نقش کشاورزی ارگانیک در پایداری سیستم غذایی
زمانی که چگونگی تغذیه ما و نسلهای آینده که روی این سیاره سکونت دارند فرا برسد، بدونشک دیگر فرصت کمی برای دست برهم زدن و افسوس خوردن وجود خواهد داشت.
اخبار سبز کشاورزی؛ ۸۰درصد از جنگلزدایی و ۱۱درصد از تولید گاز کربن و آلایندهها به دلیل اقدامات انسانها در سرتاسر جهان انجام میگیرد و کشتوکارها به روشهای سنتی، عواملی در آلودگی آبها، از بین رفتن تنوع زیستی و مضمحل کردن خاکها میشوند. اما چه چیزی امکان دارد بر این چرخه باطل اثرگذار باشد؟
جانبداری از عملیات جایگزین ازقبیل کشاورزی ارگانیک برای موارد فوق، بخشی از حل این معما است، اما مباحث یکطرفهای که محصول ارگانیک را در مقابل عملکردهای رایج قرار میدهد، میتواند تفاوتهای ظریفی در سطح تغییرات کلان در این روش به وجود آورد،
چرا که سیستمهای غذایی بسیار پیچیده بوده و برای تغییر آنها به گذر از نسلها نیاز است.
در این مطلب به طرح برخی از پرسشهایی که در مورد نقش کشاورزی ارگانیک بیان میشود میپردازیم.
کشاورزی ارگانیک چیست؟
اول از همه بدانیم کشاورزی ارگانیک فقط در مورد آن چیزهایی نیست که نباید انجام بدهیم(مصرف کودهای شیمیایی، آفتکشها، حشرهکشها و قارچکشها)، بلکه باید به سلامت محیطزیست و خاک، آب و تنوع زیستی نیز توجه داشت.
سازمان بینالمللی ارگانیک(IFOAM)، کشاورزی ارگانیک را اینگونه شرح میدهد: «یک سیستم تولید که موجب پایداری و حفظ سلامت خاک، اکوسیستمها و انسانها میگردد». این سیستم بر پایه پروسههای اکولوژیکی، تنوع زیستی و دورههای شرایط آب و هوایی محلی است.
کشاورزی ارگانیک عوامل سنتی، نوآورانه و علمی را بهمنظور خلق مزایا برای محیطزیست و حمایت از روابط مسالمتآمیز و ارتقاء کیفیت زندگی تمام موجودات، با یکدیگر ترکیب میکند. هنگامی که یک محصول غذایی برچسب «ارگانیک» داشته باشد، در ابتدا برای خود جایی در بازار پیدا میکند، اگر چه تولید محصولات کشاورزی ارگانیک، سابقه باستانی دارد. تعداد زیادی از کشاورزان در سرتاسر جهان و بهویژه کشاورزان خردهپا در جوامع کمتر توسعهیافته، همچنان برای تولید محصولات کشاورزی از روشهای ارگانیک استفاده میکنند مگر آنکه در برخی موارد، پارهای از الزامات آنها را ناچار به استفاده از روشهای جدید بنماید.
خانوادهها و جوامع کوچکی که همچنان و طی نسلها در یک محل زندگی کردهاند، در صورت تخریب خاک و برهم زدن اکوسیستم نمیتوانستند طی سالیان طولانی در یک محل زندگی کنند بهویژه اینکه نهادههای خارجی کشاورزی همیشه در دسترس آنها قرار نداشت.
دسترسی به محصولات ارگانیک بیشتر
میزان مصرف و مصرفکنندگان برای موادغذایی ارگانیک هر روز بیشتر میشود. اما تا زمانی که گزینه خرید محصولات تولید شده به روش«رایج یا سنتی» بهدلیل قیمت کمتر وجود دارد، فقط بخشهایی از جامعه ممکن است توان خرید محصولات ارگانیک را داشته باشند.
نقش دولتها در این عرصه میتواند بسیار پررنگتر بوده و با ایجاد تعادل واقعی در تولید، درعرصههای دیگر مبالغ زیادی پسانداز نمایند. بهعنوان مثال در زمینه مصرف آب، شهرداری پاریس به کشاورزانی که به روشهای ارگانیک روی میآورند، حمایتهایی را ارایه میدهد. یا در بلژیک، یک ابلاغیه حکومت محلی دستور داده است تا ۸۹درصد از غذاهایی که در غذاخوریهای شهر عرضه میشوند از مواد ارگانیک باشند.
سایر مزایای مواد ارگانیک
واقعیت آن است که سالیانه ۱۷درصد از موادغذایی توصیه شده یا افزونبر ۹۰۰ میلیون تن به صورت ضایعات، دور ریخته میشود که همین امر موجب نامتوازنی در سیستم غذایی جهانی میگردد. اکثریتی بیش از مقدار ضروری کالری دریافت میکنند اما مقداری از این کالری به دست مصرفکنندگان واقعی آن در گوشه و کنار جهان نمیرسد.
موادغذایی ارگانیک فقط یکی از ابزارهای موجود در جعبه ابزار ما است، ضمن آن که ما نیازمند انواعی از ابزارها برای تثبیت سیستم غذایی خود هستیم. کشاورزی ارگانیک بسیار بیش از آنچه آمارها به ما میگویند میتواند بر سیستم غذایی اثرگذار باشند.