رهایی از کابوس خشکسالی با آبخیزداری و آبخوان داری

اقلیم کویری، گرم و خشک سبزوار، سومین شهر پرجمعیت استان خراسان رضوی را در زمینه تامین آب آشامیدنی با چالش های جدی مواجه کرده است که رهایی از این کابوس خشکسالی با آبخیز و آبخوان داری ممکن است.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی ، تأمین آب آشامیدنی بهداشتی و سالم، از حیاتی ترین نیازهای جامعه بشری است که در شرایط کنونی و با توجه به افت شدید منابع آب به ویژه در مناطق کویری و خشک، تامین این منبع حیاتی به یک نگرانی عمده تبدیل شده است.

اقلیم کویری سبزوار، تشدید خشکسالی ها، کاهش بارندگی ها و متعاقب آن کسری مخزن آبخوان ها، تامین آب آشامیدنی را با خطر مواجه کرده و این شهر را در ردیف شهرهای قرمز و بحرانی خراسان رضوی قرار داده است.

هم اینک میزان کسری منابع آب آشامیدنی شهر سبزوار در زمان اوج مصرف حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است که می طلبد در کنار مدیریت صحیح مصرف، حفر و تجهیز چاههای جدید نیز مورد توجه قرار گیرد.

کمبود آب آشامیدنی سبزوار ۲۰۰ لیتر بر ثانیه

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سبزوار گفت: آب آشامیدنی مصرفی شهر سبزوار از ۳۸ حلقه چاه در مناطق "کلوت، کَسکَن و بَفره" تامین می شود که البته دوسوم آن از دشت داورزن و منطقه بفره است و هم اینک از این چاه‌ها حدود هزار لیتر بر ثانیه آب برداشت می‌شود.

حسین ریاضی افزود: میزان کسری منابع آب آشامیدنی شهر سبزوار در زمان اوج مصرف تابستانی حدود ۲۰۰ لیتر بر ثانیه برآورد می‌شود و بدین لحاظ یکی از شهرهای بحرانی آب در خراسان رضوی به شمار می رود.

وی اظهار داشت: هم اینک کسری آب شرب در سبزوار از طریق هوشمندسازی، زون‌بندی شبکه مدیریت و توزیع متعادل‌آب صورت می گیرد و در این راستا سبزوار تنها شهر خراسان رضوی است که دارای سامانه هوشمند آب است.

ریاضی افزود: همچنین حدود ۱۰ مگاوات برق برای آبرسانی به شهر سبزوار نیاز است که با توجه به تامین ۶۳ درصدی آب شرب شهر از منطقه غربی آن، هنگام قطعی برق، بخش عمده تامین آب دچار مشکل می شود.

حفر و تجهیز چاه‌های آب شرب برای سبزوار، ضرورتی آنی

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سبزوار گفت: یکی از برنامه های ضروری برای تامین آب شرب پایدار این شهر برای افق یک دو سال آینده، حفر و تجهیز هشت حلقه چاه در منطقه "بفره سه" از دشت داورزن است که اعتبار مورد نیاز این طرح افزون بر سه هزار میلیارد ریال است.

ریاضی افزود: برآورد می شود با تجهیز این چاهها برداشت آبی معادل ۲۸۰ لیتر بر ثانیه صورت گیرد، که این میزان هم‌سنگ کسری کنونی آب آشامیدنی شهر سبزوار در اوج مصرف و ماههای گرم سال است.

وی تصریح کرد: در کنار اقدامات اصلاحی و فرهنگ سازی مدیریت صحیح مصرف آب، ۲ حلقه چاه جدید در توحیدشهر سبزوار تجهیز و تا هفته های آتی وارد مدار می شود.

نجات از بحران کم آبی با اجرای طرح‌های آبخیز و آبخوان داری

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار نیز گفت: تغییرات اقلیم و بروز پدیده خشکسالی به ویژه در نواحی خشک و نیمه خشک همچون سبزوار، اهمیت حفظ منابع آبی موجود را پیش از گذشته مطرح کرده است.

عباسعلی کیانی فرد افزود: به دلیل تغییر اقلیم، نظام بارش ها تغییر یافته چنانکه بارش برف کمتر و باران بیشتر شده است. برای نمونه ۳۰۰ میلیمتر بارش طی سه ساعت می بارد که در صورت عدم مدیریت، خسارت جبران ناپذیری به زیرساخت ها و تاسیسات وارد می سازد.

وی اظهار داشت: در بارش های سیل آسا، آب بارندگی به سرعت از حوزه دسترسی خارج می شود که برای جلوگیری از این موضوع باید بتوان نزولات جوی را مدیریت و مهار کرد و یکی از این راهکارها اجرای طرحهای آبخیز و آبخوان داری است.

کیانی فرد افزود: با اقدامات کنترل سیلاب، آب به جای خروج سریع، فرصت ماندن و نفوذ را می یابد لذا عملیات آبخیز و آبخوان داری عامل نجات کشور از بحران کم آبی و خشکسالی است.

وی همچنین با اشاره به اهمیت جلوگیری از میزان تبخیر آب، گفت: بررسی ها مشخص کرده است که با انجام عملیات آبخیزداری در مناطق شیب دار و کوهستانی در هر هکتار ۵۳۰ مترمکعب و در عملیات آبخوان تا یک هزار متر مکعب آب قابل استحصال و ذخیره است و علاوه بر آن از فرونشست زمین و فرسایش خاک نیز جلوگیری می شود.

طرح انتقال آب دریای عمان و خلیج فارس تامین کننده بخشی از آب مناطق کویری

نماینده سبزوار در مجلس شورای اسلامی گفت: تداوم خشکسالی‌ و کاهش بارندگی‌ها، تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک را با مشکل مواجه کرده است که در این راستا تامین بخشی از آب استان‌های کم آب شرقی و مرکزی کشور از طریق دریای عمان و خلیج فارس مورد توجه قرار گرفته است.

بهروز محبی افزود: شهر سبزوار نیز در حاشیه کویر قرار دارد که به واسطه کم آبی و نیز نیاز صنایعی همچون فولاد، که در دستور کار قرار گرفته است، باید از فرصت طرح انتقال آب دریای عمان و خلیج فارس بهره مند شود.

وی اظهار داشت: در کنار اجرای پروژه های ملی برای مقابله با کم آبی که زمانبر است، اقداماتی همچون اجرای طرحهای آبخوان و آبخیزداری، مدیریت مصرف، استفاده از آب تصفیه شده برای مصارف غیرشرب و سامانه های آبیاری بخش کشاورزی در گذر از وضعیت بحرانی کم‌آبی مفید و موثر است.

نماینده شهرستان‌های سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد در مجلس گفت: با توجه به تغذیه آب سبزوار از دشت داورزن، در سالهای اخیر اجرای طرحهای آبخیز و آبخوان داری در این منطقه مورد کم توجهی قرار گرفته است که باید این موضوع در دستور کار قرار گیرد.

شهر سبزوار بیش از ۲۵۰ هزار نفر جمعیت دارد و آب آشامیدنی مصرفی آن از ۴۰ حلقه چاه تامین می شود که با ۱۵۰ کیلومتر خط انتقال و ۱۵ ایستگاه پمپاژ در اختیار شهروندان قرار می گیرد.

گستره شهر سبزوار سه هزار و ۷۵۴ هکتار است که حدود ۸۰۰ هکتار آن سکونتگاه غیررسمی است. سبزوار در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد قرار دارد.

ملیکا گل باف