لزوم بازسازی تولید دام برای بهره‌برداری تولیدی- اقتصادی پایدار

اگرچه در ارتباط با جمعیت دام سبک کشور اعداد و ارقام مختلفی ذکر می‌شود، اما ظاهرا تعداد آن به جهت تناسب تعداد دام و مرتع به اندازه‌ای نامطلوب بوده که طرح تعادل دام و مرتع برای مدیریت مراتع اجرایی شد و بعد هم طرح خروج دام از جنگل با اهداف خاص عملیاتی شد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ دکتر محمد قربانی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد | این دو طرح را بسیاری کارشناسی دانسته‌اند هرچند منتقدان جدی هم داشت؛ اما باعث شد در ترکیب و تعداد دام و سبک پرورش آن تغییری رخ دهد و عملا فاصله‌گیری از جیره‌های داخلی کلید خورد و وابستگی شدید پرورش دام به نهاده‌های وارداتی در دستور کار قرار گرفت و هر سال هم با توجه به خشکسالی‌های رخ داده تشدید شد.

الگوی غذایی و سبک زندگی نیز در همین دوران دستخوش تغییر شد و در عمل گرایش به مصرف گوشت قرمز مورد توجه قرار گرفت که خود سبب تشدید فشار بر بخش دام شده است.

کشتار دام مولد در سال‌های اخیر

در سال‌های اخیر تشدید خشکسالی‌ها، کمبود منابع ارزی، نقصان در واردات نهاده‌ها، قیمت پایین گوشت و توان پایین مالی دامداران خرد در خرید نهاده‌ها سبب شد تا بسیاری از کشاورزان دام (حتی دام مولد) را روانه کشتارگاه نمایند هرچند وزارت جهادکشاورزی تلاش کرد تسهیلات ارزان قیمت و نهاده‌ها را به ویژه پس از مردمی سازی یارانه‌ها در اختیار دامداران قرار دهد، اما کفایت لازم را نداشت نتوانست در زمان نیاز در اختیار دامداران خرد روستایی و عشایری قرار گیرد.

در کنار وزارت جهادکشاورزی، اما بسیج سازندگی توانست از طریق توزیع نهاده‌ها تا حدی پشتیبانی از دامداران خرد را داشته باشد و به حفظ دام‌های مولد کمک کند.

امروز اگرچه برخی از دست‌اندرکاران صنعت دام معتقدند با توجه به کاهش قدرت خرید مردم و در نتیجه کاهش سرانه مصرف به حداکثر ۸ کیلوگرم، دام موجود در کشور به شرط کنترل قاچاق آن، توان تأمین نیاز مردم را دارد و نیاز به واردات دام و یا گوشت قرمز نیست؛ اما به نظر نویسنده اولا تکیه بر چنین نگاه سطحی که بر کوتاه‌مدت تاکید دارد خطای اساسی خواهد بود و ثانیا کشور باید برای شرایطی آماده باشد که قدرت خرید مردم ناشی از رشد اقتصادی و یا در شرایط خاص ترمیم می‌شود یعنی نگاه میان و بلندمدت.

به بیان دیگر، تنفس زیستی (تولیدی)- اقتصادی دام با هدف تجدید سازمان و بازسازی تولید دام تا رسیدن به سطح بهره‌برداری تولیدی- اقتصادی پایدار گذشته لازم و ضروری است.

به‌همین دلیل لازم است اقدام‌های چندگانه زیر تا بازسازی کامل دام داخل کشور و دست‌یابی به پایداری در تأمین گوشت قرمز به جد در دستور وزارت جهادکشاورزی قرار گیرد:

۱. تهیه برنامه‌ بلندمدت تجدید تولید دام داخل توسط معاونت امور دام به فوریت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن با تاکید بر دام روستایی و عشایری و با نگاه به سیاستگذاری در بخش‌های مدیریتی ،نیروی انسانی، زیر ساخت ، بازار و… و تفاوت سیاست‌ها در بخش دام داشتی و پرواری

۲. توجیه دولت بر اساس اطلاعات درست و واقعی میدانی و نه اعداد و ارقام روی کاغذ بدون پشتوانه میدان با هدف تأمین ارز مورد نیاز برای واردات گوشت قرمز و دام مولد تا زمان بازسازی کامل

۳. برنامه‌ریزی میان مدت برای واردات دام برای تأمین گوشت مورد نیاز مصرف داخل کشور و تعدیل نوسانات احتمالی قیمت و هم‌زمان واردات دام مولد برای سرعت دهیبه بازسازی دام کشور

۴. ایجاد خط اعتباری جدید ارزان‌قیمت برای پشتیبانی از تولید داخل (خرید نهاده‌ها) در دوره بازسازی و پشتیبانی از معیشت دامداران خرد روستایی و عشایری

۵. پرداخت یارانه موقت از سوی دولت به مصرف‌کنندگان برای تشویق به مصرف‌ بیشتر ماهی تا پایان دوره بازسازی دام

۶. تصویب بسته حمایتی برای تولید فراسرزمینی گوشت قرمز تا پایان دوره بازسازی دام