار می‌برند در ایران وجود ندارد. وقتی به مطالعه الگوهای موفق در کشورهای دیگر می‌پردازیم در می‌یابیم که مسئولان منتظر نمانده اند تا گردشگران وارد شوند و آنها صرفاً به ارائه آمارها بپردازند.

به گفته کارشناس، تقریباً می‌توان گفت گردشگری در کل کشور و همچنین گیلان هدفمند و نظام مند نیست‌.

کشورهای دیگر با حمایت از سمن‌ها، کانون‌ها و پایگاه‌های اطلاع رسانی که در حوزه‌های مختلف گردشگری و اطلاع رسانی در این امر فعالیت می‌کنند، به توسعه گردشگری کمک می‌کنند.

گفتنی است، فراهم آوردن بستر مناسب برای تعامل و تبادل تجربیات فعالان گردشگری و تولیدکنندگان محتوا در این عرصه و تبیین الگوهای موفق کشورهای دیگر و برنامه‌ریزی و اقدام بر اساس دانسته‌ها و تجارب موفق می‌تواند به رونق گردشگری در گیلان کمک کند.

فاطمه ابراهیمی توچایی