پادشاهی مدرن عربستان و عبور از تجارت خرما

دیپلماسی کشاورزی ایران و عربستان -6

بخش دوم

اخبار سبز کشاورزی ؛ عربستان سعودی در تلاش خود برای امنیت غذایی، در نیم قرن گذشته دگرگونی های بنیادین تری را نسبت به هزاره قبل تجربه کرده است. این یادداشت به بررسی انقلاب‌های مدرن در کشاورزی سنتی عربستان بصورت اجمالی می‌پردازد، هنگامی که پادشاهی مدرن در سال 1932 تأسیس شد، شبه جزیره عربستان یک جامعه کشاورزی بود که به کشاورزی و بازرگانی وابسته بود - به ویژه صادرات خرما و تجارت حاصل از ورود زائران به مکه و مدینه.

حسین شیرزاد، تحلیل گر و دکترای توسعه کشاورزی | از طرفی عربستان این کشور فاقد زیرساخت های لازم برای حمایت از رشد اقتصادی مورد نظر بنیانگذارش، ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل سعود بود. کشف نفت در مقادیر تجاری در سال 1938 آن را تغییر داد و بلافاصله پس از جنگ جهانی دوم، صادرات ثابت نفت، بودجه لازم را برای ساخت زیرساخت های اساسی دانشکده ها، جاده ها، فرودگاه ها، بنادر دریایی، مدارس و بیمارستان ها فراهم کرد.

بیشتر بخوانید: عربستان، تغییرات پارادایمیک در ژئوپلیتیک خشک و پایداری کشاورزی

تغییرات الگویی کشاورزی در عربستان

در سال 1970، عربستان سعودی اولین برنامه از یک سری برنامه های توسعه پنج ساله در حال انجام را برای ایجاد یک اقتصاد مدرن با قابلیت تولید کالاهای غذایی مصرفی و صنعتی که قبلاً وارد می شدند، معرفی کرد. زیرساخت های کشور گسترش یافت و به صنعت و تجارت کشاورزی اجازه رونق داد. اما در تاریخ کشاورزی این کشور، سه تغییر الگویی اصلی در کشاورزی در عربستان سعودی قابل شناسایی است.

از دهه 1950 تا 1970، عربستان به طور فزاینده ای قبایل خود را در شهرهای گسترده اسکان داد، شروع به واردات گسترده مواد غذایی کرد و به کوچ نشینی به عنوان نوعی امرار معاش پایان داد. در دهه 1960 و 1970، درآمدهای نفتی بی‌سابقه و خطرات ژئوپلیتیکی جدید برای ذخایر غذایی، عربستان را بر آن داشت تا موجی از برنامه‌های نوسازی کشاورزی و خودکفایی غذایی با حمایت دولت را با تخصیص زمین سخاوتمندانه، یارانه‌های مختلف و وام‌های بدون بهره، آغاز کنند.

از دهه 1960، بانک کشاورزی عربستان سعودی (SAAB) بر مناطق شمالی و مرکزی کشور برای تولید غلات و محصولات زراعی تمرکز کرده است. در نتیجه تشویق دولت و کمک های مالی، زمین های زیر کشت به طرز چشمگیری از حدود 435000 هکتار در سال 1980 به بیش از 1.5 میلیون هکتار در سال 1990 افزایش یافت. پروژه های بزرگ کشاورزی تأسیس و دو دانشکده کشاورزی دیگر نیز افتتاح شد.

با این حال، پس از چندین دهه، این چشم‌انداز «سبز کردن کویر» هم از نظر زیست‌محیطی و هم از نظر اقتصادی ناپایدار بود، به‌ویژه پس از کاهش قیمت نفت در سال‌های 2008 و 2014 در سال‌های اخیر، کاهش یارانه‌ها، بازارمحوری، تقویت توان لجستیک کشاورزی، تقویت پیمان های عربی و منطقه ای و افزایش مقررات مورد نظر سازمان تجارت جهانی و تحرکات بی وقفه در حوزه دیپلماسی غذا در سطح بین المللی در حال افزایش بوده است.

عربستان یک برنامه اصلاحی بزرگ تحت عنوان "چشم انداز 2030" را راه اندازی کرده است که یک چارچوب استراتژیک برای کاهش وابستگی عربستان سعودی به نفت و تنوع بخشیدن به اقتصاد آن است در این برنامه بودجه قابل توجهی را برای تقویت چشمگیر قدرت تولید و فرآوری مواد غذایی کشور اختصاص می دهد. با این حال، آب و هوای چالش برانگیز به نوآوری و پایداری در کشاورزی برای تولید میوه ها و سبزیجات با کیفیت بالا در طول سال نیاز دارد.